Điều 29. Tài khoản 156 - Hàng hóa - Phần 2

1. Trường hợp doanh nghiệp hạch toán hàng hóa tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên.

1.1 Hàng hóa mua ngoài nhập kho doanh nghiệp, căn cứ hóa đơn, phiếu nhập kho và các chứng từ có liên quan:

a) Khi mua hàng hóa, nếu thuế GTGT đầu vào được khấu trừ, ghi:

        Nợ TK 156 - Hàng hóa (1561) (chi tiết hàng hóa mua vào và hàng hóa sử dụng như hàng thay thế đề phòng hư hỏng)
        Nợ TK 1534 - Thiết bị, phụ tùng thay thế (giá trị hợp lý)
        Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ (1331) (thuế GTGT đầu vào)
                Có các TK 111, 112, 141, 331,... (tổng giá thanh toán).
Nếu thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ thì trị giá hàng hóa mua vào bao gồm cả thuế GTGT.

b) Khi nhập khẩu hàng hóa:

• Khi nhập khẩu hàng hóa, ghi:

        Nợ TK 156 - Hàng hóa
                Có TK 331 - Phải trả cho người bán
                Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp (33312) (nếu thuế GTGT đầu vào của hàng nhập khẩu không được khấu trừ)
                Có TK 3332- Thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu có)
                Có TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu (chi tiết thuế nhập khẩu)
                Có TK 33381 - Thuế bảo vệ môi trường.

• Nếu thuế GTGT đầu vào của hàng nhập khẩu được khấu trừ, ghi:

        Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ
                Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp (33312).

• Trường hợp mua hàng hóa có trả trước cho người bán một phần bằng ngoại tệ thì phần giá trị hàng mua tương ứng với số tiền trả trước được ghi nhận theo tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm ứng trước. Phần giá trị hàng mua bằng ngoại tệ chưa trả được ghi nhận theo tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm mua hàng.
• Mua hàng dưới hình thức uỷ thác nhập khẩu thực hiện theo quy định ở tài khoản 331 - Phải trả cho người bán.

1.2 Trường hợp đã nhận được hóa đơn của người bán nhưng đến cuối kỳ kế toán, hàng hóa chưa về nhập kho thì căn cứ vào hóa đơn, ghi:

        Nợ TK 151 - Hàng mua đang đi đường
        Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ (nếu có)
                Có các TK 111, 112, 331,...

• Sang kỳ kế toán sau, khi hàng mua đang đi đường về nhập kho, ghi:

        Nợ TK 156 - Hàng hóa (1561)
                Có TK 151 - Hàng mua đang đi đường.

1.3 Trường hợp khoản chiết khấu thương mại hoặc giảm giá hàng bán nhận được

        Nợ các TK 111, 112, 331,....
                Có TK 156 - Hàng hóa (nếu hàng còn tồn kho)
                Có TK 632 - Giá vốn hàng bán (nếu đã tiêu thụ trong kỳ)
                Có TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ (1331) (nếu có).

1.4 Giá trị của hàng hóa mua ngoài không đúng quy cách, phẩm chất theo hợp đồng kinh tế phải trả lại cho người bán, ghi:

        Nợ các TK 111, 112,...
        Nợ TK 331 - Phải trả cho người bán
                Có TK 156 - Hàng hóa (1561)
                Có TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ (1331) (nếu có).

1.5 Phản ánh chi phí thu mua hàng hoá, ghi:

        Nợ TK 156 - Hàng hóa (1562)
        Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ (nếu có)
                Có các TK 111, 112, 141, 331,...

1.6. Khi mua hàng hóa theo phương thức trả chậm, trả góp, ghi:

        Nợ TK 156 - Hàng hóa (theo giá mua trả tiền ngay)
        Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ (nếu có)
        Nợ TK 242 - Chi phí trả trước {phần lãi trả chậm là số chênh lệch giữa tổng số tiền phải thanh toán trừ (-) Giá mua trả tiền ngay trừ thuế GTGT (nếu được khấu trừ)}
                Có TK 331 - Phải trả cho người bán (tổng giá thanh toán).
Định kỳ, tính vào chi phí tài chính số lãi mua hàng trả chậm, trả góp phải trả, ghi:
        Nợ TK 635 - Chi phí tài chính
                Có TK 242 - Chi phí trả trước.

1.7. Khi mua hàng hoá bất động sản về để bán, kế toán phản ánh giá mua và các chi phí liên quan trực tiếp đến việc mua hàng hóa BĐS, ghi:

        Nợ TK 1567 - Hàng hoá bất động sản (giá mua chưa có thuế GTGT)
        Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ (1332)
                Có các TK 111, 112, 331,...

1.8. Trường hợp bất động sản đầu tư chuyển thành hàng tồn kho khi chủ sở hữu có quyết định sửa chữa, cải tạo, nâng cấp để bán:

• Khi có quyết định sửa chữa, cải tạo, nâng cấp bất động sản đầu tư để bán, ghi:

        Nợ TK 156 - Hàng hóa (TK 1567) (giá trị còn lại của BĐS đầu tư)
        Nợ TK 214 - Hao mòn TSCĐ ((2147) - Số hao mòn lũy kế)
                Có TK 217 - Bất động sản đầu tư (nguyên giá).

• Khi phát sinh các chi phí sửa chữa, cải tạo, nâng cấp triển khai cho mục đích bán, ghi:

        Nợ TK 154 - Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang
        Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ
                Có các TK 111, 112, 152, 334, 331,...

• Khi kết thúc giai đoạn sửa chữa, cải tạo, nâng cấp triển khai cho mục đích bán, kết chuyển toàn bộ chi phí ghi tăng giá trị hàng hóa bất động sản, ghi:

        Nợ TK 156 - Hàng hóa (1567)
                Có TK 154 - Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang.

1.9. Trị giá hàng hóa xuất bán được xác định là tiêu thụ, ghi:

        Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán
                Có TK 156 - Hàng hóa (1561).
Đồng thời kế toán phản ánh doanh thu bán hàng:

• Nếu tách ngay được các loại thuế gián thu tại thời điểm ghi nhận doanh thu, ghi:

        Nợ các TK 111, 112, 131,... (tổng giá thanh toán)
                Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
                Có TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước.

• Nếu không tách ngay được thuế, kế toán ghi nhận doanh thu bao gồm cả thuế. Định kỳ kế toán xác định số thuế phải nộp và ghi giảm doanh thu, ghi:

        Nợ TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ(tổng giá thanh toán)
                Có TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước.

1.10. Trường hợp thuê ngoài gia công, chế biến hàng hóa:

• Khi xuất kho hàng hóa đưa đi gia công, chế biến, ghi:

        Nợ TK 154 - Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang
                Có TK 156 - Hàng hóa (1561).

• Chi phí gia công, chế biến hàng hóa, ghi:

        Nợ TK 154 - Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang
        Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ (nếu có)
                Có các TK 111, 112, 331,...

• Khi gia công xong nhập lại kho hàng hóa, ghi:

        Nợ TK 156 - Hàng hóa (1561)
                Có TK 154 - Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang.

1.11. Khi xuất kho hàng hóa gửi cho khách hàng hoặc xuất kho cho các đại lý, doanh nghiệp nhận hàng ký gửi,..., ghi:

        Nợ TK 157 - Hàng gửi đi bán
                Có TK 156 - Hàng hóa (1561).

1.12. Khi xuất kho hàng hóa cho các đơn vị hạch toán phụ thuộc trong nội bộ doanh nghiệp để bán:

• Trường hợp đơn vị hạch toán phụ thuộc được phân cấp ghi nhận doanh thu, giá vốn, kế toán ghi nhận giá vốn hàng hóa xuất bán, ghi:

        Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán
                Có TK 156 - Hàng hóa.

Đồng thời kế toán ghi nhận doanh thu bán hàng, cung cấp dịch vụ, ghi:

        Nợ các TK 111, 112, 131,... (tổng giá thanh toán)
                Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
                Có TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước.

• Trường hợp đơn vị hạch toán phụ thuộc không được phân cấp ghi nhận doanh thu, giá vốn, kế toán ghi nhận giá trị hàng hóa luân chuyển giữa các khâu trong nội bộ doanh nghiệp là khoản phải thu nội bộ, ghi:

        Nợ TK 136 - Phải thu nội bộ
                Có TK 156 - Hàng hóa
                Có TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước.

1.13. Khi xuất hàng hóa tiêu dùng nội bộ, ghi:

        Nợ các TK 641, 642, 241, 211
                Có TK 156 - Hàng hóa.

1.14. Trường hợp doanh nghiệp sử dụng hàng hóa để biếu tặng, khuyến mại, quảng cáo (theo pháp luật về thương mại):

a) Trường hợp xuất hàng hóa để biếu tặng, khuyến mại, quảng cáo không thu tiền, không kèm theo các điều kiện khác như phải mua sản phẩm, hàng hóa...., 

Kế toán ghi nhận giá trị hàng hóa vào chi phí bán hàng (chi tiết hàng khuyến mại, quảng cáo), ghi:
        Nợ TK 641- Chi phí bán hàng
                Có TK 156 - Hàng hóa (giá vốn).

b) Trường hợp xuất hàng hóa để khuyến mại, quảng cáo nhưng khách hàng chỉ được nhận hàng khuyến mại, quảng cáo kèm theo các điều kiện khác như phải mua sản phẩm, hàng hóa 

Nguồn: Điều 29. Tài khoản 156 - Hàng hóa