Phân Biệt Báo Cáo Tài Chính Riêng Lẻ Và Hợp Nhất

1. Báo cáo tài chính doanh nghiệp là gì?

Căn cứ quy định tại Luật Kế toán 2015 và các quy định liên quan thì có thể hiểu báo cáo tài chính là hệ thống thông tin kinh tế, tài chính của đơn vị kế toán được trình bày theo biểu mẫu quy định tại chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán.
Báo cáo tài chính dùng để cung cấp thông tin về tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và các luồng tiền của một doanh nghiệp, đáp ứng yêu cầu quản lý của chủ doanh nghiệp, cơ quan Nhà nước và nhu cầu hữu ích của những người sử dụng trong việc đưa ra các quyết định kinh tế.

Về cơ bản, thông qua báo cáo tài chính, người đọc sẽ biết được thực trạng tài chính của doanh nghiệp cũng như khả năng sinh lời của doanh nghiệp đó.
Báo cáo tài chính bao gồm:

Bảng cân đối kế toán
Báo cáo kết quả kinh doanh
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Thuyết minh báo cáo tài chính

2. Khi nào doanh nghiệp có cả báo cáo tài chính riêng lẻ và hợp nhất?

Nếu doanh nghiệp đó không sở hữu bất kỳ công ty con nào thì sẽ chỉ có duy nhất 1 loại báo cáo tài chính.
Nếu doanh nghiệp sở hữu từ một công ty con trở lên, sẽ có 2 loại là “báo cáo tài chính riêng lẻ” và “báo cáo tài chính hợp nhất”.

Báo cáo tài chính hợp nhất sẽ tổng hợp tình hình tài chính, kết quả kinh doanh của cả công ty mẹ lẫn công ty con.
Trong khi đó, báo cáo tài chính riêng lẻ sẽ chỉ thể hiện tình hình kinh doanh của riêng công ty mẹ mà thôi.

2.1. Công ty con là gì?

Công ty con phải chịu sự kiểm soát, chi phối của một doanh nghiệp khác trên phương diện hoạt động kinh doanh lẫn chính sách tài chính nhằm thu về lợi ích kinh tế.
Thông thường, công ty mẹ sẽ sở hữu trên 50% cổ phần của công ty con, hoặc đa phần thành viên ban quản trị của công ty con đều là người của công ty mẹ.

2.2. Thế nào là công ty liên kết? Các khoản đầu tư tài chính là gì?

Công ty liên kết là công ty có từ 20% đến dưới 50% cổ phần thuộc doanh nghiệp khác.
Việc nắm giữ dưới 20% cổ phần của một doanh nghiệp khác được gọi là khoản đầu tư tài chính.

Trong trường hợp ghi nhận công ty con trong báo cáo tài chính hợp nhất của công ty mẹ, toàn bộ các khoản mục bao gồm tài sản đến nguồn vốn, kết quả kinh doanh của công ty con đều phải ghi nhận trên báo cáo tài chính của công ty mẹ.

Lợi thế thương mại là phần giá chênh giữa giá mua và giá trị sổ sách mà công ty mẹ bỏ ra mua cổ phần công ty con.
“Lợi ích cổ đông không kiểm soát” trong cơ cấu Vốn chủ sở hữu là phần lợi ích cổ đông nắm số cổ phần còn lại của công ty con sẽ được ghi nhận là một khoản mục riêng trên báo cáo kết quả kinh doanh hợp nhất.
“Lợi nhuận sau thuế của cổ đông không kiểm soát” là phần lợi nhuận sau thuế của số cổ đông không kiểm soát được tách riêng 1 khoản mụctrên báo cáo kết quả kinh doanh hợp nhất.

2.3. Trường hợp công ty liên doanh, liên kết

Công ty liên doanh không phải hợp nhất bất cứ cái gì từ công ty sở hữu. Trong cân đối kế toán khoản mục “Đầu tư vào công ty liên doanh liên kết”, công ty sở hữu chỉ ghi nhận đúng bằng số tiền bỏ ra mua số cổ phần đó. Trong báo cáo kết quả kinh doanh của công ty sở hữu, phần lợi nhuận ghi nhận đúng bằng tỷ lệ sở hữu tại công ty liên doanh, liên kết trong mục “doanh thu tài chính”.

Trong trường hợp công ty sở hữu dưới 20% cổ phần của 1 công ty khác, trên báo cáo kết quả kinh doanh, công ty sở hữu sẽ ghi nhận trên cân đối kế toán của mình khoản mục “Đầu tư tài chính” và chỉ ghi doanh thu tài chính khi nhận được cổ tức.

3. Sự khác biệt giữa báo cáo tài chính riêng lẻ và báo cáo tài chính hợp nhất?

Báo cáo tài chính hợp nhất bao gồm Lợi thế thương mại ở phần tài sản; Lợi ích của cổ đông thiểu số ở phần nguồn vốn; Lợi nhuận thuộc cổ đông không kiểm soát ở kết quả kinh doanh. Đây chính là kết quả của quá trình hợp nhất các công ty con.
Những phần này sẽ không có trên báo cáo tài chính riêng lẻ. Đây cũng chính là điểm khác biệt lớn nhất giữa báo cáo tài chính hợp nhất và báo cáo tài chính riêng lẻ.