Cú Hích Thuế Hộ Kinh Doanh: Chuyển Từ "Thu Trên Doanh Thu" Sang "Thu Trên Lợi Nhuận" – Cơ Hội Hay Thách Thức?

HCM Lâm Vũ ACC

19 thg 12, 2025

Để khắc phục triệt để tình trạng thuế không phản ánh đúng thực lực tài chính của người nộp, Bộ Tài chính đang đề xuất một thay đổi quan trọng: Bãi bỏ tư duy thu thuế trên doanh thu để chuyển sang thu thuế trên lợi nhuận đối với hộ kinh doanh.

Đề xuất này đánh dấu sự chuyển dịch mạnh mẽ trong tư duy quản lý, hướng tới việc giảm tải gánh nặng cho những ngành hàng biên lợi nhuận thấp và tạo động lực để hộ kinh doanh thực hiện đầy đủ chế độ hóa đơn, chứng từ.

1. Nâng Ngưỡng Miễn Thuế & Thay Đổi Cách Tính

Theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) hiện hành, mức doanh thu không phải nộp thuế TNCN là 100 triệu đồng/năm trở xuống, mức này đang áp dụng thống nhất đối với thuế giá trị gia tăng (GTGT) của hộ, cá nhân kinh doanh cùng là 100 triệu đồng/năm đối với hộ kinh doanh không chịu thuế GTGT.

Ngày 26.11.2024, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15, theo đó, đã điều chỉnh mức này, nâng từ 100 triệu đồng/năm lên 200 triệu đồng/năm và áp dụng từ ngày 01.01.2026.

Để đảm bảo đồng bộ thống nhất trong hệ thống pháp luật, Chính phủ đã trình Quốc hội điều chỉnh mức doanh thu năm không phải chịu thuế của cá nhân kinh doanh lên 200 triệu đồng/năm.

Trên cơ sở lắng nghe ý kiến thẩm tra, ý kiến của đại biểu, Bộ Tài chính cho biết sẽ tiếp tục nghiên cứu điều chỉnh nâng mức này lên phù hợp, đảm bảo sự công bằng tương đối với cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công và dự kiến sẽ sửa đổi lại Luật Thuế giá trị gia tăng nâng mức doanh thu không phải nộp thuế GTGT để đảm bảo tương đồng.

Hiện nay, Bộ Tài chính dự kiến báo cáo Chính phủ phương án điều chỉnh mức doanh thu không chịu thuế của cá nhân kinh doanh đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế, thể hiện sự chia sẻ của Nhà nước đối với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 3 tỉ đồng trở xuống, hướng tới mục tiêu an sinh xã hội.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục nghiên cứu phương pháp tính thuế đối với hộ, cá nhân có doanh thu từ 3 tỉ trở xuống như sau:

Để đảm bảo phù hợp và thể hiện đúng bản chất của thuế thu nhập, Bộ Tài chính dự kiến báo cáo Chính phủ phương án thu thuế trên thu nhập (doanh thu - chi phí) đối với tất cả các cá nhân có doanh thu theo ngưỡng doanh thu mới.

Phương án dự kiến bổ sung quy định: Cá nhân kinh doanh có thuế trên ngưỡng không chịu thuế đến 3 tỉ đồng sẽ tính nộp thuế với thuế suất tương ứng với thuế TNDN áp dụng đối với doanh nghiệp có doanh thu từ 03 tỉ đồng.

Trường hợp cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới 3 tỉ đồng, nếu không xác định được chi phí thì tiếp tục thực hiện nộp thuế theo tỉ lệ trên doanh thu như hiện hành (với các mức thuế suất 0,5%, 1%, 2% tùy theo ngành nghề) và các hộ, cá nhân này sẽ được trừ theo ngưỡng không chịu thuế trước khi tính thuế, không tính thuế từ tổng doanh thu đầu tiên như quy định hiện hành.Theo thông tin mới nhất từ Bộ Tài chính và Quốc hội (Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15):

2. Phân Tích Tác Động: Ai Vui, Ai Lo?

Sự thay đổi này tác động sâu sắc đến bài toán kinh doanh của các chủ hộ:

a. Công bằng cho ngành biên lợi nhuận thấp

Trước đây: Một cửa hàng tạp hóa doanh thu 2 tỷ, nhưng lãi gộp chỉ 5% (100 triệu). Họ vẫn phải đóng 1.5% thuế trên 2 tỷ = 30 triệu đồng. Mất 30% lợi nhuận thực tế.

Sắp tới: Nếu chứng minh được chi phí, họ chỉ đóng thuế trên phần lãi 100 triệu. Hoặc nếu tính theo cách mới, họ được trừ ngưỡng miễn thuế (ví dụ 200 triệu) trước khi tính.

Kết luận: Dòng tiền của các hộ kinh doanh bán lẻ, thương mại sẽ được "thở" dễ dàng hơn.

b. Áp lực chuẩn hóa chứng từ

Để được nộp thuế theo lợi nhuận , Hộ Kinh Doanh buộc phải chứng minh được Chi phí. Điều này đồng nghĩa:

Phải lấy hóa đơn đầu vào đầy đủ.
Phải có sổ sách ghi chép bài bản.

Không còn chuyện nhập hàng trôi nổi không rõ nguồn gốc để né thuế.

Đây là bước chuyển mình từ mô hình "manh mún" sang "chuyên nghiệp". Nhà nước chấp nhận giảm thu thuế ở khâu khoán, nhưng sẽ siết chặt nguồn gốc hàng hóa.

3. Lời Khuyên Chiến Lược Cho Hộ Kinh Doanh

Dù quy định mới dự kiến áp dụng từ 2026, nhưng bạn cần hành động ngay từ bây giờ:

Tập thói quen lấy Hóa đơn: Đừng ham rẻ mua hàng trôi nổi không hóa đơn nữa. Khi thuế tính trên lợi nhuận, hóa đơn đầu vào chính là "tiền" của bạn (vì nó giúp tăng chi phí hợp lý, giảm thuế).

Rà soát sổ sách: Bắt đầu ghi chép dòng tiền vào - ra rõ ràng.

Cân nhắc lên Doanh nghiệp: Với cơ chế mới, khoảng cách giữa HKD và Doanh nghiệp siêu nhỏ đang thu hẹp dần. Nếu bạn muốn mở rộng quy mô, đây là lúc cân nhắc chuyển đổi mô hình.

Việc đề xuất áp thuế theo lợi nhuận là một tín hiệu tích cực cho thấy sự lắng nghe của Bộ Tài chính đối với thực tế kinh doanh đầy khó khăn. Tuy nhiên, quyền lợi luôn đi kèm nghĩa vụ chứng minh minh bạch.