Tài sản số Việt Nam: Từ "vùng xám" tới dòng vốn mới cho nền kinh tế

HCM - QUỲNH NHƯ - ADM

19 thg 12, 2025

Trong bối cảnh kinh tế số đang ngày càng trở thành động lực quan trọng của tăng trưởng, Việt Nam đang chứng kiến một bước chuyển mang tính lịch sử khi tài sản số từ lâu bị gắn với những hoạt động chưa được kiểm soát, bắt đầu được đưa ra khỏi “vùng xám” pháp lý và hướng tới trở thành một nguồn vốn mới cho nền kinh tế. Với sự ra đời của Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP và mục tiêu đưa kinh tế số chiếm 40% GDP, tài sản số không chỉ là khái niệm công nghệ mà còn được kỳ vọng mở ra kênh huy động vốn minh bạch, gia tăng cơ hội cho doanh nghiệp và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trên quy mô toàn quốc.

1. Cần một "sân chơi" minh bạch

Trong lộ trình hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045, Việt Nam đã xác định tài sản số và tài sản mã hóa là một trong 11 nhóm công nghệ chiến lược trọng điểm. Ngày 10/12, Tạp chí điện tử Nhà Quản Trị (theleader.vn) tổ chức Diễn đàn Quản trị Doanh nghiệp Việt Nam 2025 (VCG Forum 2025) với chủ đề “Khai phá tiềm năng tài sản số”, thu hút sự tham gia của các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng start-up trong hệ sinh thái số.

Phát biểu tại lễ khai mạc, ông Nguyễn Đức Thuận - Chủ tịch Hội Các nhà quản trị doanh nghiệp Việt Nam (VACD) khẳng định rằng tài sản số đã vượt ra khỏi hình ảnh của những “cơn sốt ảo” để trở thành một bộ phận cấu thành của nền kinh tế số. Theo Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP, kể từ ngày 1/1/2026, tài sản số sẽ chính thức được đưa vào khuôn khổ pháp lý, chịu sự quản lý và giám sát của Nhà nước, đồng thời vận hành như một kênh huy động vốn hợp pháp.

Kết quả khảo sát do VACD và TheLEADER thực hiện cho thấy nhận thức của doanh nghiệp đã có sự chuyển biến rõ rệt: hơn 50% doanh nghiệp cho rằng tài sản số sẽ được ứng dụng hiệu quả nhất trong lĩnh vực tài chính - kế toán, tiếp theo là quản lý tài sản và quyền sở hữu. Thay vì xem tài sản số như một công cụ đầu cơ, nhiều doanh nghiệp đã nhìn nhận đây là giải pháp giúp minh bạch hóa dòng tiền và số hóa quyền sở hữu đối với các tài sản trong thế giới thực.

Dù vậy, không ít doanh nghiệp vẫn thận trọng và chờ đợi hành lang pháp lý hoàn thiện hơn, đặc biệt liên quan đến an ninh mạng và nguồn nhân lực. Theo ông Thuận, điều mà cộng đồng doanh nghiệp cần nhất là một môi trường minh bạch và rõ ràng. Nghị quyết 05/2025/NQ-CP được kỳ vọng sẽ đóng vai trò kết nối giữa “phần chìm” - thị trường tài sản số tự phát, nơi khoảng 20% người Việt từng tham gia - với “phần nổi” là thị trường được luật hóa và có cơ chế bảo vệ nhà đầu tư.

Ở góc nhìn vĩ mô, ông Nguyễn Phú Dũng - Đồng sáng lập PILA, cho rằng điểm nghẽn lớn của hệ thống tài chính Việt Nam hiện nay nằm ở tốc độ luân chuyển vốn, chỉ bằng khoảng một phần ba so với Singapore, do phần lớn dòng vốn bị “kẹt” trong các tài sản bảo đảm như bất động sản. Ông đề xuất mô hình “quốc gia số” với ba tầng cấu trúc gồm dữ liệu, tài chính và kinh tế, trong đó dữ liệu minh bạch cùng hệ thống định danh đáng tin cậy sẽ tạo ra “niềm tin số”, giúp giảm sự phụ thuộc vào tài sản thế chấp vật lý.

Theo ông Dũng, tài sản số được chia thành hai nhóm: tài sản số thuần túy và tài sản được số hóa từ tài sản thực (RWA). Việt Nam có lợi thế lớn ở nhóm RWA, với nhiều tài sản giá trị như Vịnh Hạ Long, Phú Quốc, năng lượng tái tạo, logistics hay quyền khai thác du lịch. Việc chuyển đổi các tài sản thực này sang dạng số sẽ giúp “hóa lỏng” nguồn lực, mở ra các kênh huy động vốn mới, phù hợp với xu hướng toàn cầu trong bối cảnh blockchain đang được xem là hạ tầng chiến lược và được Việt Nam triển khai ở cấp quốc gia.

2. Kiến tạo hệ sinh thái tài sản số

Theo các chuyên gia, để vận hành thị trường tài sản số như một kênh vốn thực sự, Việt Nam cần một hệ sinh thái hoàn chỉnh thay vì chỉ tập trung vào sàn giao dịch. Hệ sinh thái đó gồm: Đơn vị phát hành, tư vấn, lưu ký, thị trường sơ cấp - thứ cấp và các nhà đầu tư, quỹ đầu tư chuyên nghiệp.

Theo Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP, công ty cổ phần hoặc công ty TNHH đáp ứng điều kiện đều có thể phát hành tài sản mã hóa. Tuy nhiên, họ cần sự hỗ trợ từ các tổ chức tư vấn, chủ yếu là công ty chứng khoán, để thẩm định tài sản cơ sở, thiết kế sản phẩm và công bố thông tin minh bạch. Tài sản thực phải được lưu ký tại ngân hàng hoặc tổ chức được cấp phép, bảo đảm "bản sao số" luôn gắn với giá trị tài sản thật.

Thị trường sơ cấp là nơi dòng vốn thực đi vào sản xuất kinh doanh; thị trường thứ cấp, các sàn giao dịch tài sản mã hóa, tạo thanh khoản. Việc thí điểm 5 sàn giao dịch được đánh giá "không hề nhỏ" nếu so với hai Sở Giao dịch Chứng khoán hiện hữu. Điều quan trọng là tiêu chuẩn thẩm định, lưu ký, định giá và giám sát.

Song song với Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP, Việt Nam đang mở rộng không gian thử nghiệm qua mô hình Trung tâm tài chính quốc tế (IFC) tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. IFC áp dụng sandbox, cho phép thử nghiệm các sản phẩm tài sản số, thanh toán đa ngoại tệ, trọng tài linh hoạt và một số đơn vị tài sản mã hóa trong giao dịch. IFC được kỳ vọng trở thành cầu nối giữa thị trường Việt Nam với các trung tâm tài chính lớn trong khu vực.

Ở phía Bắc, Hà Nội cũng chủ động tham gia cuộc đua kinh tế số. Theo TS. Trần Anh Tuấn - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội, Thành phố đặt mục tiêu đến 2030 kinh tế số chiếm tối thiểu 40% GRDP, tăng trưởng từ 11% trở lên. Hà Nội đã triển khai sandbox trong nhiều lĩnh vực, bao gồm tài sản số; đồng thời thành lập quỹ đầu tư mạo hiểm với "vốn mồi" 600 tỷ đồng, thu hút gần 10 nhà đầu tư chiến lược. "Thành phố cũng chuẩn bị vận hành Sàn giao dịch công nghệ tích hợp chức năng giao dịch tài sản số, hướng tới khai thác "mỏ vàng dữ liệu" trên địa bàn", ông Tuấn cho biết.

Nguồn nhân lực là trụ cột quan trọng. Đại diện Ninety Eight cho biết hầu hết các dự án blockchain hàng đầu thế giới đều có kỹ sư người Việt. Thách thức lớn nhất của doanh nghiệp trong nước không phải năng lực công nghệ, mà là thiếu hành lang pháp lý để phát triển bền vững. Khi chính sách đã cởi mở hơn, đây được xem là cơ hội để đội ngũ nhân lực chất lượng cao quay về và đóng góp cho hệ sinh thái tài sản số.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết này. Hi vọng bài viết có thể cung cấp cho bạn sẽ có những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm những thông tin bổ ích khác và cơ hội việc làm hấp dẫn tại AGS nữa nhé.