Trí tuệ nhân tạo - những yêu cầu đối với kế toán, kiểm toán viên

Trong thời đại số hóa, trí tuệ nhân tạo (AI) kết hợp với công nghệ điện toán đám mây đã trở thành một công cụ mạnh mẽ giúp doanh nghiệp xử lý khối lượng dữ liệu khổng lồ trong khoảng thời gian ngắn. Nhờ khả năng tính toán nhanh chóng, AI không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn tối ưu chi phí vận hành, nâng cao năng suất lao động và cung cấp kết quả có độ chính xác cao. Đối với lĩnh vực kế toán và kiểm toán, AI mang lại những lợi ích đáng kể, giúp kế toán viên và kiểm toán viên xử lý lượng dữ liệu khổng lồ với mức độ tin cậy cao hơn, đồng thời rút ngắn thời gian lập báo cáo nhưng vẫn đảm bảo chất lượng và hiệu quả.

2. Tự Động Hóa Quy Trình, Giảm Thiểu Sai Sót

Không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ tính toán, AI còn ngày càng được nâng cấp và tích hợp nhiều khả năng mới để cải thiện hiệu suất làm việc trong doanh nghiệp. Một trong những ưu điểm nổi bật của AI là khả năng phát hiện và ngăn chặn lỗi ngay từ sớm, giúp giảm thiểu chuỗi sai sót kéo dài trong quá trình xử lý số liệu. Khi được áp dụng vào hệ thống kế toán, AI có thể phân tích hàng loạt dữ liệu tài chính, kiểm tra chặt chẽ các giao dịch, đối chiếu số liệu theo các quy định hiện hành và phát hiện những bất thường hoặc sai lệch so với chuẩn mực kế toán. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp hạn chế rủi ro mà còn giảm đáng kể áp lực đối với nhân viên kế toán, giúp họ tập trung hơn vào các công việc mang tính chiến lược.

Bên cạnh đó, AI còn có thể tự động hóa quá trình nhập liệu bằng cách đọc, phân tích và kiểm tra thông tin từ hóa đơn, chứng từ, báo cáo tài chính. Nhờ khả năng học hỏi từ dữ liệu (machine learning), AI có thể tự động phân loại, ghi nhận và xử lý thông tin một cách chính xác, hạn chế tối đa lỗi do con người gây ra. Hơn nữa, AI còn có thể hỗ trợ kế toán viên thực hiện các công việc định kỳ như khóa sổ kế toán theo tháng hoặc theo quý, giúp tiết kiệm thời gian và công sức đáng kể.

3. Dự Báo Xu Hướng, Hỗ Trợ Ra Quyết Định Chiến Lược

Một trong những tính năng mạnh mẽ khác của AI là khả năng phân tích dữ liệu để phát hiện những vấn đề tiềm ẩn, nhận diện xu hướng tài chính và đánh giá lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp. Nhờ vào các thuật toán học sâu (deep learning), AI có thể xử lý lượng lớn thông tin, so sánh dữ liệu theo thời gian thực và xác định các mô hình tài chính có lợi cho doanh nghiệp.

Chẳng hạn, AI có thể phân tích dòng tiền của công ty, xác định thời điểm thích hợp để đầu tư, hoặc dự đoán rủi ro tài chính có thể xảy ra trong tương lai. Điều này giúp doanh nghiệp có cơ sở dữ liệu chính xác để đưa ra quyết định chiến lược một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn. Ngoài ra, AI cũng hỗ trợ lập kế hoạch ngân sách, đề xuất các giải pháp tài chính tối ưu, và giúp các nhà quản lý doanh nghiệp có cái nhìn toàn diện về tình hình tài chính của công ty.

4. Tăng Cường Hiệu Quả Kiểm Toán, Đảm Bảo Tuân Thủ Quy Định

Trong lĩnh vực kiểm toán, AI không chỉ giúp tự động hóa quy trình kiểm tra số liệu mà còn nâng cao độ chính xác của kết quả kiểm toán. Trước đây, các kiểm toán viên thường áp dụng phương pháp kiểm tra mẫu, tức là chỉ kiểm tra một phần nhỏ trong tổng số tài liệu để đưa ra kết luận. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của AI, giờ đây toàn bộ 100% dữ liệu có thể được kiểm toán mà không bỏ sót bất kỳ chi tiết nào.

AI cũng có khả năng đối chiếu số liệu kế toán với các quy định pháp lý hiện hành, phát hiện những sai sót hoặc vi phạm quy định mà kế toán viên có thể bỏ qua. Nhờ vào khả năng phân tích và so sánh dữ liệu theo nhiều tiêu chí khác nhau, AI giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro pháp lý, đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn kế toán trong nước và quốc tế.

5.Tối Ưu Hóa Công Việc Kế Toán, Kiểm Toán Viên

Theo nhiều chuyên gia, AI có thể giúp kế toán viên và kiểm toán viên giảm bớt từ 80 - 90% khối lượng công việc lặp đi lặp lại, giúp họ tập trung vào những nhiệm vụ có giá trị cao hơn như phân tích tài chính, tư vấn chiến lược và kiểm soát nội bộ. Ngoài ra, AI cũng hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tuân thủ các quy định kế toán và thuế vụ, đảm bảo báo cáo tài chính chính xác và minh bạch.

Nhìn chung, AI đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong lĩnh vực kế toán và kiểm toán, giúp nâng cao năng suất làm việc, tối ưu hóa quy trình vận hành và hỗ trợ doanh nghiệp đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu một cách chính xác hơn. Trong tương lai, sự kết hợp giữa AI và con người sẽ tiếp tục mở ra nhiều cơ hội mới, đưa ngành kế toán – kiểm toán lên một tầm cao mới.  

6. Đào Tạo Kỹ Năng Để Tận Dụng Hiệu Quả AI

Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, những người làm nghề kế toán, kiểm toán không chỉ cần nắm vững kiến thức chuyên môn mà còn phải trang bị thêm những kỹ năng về công nghệ để bắt kịp xu hướng chuyển đổi số. Việc hiểu biết về quản lý dữ liệu và trí tuệ nhân tạo (AI) trở thành yếu tố thiết yếu giúp kế toán viên, kiểm toán viên tận dụng hiệu quả các công cụ hiện đại. Một trong những kỹ năng quan trọng là làm quen với học máy (Machine Learning - ML), một lĩnh vực của AI sử dụng các thuật toán để phân tích dữ liệu, phát hiện quy luật và cải thiện hiệu suất công việc dựa trên dữ liệu thực tế. Việc “dạy” máy tính học từ dữ liệu không chỉ giúp tự động hóa quy trình mà còn giảm thiểu sai sót, nâng cao độ chính xác và tối ưu hóa thời gian làm việc.

Bên cạnh kỹ năng về công nghệ, khả năng phân tích dữ liệu lớn (Big Data) cũng là một yêu cầu quan trọng đối với kế toán, kiểm toán viên. Theo các chuyên gia, sự phát triển của công nghệ đã thay đổi đáng kể nhu cầu về kỹ năng trên thị trường lao động, trong đó phân tích dữ liệu đóng vai trò trung tâm. Những kế toán viên trẻ có nền tảng công nghệ tốt sẽ có lợi thế trong việc áp dụng các phương pháp phân tích hiện đại để đưa ra những báo cáo tài chính chi tiết, hỗ trợ ra quyết định chiến lược và quản lý rủi ro hiệu quả. Điều này không chỉ giúp họ nâng cao năng lực chuyên môn mà còn tạo ra nhiều cơ hội thăng tiến trong sự nghiệp.

Theo nghiên cứu từ Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh quốc (ACCA) và Hiệp hội Kế toán Quản trị Hoa Kỳ (IMA), có ba lĩnh vực liên quan đến công nghệ đóng vai trò quan trọng trong sự thành công của doanh nghiệp:

1. Định giá tài sản dữ liệu – xác định giá trị của dữ liệu trong hoạt động kinh doanh.
2. Sử dụng dữ liệu lớn trong ra quyết định – phân tích dữ liệu để đưa ra các chiến lược chính xác.
3. Quản lý rủi ro dựa trên dữ liệu lớn – phát hiện sớm các nguy cơ tài chính và điều chỉnh kịp thời.

Để tận dụng triệt để những lợi ích của AI và dữ liệu lớn, các kế toán, kiểm toán viên cần được đào tạo bài bản về cách thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu nhằm hỗ trợ ban lãnh đạo đưa ra quyết định kinh doanh hiệu quả.

7. Công Nghệ Hỗ Trợ Nhưng Không Thay Thế Con Người

Dù AI và các công nghệ tiên tiến ngày càng phát triển, chúng vẫn chỉ là công cụ hỗ trợ chứ không thể thay thế hoàn toàn con người trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán. Chính vì vậy, kế toán viên và kiểm toán viên vẫn cần giữ được tư duy phản biện và sự thận trọng trong công việc, đặc biệt là khi kiểm tra, đối chiếu và cải thiện chất lượng dữ liệu. Họ phải có khả năng nhận diện những vấn đề bất thường, đánh giá tính chính xác của thông tin và đưa ra những nhận định mang tính chuyên môn cao.

Bên cạnh tư duy phản biện, kỹ năng giao tiếp cũng đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán, giúp tạo dựng mối quan hệ tốt với khách hàng, đồng nghiệp và đối tác. Một số kỹ năng giao tiếp quan trọng bao gồm:

• Trình bày rõ ràng, dễ hiểu để giải thích các vấn đề tài chính phức tạp.
• Xây dựng uy tín và sự tự tin trong giao tiếp.
• Lắng nghe và hiểu quan điểm của người khác để làm việc hiệu quả trong nhóm.
• Cung cấp và nhận phản hồi để cải thiện chất lượng công việc.

Trong thời đại công nghệ phát triển nhanh chóng, các chuyên gia kế toán – kiểm toán không chỉ cần có chuyên môn vững chắc mà còn phải liên tục rèn luyện kỹ năng mềm để thích ứng với môi trường làm việc hiện đại.

8. Đổi Mới Chương Trình Đào Tạo Để Đáp Ứng Yêu Cầu Thực Tiễn

Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ không chỉ giới hạn ở AI, ML hay dữ liệu lớn mà còn mở rộng sang nhiều lĩnh vực khác như tự động hóa quy trình (RPA), blockchain trong kế toán hay bảo mật dữ liệu. Do đó, việc đào tạo nguồn nhân lực cần có sự thay đổi để đáp ứng yêu cầu thực tế.

Các trường đại học và cơ sở đào tạo cần chủ động cập nhật chương trình giảng dạy, tích hợp các kiến thức về công nghệ vào môn học kế toán, kiểm toán, giúp sinh viên có cái nhìn thực tế hơn về công việc trong tương lai. Ngoài ra, phương pháp tiếp cận liên ngành cũng nên được áp dụng, kết hợp kế toán với công nghệ thông tin, phân tích dữ liệu và quản trị kinh doanh để sinh viên có nền tảng đa dạng hơn.

Một trong những thách thức lớn của hệ thống giáo dục là khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn, khiến sinh viên khi ra trường gặp khó khăn trong việc áp dụng kiến thức vào công việc thực tế. Để giải quyết vấn đề này, các trường đại học cần tăng cường hợp tác với doanh nghiệp, tổ chức các chương trình thực tập, đào tạo thực hành và xây dựng mối quan hệ đối tác với các công ty kế toán – kiểm toán, hiệp hội nghề nghiệp. Điều này không chỉ giúp sinh viên có cơ hội cọ xát với công việc thực tế mà còn giúp doanh nghiệp tiếp cận được nguồn nhân lực chất lượng cao.

9. Kết Luận

AI và công nghệ hiện đại đang tạo ra những thay đổi lớn trong lĩnh vực kế toán – kiểm toán, mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Để tận dụng hiệu quả AI, các kế toán viên và kiểm toán viên cần không ngừng nâng cao kỹ năng về công nghệ, dữ liệu lớn và tư duy phân tích. Đồng thời, kỹ năng giao tiếp, tư duy phản biện và sự linh hoạt trong công việc cũng là những yếu tố quan trọng giúp họ thành công trong môi trường làm việc hiện đại.

Sự đổi mới trong giáo dục và đào tạo sẽ là chìa khóa giúp thế hệ kế toán – kiểm toán tương lai bắt kịp với xu hướng phát triển, góp phần nâng cao chất lượng nghề nghiệp và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.

Nguồn: https://www.sav.gov.vn/SMPT_Publishing_UC/TinTuc/PrintTL.aspx?idb=2&ItemID=1895&l=/noidung/tintuc/Lists/Nghiencuutraodoi#:~:text=AI%20c%C5%A9ng%20c%C3%B3%20th%E1%BB%83%20ki%E1%BB%83m,qu%C3%BD%20kh%C3%B3a%20s%E1%BB%95%20k%E1%BA%BF%20to%C3%A1n.