Tượng Nữ Thần Devi (Hương Quế)

Công ty TNHH Kế toán - Kiểm toán AGS nằm trong hàng đầu những đơn vị chuyên cung cấp các dịch vụ Kế toán, Kiểm toán, và tư vấn thuế tài chính. Cùng với chất lượng dịch vụ tốt và uy tín, Công ty đã có nhiều kinh nghiệm trong ngành nghề, để phục vụ công việc thì các kiến thức liên quan đến ngành nghề là điều vô cùng cần thiết cho mỗi cá nhân trong tập thể. Hôm nay Công ty AGS sẽ cùng các bạn quay về quá khứ lịch sử Việt Nam để tìm hiểu một trong các hiện vật lịch sử nổi tiếng và có sự ảnh hưởng lớn đến tương lai của dân tộc Việt Nam, đó chính là Tượng Nữ Thần Devi (Hương Quế) thông qua bảo vật quốc gia này chúng ta sẽ có cái nhìn sâu sắc hơn về lịch sử dân tộc, những dấu mốc thăng trầm của tổ quốc từ đó khẳng định lãnh thổ chủ quyền đất nước đến bạn bè thế giới. Khơi dậy lòng yêu nước, tự hào dân tộc trong mỗi con người Việt Nam, vậy hãy cùng AGS đi tìm hiểu giai thoại nêu trên để chúng ta có những cái nhìn sâu sắc hơn bạn nhé.

Tượng Nữ thần Devi được tìm thấy ở Hương Quế. Năm 1901, Louis Finot đã phát hiện một pho tượng quý, đó là tượng nữ thần Devi. Tượng được chế tác bằng sa thạch, cao 38,5cm, rộng 21,6cm, dày 11,8cm và nặng 20kg có niên đại khoảng thế kỷ IX - X. Tượng Nữ thần Devi được tìm thấy ở Hương Quế. Tượng được chế tác bằng sa thạch, cao 38,5cm, rộng 21,6cm, dày 11,8cm và nặng 20kg, có niên đại khoảng thế kỷ 9, 10. Đây là tượng bán thân với lông mày dài và cong nối liền từ mắt phải qua mắt trái chứ không bị ngắt đoạn ở khoảng giữa, làm cho vầng trán của nữ thần trở nên sinh động. Mi mắt nữ thần khá dài, sống mũi thẳng, miệng đang cười, tai đeo trang sức. Theo tài liệu của các nhà nghiên cứu thì đây là chân dung hiếm thấy của một nữ thần Ấn Độ được “Chămpa hóa” với “mái tóc vén lên thành nếp gấp lớn cuộn bồng viền theo trán, phần đỉnh đầu với các lọn tóc thắt bím được bới cao và kết dính bằng các bím tóc đặt theo chiều ngang và chia đôi cân đối. Phía trước có đính một vầng trăng lưỡi liềm và hai bên tết tóc như hình bậc thang, phía sau tóc bím từng dãy dài ôm vào gáy. Cổ thon cao, ngực để trần căng sức sống nhưng vẫn giữ được vẻ thánh thiện”. Nữ thần Devi có tên là Haradevi, là vợ của vua Indravarman II. Do bà có nhiều công đức, nên khi qua đời bà được vua Jaya Sinhavarman (893 - 904) cho tạc tượng để thờ cúng như các vị thần khác. Điều này được ghi lại trong văn bia thứ 2 ở Đồng Dương mà Louis Finot đã tìm thấy. Tượng nữ thần Devi ở Hương Quế được các nhà nghiên cứu đánh giá là tác phẩm điêu khắc đẹp nhất trong nghệ thuật tạc tượng các nữ thần của nghệ sĩ tạo hình Chămpa thế kỷ thứ 10.

Với những giá trị tuyệt vời về nghệ thuật và lịch sử, hai pho tượng Phật Đồng Dương và Nữ thần Devi Hương Quế đã được đưa từ Việt Nam sang trưng bày ở các nước (Hoa Kỳ, Pháp, Bỉ, Áo, Hàn Quốc…) để giao lưu văn hóa và được bảo hiểm với giá lần lượt là 5 triệu và 2 triệu USD.

Nhiều người vẫn thắc mắc không hiểu vì sao và bằng con đường nào mà các hiện vật nói trên lại trôi dạt về phương Nam trong khi ở Đà Nẵng đã có Bảo tàng Chàm được thành lập rất sớm (1915), trước cả Bảo tàng Louis Finot ở Hà Nội và bảo tàng Blanchard de la Brosse ở Sài Gòn (1925), và cách vị trí phát hiện các hiện vật (Đồng Dương và Hương Quế) chỉ độ 50km. Năm 1973, khi giảng dạy tại Đại học Văn khoa Huế, GS. Nghiêm Thẩm, nguyên Giám đốc Viện Khảo cổ Sài Gòn cho biết là hai bức tượng này sau khi phát hiện đã được các nhà nghiên cứu người Pháp đưa về kho lưu trữ của Trường Viễn Đông Bác cổ ở Hà Nội, rồi vào Bảo tàng Louis Finot. Đến năm 1954, lại chuyển từ Bảo tàng Louis Finot ở Hà Nội vào Sài Gòn. Sau này kiểm tra lại chúng tôi thấy sách “Chỉ nam về Viện Bảo tàng quốc gia Việt Nam tại Sài Gòn” (1974) của Thái Văn Kiểm và Trương Bá Phát cũng cho biết như vậy .

Dẫu biết rằng văn hóa là sở hữu chung không những ở phạm vi quốc gia mà cả trên phạm vi thế giới, nhưng nếu những bảo vật này được nghiên cứu ở Quảng Nam - mà tốt nhất và cụ thể là ở Đồng Dương và Hương Quế - thì sẽ có giá trị nổi bật và đặc sắc hơn. Bởi, các tác phẩm nghệ thuật Chămpa luôn gắn liền với những công trình kiến trúc và tạo thành một tổng thể nghệ thuật, một tổng thể mang ý nghĩa tâm linh hoàn chỉnh. Nhưng làm sao được, nói đi phải nói lại, việc các pho tượng vào viện bảo tàng có khi lại là điều may mắn. Trước sự tàn phá của chiến tranh, thời gian và con người, nếu nó nằm lại với Đồng Dương và Hương Quế liệu đến nay những pho tượng quý giá đó có còn để trở thành… bảo vật quốc gia hay không.

Sau khi phát hiện pho tượng đã gây sự chú ý đặc biệt cho giới nghiên cứu người Pháp nên sau đó, Parmentier đã đưa về lưu trong kho của Viện Viễn Đông Bác cổ ở Hà Nội, đến năm 1932 được trưng bày ở bảo tàng Louis Finot ở Hà Nội (Tiền thân của Bảo tàng Lịch sử Việt Nam).

Năm 1954, người Pháp đã cho chuyển vào Bảo tàng Blanchard de la Brosse ở Sài Gòn (tiền thân của Bảo tàng Lịch sử Việt Nam tại TP. Họ Chí Minh). Bức tượng nữ thần Devị của Hương Quế hiện được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Việt Nam – thành phố Hồ Chí Minh.

Đây là tượng bán thân với lông mày dài và công nối liền từ mặt phải qua mắt trái chứ không bị ngắt đoạn ở khoảng giữa, làm cho vầng trán của nữ thần trở nên sinh động. Mi mắt nữ thần khá dài, sống mũi thẳng, miệng đang cười, tai đeo trang sức.

Theo tài liệu của các nhà nghiên cứu thì đây là chân dung hiếm thấy của một nữ thần Ấn Độ được “Chămpa hóa” với “mái tóc vén lên thành nếp gấp lớn cuộn bồng viền theo trán, phần đỉnh đầu với các lọn tóc thắt bím được bới cao và kết dính bằng các bím tóc đặt theo chiều ngang và chia đôi cân đối.

Phía trước có đính một vầng trăng lưỡi liềm và hai bên tết tóc như hình bậc thang, phía sau tóc bím từng dãy dài ôm vào gáy. Cổ thon cao, ngực để trần căng sức sống nhưng vẫn giữ được vẻ thánh thiện”.

Nữ thần Devi có tên là Haradevi, là vợ của vua Indravarman II. Do bà có nhiều công đức, nên khi qua đời bà được vua Jaya Sinhavarman (893 - 904) cho tạc tượng để thờ cúng như các vị thần khác. Điều này được ghi lại trong văn bia thứ 2 ở Đông Dương mà Louis Finot đã tìm thấy. Tượng nữ thần Devi ở Hương Quế được các nhà nghiên cứu đánh giá là tác phẩm điêu khắc đẹp nhất trong nghệ thuật tạc tượng các nữ thần của nghệ sĩ tạo hình Chămpa thế kỷ thứ X. Với đường nét mỹ thuật riêng biệt và khác với các tác phẩm điêu khắc thời kỳ Đồng Dương, tượng nữ thần Devi đã cuốn hút nhiều nhà nghiên cứu bởi gương mặt quý phái đầy huyền bí, nhưng lại hết sức gần gũi và thường được nhắc đến với cụm từ “đẹp như Chiêm nữ”, hoặc “thần Vệ nữ của phương Đông.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết của chúng tôi. Hi vọng bài viết có thể cung cấp cho bạn sẽ có những thông tin bổ ích trong cuộc sống và công việc, và mở ra cho các bạn thêm những góc nhìn mới hơn về các vấn đề trong ngành nghề cũng như là các giá trị văn hóa của hai dân tộc Việt Nam - Nhật Bản. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi đễ có thêm những thông tin bổ ích khác và cơ hội việc làm cực hấp dẫn tại Công ty AGS nữa nhé.