Nên thành lập doanh nghiệp, công ty hay hộ kinh doanh cá thể

Nên thành lập công ty hay đăng ký hộ kinh doanh cá thể? Ưu, nhược điểm của mỗi loại hình như thế nào? AGS sẽ giúp bạn tìm ra câu trả lời trong bài viết này.

I. Quy định về đăng ký doanh nghiệp, đăng ký họ kinh doanh cá thể.

1. Đăng ký doanh nghiệp

Doanh nghiệp là tổ chức có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch, được thành lập hoặc đăng ký theo quy định của pháp luật nhằm mục đích kinh doanh. Đăng ký doanh nghiệp được hiểu đơn giản là việc cá nhân, tổ chức đăng ký thành lập một trong những loại hình công ty với cơ quan đăng ký kinh doanh.
Các loại hình doanh nghiệp hiện nay gồm có: Công ty TNHH một thành viên, công ty TNHH hai thành viên trở lên, công ty cổ phần, công ty hợp danh và doanh nghiệp tư nhân.
Cá nhân, tổ chức có nhu cầu kinh doanh với quy mô lớn, đa dạng ngành nghề thì nên thực hiện thủ tục thành lập công ty, doanh nghiệp. Hình thức kinh doanh này có nhiều ưu điểm như: Có tư cách pháp nhân (trừ doanh nghiệp tư nhân), không giới hạn số lượng lao động được sử dụng, được xuất hóa đơn VAT và dễ dàng huy động vốn từ các cá nhân, tổ chức khác.

2. Đăng ký hộ kinh doanh cá thể

Hộ kinh doanh cá thể là loại hình kinh doanh có quy mô nhỏ, đơn giản, dễ quản lý, phù hợp với những cá nhân hoặc hộ gia đình có nhu cầu kinh doanh nhỏ lẻ. Hình thức này không cần con dấu tròn pháp nhân cũng như không cần xuất hóa đơn giá trị gia tăng (VAT). Ví dụ: Mở cửa hàng tạp hóa; salon gội đầu, cắt tóc; cho thuê nhà ở; cửa hàng ăn uống…
Cá nhân, hộ gia đình có thể thực hiện thủ tục đăng ký hộ kinh doanh tại cơ quan đăng ký kinh doanh cấp quận/huyện.

3. Ưu, nhược điểm của các loại hình doanh nghiệp và hộ kinh doanh.

Để biết nên thành lập công ty hay hộ kinh doanh cá thể, chúng ta cần phải so sánh những ưu nhược điểm của 2 loại hình này. Tùy vào mô hình kinh doanh, mục tiêu phát triển và khả năng tài chính mà bạn nên chọn loại hình phù hợp.
Dưới đây là những ưu điểm của hộ kinh doanh so với các loại hình doanh nghiệp khác, cũng như tất cả nhược điểm được sắp xếp theo từng tiêu chí cụ thể:

TIÊU CHÍ	CÔNG TY, DOANH NGHIỆP	HỘ KINH DOANH CÁ THỂ
Thủ tục đăng ký	Phức tạp	Đơn giản
Tính pháp nhân	Có (Ngoại trừ doanh nghiệp tư nhân) (Có giấy phép kinh doanh + dấu tròn)	Không
		(Chỉ có giấy phép kinh doanh)

Trách nhiệm pháp lý	Chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi vốn điều lệ đã đăng ký (trừ doanh nghiệp tư nhân chịu trách nhiệm vô hạn)	Chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của hộ kinh doanh.
Xuất hóa đơn VAT(Hóa đơn đỏ)	Được xuất hóa đơn VAT, được khấu trừ thuế GTGT	Không xuất hóa đơn VAT, không được khấu trừ thuế GTGT (hạn chế đối tác mua bán)
Quy mô kinh doanh	- Quy mô kinh doanh lớn, dễ dàng huy động vốn và mở rộng hoạt động kinh doanh; - Được quyền xuất, nhập khẩu.	- Quy mô kinh doanh nhỏ, nên dễ gặp khó khăn trong việc huy động vốn và mở rộng hoạt động kinh doanh; - Không được xuất nhập khẩu.
Người đại diện theo pháp luật	Có thể có 1 hoặc nhiều người đại diện theo pháp luật	Chỉ có 1 người đại diện là chủ hộ kinh doanh
Số lượng được phép đăng ký	1 người có thể đăng ký nhiều công ty	1 người chỉ đăng ký được 1 hộ kinh doanh cá thể
Địa chỉ đăng ký trụ sở	Một địa chỉ có thể đăng ký làm địa chỉ trụ sở chính cho nhiều công ty, doanh nghiệp	Một địa chỉ chỉ có thể đăng ký làm địa chỉ trụ sở chính cho duy nhất 1 hộ kinh doanh cá thể.
Phạm vi hoạt động	- Có thể mở chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh; - Có thể phát triển mở rộng phạm vi hoạt động ra nước ngoài.	- Không được mở chi nhánh, văn phòng đại diện; - Được phép hoạt động tại nhiều địa điểm ngoài trụ sở chính nhưng phải thông báo với cơ quan quản lý thuế, cơ quan quản lý thị trường. Do đó, địa điểm kinh doanh cũng có nhiều hạn chế.
Ngành nghề kinh doanh	Không giới hạn số lượng ngành, nghề đăng ký kinh doanh	Giới hạn về số lượng ngành, nghề đăng ký kinh doanh(ví dụ: không được đăng ký ngành nghề xuất, nhập khẩu)
Đặt tên	Không trùng hoặc gây nhầm lẫn với tên công ty khác trên phạm vi toàn quốc	Không trùng hoặc gây nhầm lẫn với tên hộ kinh doanh khác trong phạm vi quận, huyện
Chế độ kế toán	- Phương pháp thuế khấu trừ; - Thủ tục thuế tương đối phức tạp – cần có bộ phận kế toán; - Phải nộp báo cáo thuế hàng quý, hàng năm.	- Thuế khoán cố định do cơ quan thuế quy định; - Thủ tục thuế rất đơn giản – không cần kế toán; - Không phải báo cáo thuế.
Nghĩa vụ thuế	Nhiều, phức tạp do doanh nghiệp phải đóng 4 loại thuế bao gồm: Thuế môn bài, thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân.	Ít và đơn giản hơn, hộ kinh doanh chỉ phải đóng 3 loại thuế là thuế môn bài, thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân.
Thủ tục giải thể	Hồ sơ, thủ tục giải thể phức tạp và kéo dài	Thủ tục giải thể đơn giản, nhanh chóng

=> Dựa trên các tiêu chí ở bảng trên, chúng ta có thể tóm gọn được những ưu và nhược điểm của loại hình công ty và hộ kinh doanh cá thể như sau:

► Công ty, doanh nghiệp:

Ưu điểm: Có tư cách pháp nhân (ngoại trừ doanh nghiệp tư nhân), quy mô kinh doanh rộng, không giới hạn số lượng lao động và ngành nghề kinh doanh, dễ dàng huy động vốn từ bên ngoài và mở rộng phạm vi sản xuất kinh doanh thông qua việc thành lập chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh. Chủ sở hữu chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi số vốn đã góp vào công ty (trừ doanh nghiệp tư nhân), không phải lấy tài sản cá nhân để chịu trách nhiệm cho nghĩa vụ của công ty. Đặc biệt, đối với hoạt động bán hàng, doanh nghiệp đáp ứng được nhu cầu xuất hóa đơn giá trị gia tăng (hóa đơn đỏ) cho khách hàng và được khấu trừ 10% thuế giá trị gia tăng.
Nhược điểm: Chế độ kế toán phức tạp đòi hỏi phải đúng luật, đúng hạn, đúng chuẩn mực kế toán. Doanh nghiệp phải đóng nhiều loại thuế với mức thuế suất cao (ví dụ: doanh nghiệp phải đóng 20% thuế thu nhập doanh nghiệp nếu kinh doanh có lãi mỗi năm), phải thực hiện đúng và đầy đủ các chính sách cho người lao động như thai sản, bảo hiểm...

► Hộ kinh doanh cá thể:

Ưu điểm: Số lượng lao động ít dễ dàng quản lý, chế độ chứng từ sổ sách kế toán đơn giản, nộp thuế khoán ít phù hợp với cá nhân, hộ gia đình kinh doanh nhỏ lẻ, vốn ít.
Nhược điểm: Hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân, quy mô kinh doanh nhỏ nên không dễ huy động vốn hay mở rộng quy mô kinh doanh, chủ hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình, tính chất hoạt động manh mún, không xuất được hóa đơn giá trị gia tăng cho khách hàng nên hạn chế đối tác mua bán và không được khấu trừ tiền thuế như doanh nghiệp.

--> Như vậy, tùy thuộc vào quy mô, nhu cầu và khả năng tài chính, bạn có thể lựa chọn cho mình loại hình kinh doanh phù hợp. Nếu có định hướng phát triển và mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh trong tương lai thì thành lập doanh nghiệp, công ty là sự lựa chọn tốt nhất. Còn nếu chỉ có nhu cầu kinh doanh với quy mô nhỏ, số vốn hạn chế, đơn giản, dễ quản lý thì thành lập hộ kinh doanh cá thể chính là mô hình kinh doanh phù hợp cho các cá nhân hoặc hộ gia đình.

II. Chuyển đổi qua lại giữa hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp.

Dù nắm được những ưu điểm khi thành lập doanh nghiệp, thế nhưng vì khả năng tài chính hạn chế và kinh nghiệm còn non kém nên không ít người vẫn lựa chọn đăng ký hộ kinh doanh trong giai đoạn khởi nghiệp.

►Vậy khi hộ kinh doanh có kết quả kinh doanh tốt, muốn mở rộng quy mô thì có thể chuyển thành công ty, doanh nghiệp không?

Câu trả lời là : Bạn hoàn toàn có thể chuyển đổi từ hộ kinh doanh thành doanh nghiệp. Hơn nữa, đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi từ hộ kinh doanh cá thể còn được hưởng nhiều chính sách ưu đãi về thuế, phí trong 3 năm đầu thành lập.