Vai trò của Quản trị công ty trong thời đại kinh tế mới

Việc nghiên cứu, thảo luận và đề cập đến Quản trị công ty đã trở nên phổ biến từ cuối thế kỷ XX và đầu thế kỷ XXI, đặc biệt là sau sự diễn ra của các cuộc khủng hoảng tài chính vào những năm của đầu thế kỷ XXI. Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện nay, vẫn chưa có một chuẩn mực nào đưa ra định nghĩa về Quản trị công ty một cách chính xác và đầy đủ nhất. Điều này đặt ra các vấn đề và thách thức trong việc hiểu và áp dụng Quản trị công ty, đặc biệt là khi môi trường kinh doanh ngày càng phức tạp và đòi hỏi sự linh hoạt và thích nghi.

1. Quản trị công ty là gì?

• Trong cuốn “Nguyên tắc Quản trị công ty” (OECD Principle of Corporate Governance) xuất bản năm 2004, Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đã đưa ra một định nghĩa chi tiết về quản trị công ty như sau:

"Quản trị công ty là hệ thống được xây dựng để điều khiển và kiểm soát các doanh nghiệp. Cấu trúc quản trị công ty chỉ ra cách thức phân phối quyền và trách nhiệm trong số những thành phần khác nhau có liên quan tới công ty cổ phần như Hội đồng quản trị, Giám đốc, cổ đông, và những chủ thể khác có liên quan. Quản trị công ty cũng giải thích rõ quy tắc và thủ tục để ra các quyết định liên quan tới vận hành công ty."

• Định nghĩa của OECD về quản trị công ty đã được áp dụng rộng rãi bởi hầu hết các quốc gia và tổ chức kinh tế quốc tế. Nhưng có một điều cần chú ý rằng định nghĩa và các nguyên tắc quản trị công ty của OECD chủ yếu được xây dựng dựa trên mô hình công ty cổ phần. Do đó, các nguyên tắc và cơ chế quản trị công ty của OECD có thể không phù hợp hoàn toàn với các loại công ty khác như công ty hợp danh hoặc công ty TNHH.
• Nói tóm lại, Quản trị công ty có thể được hiểu như một hệ thống bao gồm các cơ chế, quy tắc, và quy định được thiết lập để điều hành, tổ chức và giám sát hoạt động của công ty. Nó bao gồm các mối quan hệ và tương tác giữa nhiều bên trong nội bộ công ty, bao gồm các thành viên, Ban giám đốc, Hội đồng quản trị, và cả những bên ngoài công ty có lợi ích và có tác động đối tới hoạt động kinh tế của công ty, như các cơ quan Nhà nước, đối tác kinh doanh, và cả môi trường kinh doanh. Quản trị công ty cần đảm bảo sao cho công ty hoạt động hiệu quả, tuân thủ đúng các quy định, và tạo ra các giá trị cho tất cả các bên liên quan.

2. Vai trò của Quản trị công ty

• Vào năm 1999, James D Wolfensohn, nguyên Chủ tịch Ngân hàng Thế giới (World Bank) đã nhận định: “Việc quản trị công ty theo chuẩn mực sẽ trở nên cực kỳ quan trọng đối với các nền kinh tế trên thế giới như việc quản trị chuẩn mực các đất nước”.
• Khi các công ty áp dụng tốt các nguyên tắc quản trị thì có thể:
• Ngăn ngừa sử dụng quyền lực một cách lạm dụng trong công ty: Áp dụng các nguyên tắc quản trị tốt giúp tạo ra một môi trường công bằng và minh bạch trong công ty, từ đó ngăn chặn sự lạm dụng quyền lực. Những nguyên tắc này cung cấp một khung pháp lý và đạo đức cho việc sử dụng quyền lực, bảo vệ quyền lợi của tất cả các bên liên quan.
• Tuân thủ nghĩa vụ và trách nhiệm: Cần quy định rõ nghĩa vụ và trách nhiệm của nhà quản lý và thành viên Hội đồng quản trị trong nguyên tắc quản trị, đảm bảo rằng họ tuân thủ các quy định và hướng dẫn của công ty. Điều này tạo ra một môi trường có kỷ luật và sự chắc chắn trong quản lý doanh nghiệp.
• Làm tăng khả năng huy động vốn và giúp giảm thiểu chi phí vốn: Bằng cách thúc đẩy sự minh bạch và tính hiệu quả trong quản lý tài chính, nguyên tắc quản trị tốt giúp tăng cường khả năng kêu gọi vốn và đồng thời giảm bớt chi phí, mang lại sự ổn định và bền vững cho doanh nghiệp.
• Giúp quản lý rủi ro, hỗ trợ ra quyết định chiến lược: Các nguyên tắc này cung cấp khung nhìn rõ ràng về quản lý rủi ro, đặc biệt là trong quá trình đưa ra các quyết định quan trọng như mua bán và sáp nhập. Điều này giúp doanh nghiệp hiểu rõ và đối phó với rủi ro, từ đó đảm bảo quyết định chiến lược được đưa ra hiệu quả.
• Xây dựng nền tảng cho sự thành công cho công ty: Việc áp dụng các nguyên tắc quản trị giúp xây dựng nền tảng vững chắc để Hội đồng quản trị có thể đạt được sự thành công cho công ty, hướng tới lợi ích chung tốt nhất cho cổ đông và duy trì mối quan hệ tích cực với các đối tác liên quan.
• Tuân thủ các yêu cầu báo cáo và tiết lộ thông tin: Việc này một phần giúp đảm bảo rằng môi trường hoạt động của doanh nghiệp là minh bạch và trung thực
• Bảo vệ danh tiếng của công ty, tạo tác động tích cực tới xã hội: Áp dụng tốt nguyên tắc quản trị không chỉ giúp bảo vệ danh tiếng của công ty trên thị trường mà còn tạo ra tác động tích cực và có ảnh hưởng xa hơn tới xã hội, đóng góp vào sự phát triển và phúc lợi chung của cộng đồng.

3. Nguyên tắc Quản trị công ty

• Có một số nguyên tắc cốt lõi đặc trưng của quản trị công ty tốt. Những nguyên tắc này giúp định hình các mục tiêu của hội đồng quản trị trong việc định hướng công ty phát triển lành mạnh. Một số nguyên tắc cơ bản trong Quản trị công ty là:

3.1. Minh bạch

• Tính minh bạch là một khía cạnh quan trọng trong quản trị công ty vì nó thúc đẩy niềm tin giữa các cổ đông của công ty. Ban điều hành chủ yếu kết hợp tính minh bạch trong chính sách quản trị của họ bằng cách thực hiện kiểm toán, công bố doanh thu và cung cấp thông tin rõ ràng về hoạt động của họ theo định kỳ. Sự cởi mở này thể hiện khả năng ra quyết định có thẩm quyền và thúc đẩy niềm tin vào sự lãnh đạo của ban điều hành.

3.2. Bảo mật

• Bảo vệ dữ liệu là một phần cốt lõi của cách tiếp cận mạnh mẽ để giám sát quản lý trong môi trường kỹ thuật số ngày càng phát triển ngày nay. Các cổ đông mong đợi ban giám đốc của công ty cho họ thấy rằng công ty tích cực bảo mật dữ liệu, bí mật thương mại và thông tin cá nhân cũng như tuân thủ luật bảo vệ dữ liệu. Hội đồng có thể yêu cầu báo cáo thường xuyên về an ninh mạng khi họ xác định và đánh giá rủi ro các mối đe dọa mới.

3.3. Pháp quyền

• Pháp quyền (Rule of law) chỉ sự thượng tôn pháp luật, hay nền pháp trị, trong đó mọi hoạt động trong đời sống chính trị, kinh tế, xã hội đều phải tuân thủ pháp luật, lấy pháp luật làm nền tảng. Điều này có nghĩa là các chính sách cũng như tất cả các quy định và tài liệu liên quan phải được công bố công khai. Công ty cần đưa ra hình phạt cho những cá nhân vi phạm các quy tắc theo quy định và bất kỳ luật hiện hành nào.

3.4. Trách nhiệm

• Việc tạo ra chính sách quản trị của công ty mang lại cơ hội xác định và định hình các vai trò trong ban giám đốc. Ví dụ: nếu hội đồng quản trị có quyền bổ nhiệm một giám đốc điều hành, ban quản trị của hội đồng quản trị có thể xác định thẩm quyền này và giải thích các điều kiện của thẩm quyền đó trong quy chế của mình. Mỗi giám đốc điều hành có thể tự tin thực hiện theo trách nhiệm tương ứng của mình.

3.5. Quản lý rủi ro

• Một nguyên tắc quan trọng khác trong việc quản trị công ty của các công ty là quản lý rủi ro. Khi quản lý rủi ro là một phần trong quản trị công ty, nó có thể làm tăng niềm tin vào công ty từ các cổ đông và các bên liên quan bên ngoài. Đánh giá và báo cáo rủi ro thường xuyên có thể giúp ban giám đốc đưa ra quyết định sáng suốt hơn về cách điều hành công ty.

3.6. Sự công bằng

• Quản trị công ty bao gồm các yếu tố công bằng hoặc bình đẳng xuyên suốt các chính sách của công ty. Sự công bằng áp dụng vào cách một công ty đối xử với nhân viên, các bên liên quan và cổ đông của mình. Sự công bằng này mở rộng đến các tổ chức mà họ hợp tác kinh doanh và nhóm khách hàng của họ.

3.7. Chính trực

• Đưa tính chính trực vào mọi khía cạnh của quản trị công ty có thể giúp công ty có được danh tiếng tích cực và duy trì tính cạnh tranh trên thị trường của mình. Những hành vi sai trái của công ty không chỉ gây tổn hại đến danh tiếng và tình hình tài chính của công ty mà còn có thể tác động tiêu cực trực tiếp đến lợi nhuận kinh tế của các bên liên quan của công ty. Các cổ đông đóng một vai trò bằng cách nhấn mạnh vào tính chính trực của ban giám đốc trong việc ra quyết định của họ.

3.8. Trách nhiệm giải trình

• Các công ty yêu cầu các giám đốc điều hành chỉ ra cách họ có thể chịu trách nhiệm về việc ra quyết định và hành động của mình. Các công ty có quản trị tốt phải chịu trách nhiệm trước các bên liên quan bên trong và cả bên ngoài. Dưới đây là một số cách để kết hợp trách nhiệm giải trình:
• Thường xuyên đánh giá rủi ro cho các ý kiến, kiến nghị ​​của công ty
• Liên lạc thường xuyên với các cổ đông
• Tạo ra các quy trình và quy tắc để báo cáo về hệ thống kiểm soát nội bộ, như sự di chuyển của hàng tồn kho

4. Kết luận

• Quản trị doanh nghiệp bao gồm các nguyên tắc hướng dẫn mà một công ty đưa ra để chỉ đạo tất cả các hoạt động của mình, từ bồi thường, quản lý rủi ro và đối xử với nhân viên đến báo cáo các hành vi không công bằng, xử lý tác động đến khí hậu, v.v.
• Quản trị doanh nghiệp đòi hỏi hành vi minh bạch, ngay thẳng có thể khiến công ty đưa ra những quyết định có đạo đức, mang lại lợi ích cho tất cả các bên liên quan, bao gồm cả các nhà đầu tư. Quản trị doanh nghiệp kém có thể dẫn đến sự phá sản của một công ty, thường dẫn đến bê bối và phá sản.

Nguồn tham khảo: 

• https://tapchinganhang.gov.vn/goc-nhin-duong-dai-ve-quan-tri-cong-ty-va-vai-tro-cua-quan-tri-cong-ty-hieu-qua.htm ; 
• https://www.investopedia.com/terms/c/corporategovernance.asp#toc-understanding-corporate-governance