Nền Tảng Ghi Nhận Kế Toán: Giải Mã Các Giao Dịch Qua "Phương Trình Thần Kỳ"
Hãy cùng AGS quay về với những nguyên tắc cơ bản nhất để xây dựng một nền tảng kế toán thật vững chắc nhé!
1. "Phương Trình Kế Toán Thần Kỳ": Trái Tim Của Kế Toán
TÀI SẢN = NỢ PHẢI TRẢ + VỐN CHỦ SỞ HỮU
- Đĩa bên trái (TÀI SẢN): Là tất cả những gì công ty sở hữu và có thể tạo ra lợi ích trong tương lai (Tiền mặt, nhà xưởng, máy móc, hàng tồn kho, các khoản phải thu...).
- Đĩa bên phải (NGUỒN VỐN): Cho biết số tài sản đó được hình thành từ đâu, bao gồm:
- Nợ Phải Trả: Phần tài sản được hình thành từ vốn đi vay của người khác (Vay ngân hàng, tiền nợ nhà cung cấp...).
- Vốn Chủ Sở Hữu: Phần tài sản được hình thành từ vốn của chính người chủ (Vốn góp ban đầu, lợi nhuận giữ lại...).
Mọi giao dịch kinh tế phát sinh đều chỉ làm thay đổi cấu trúc bên trong của phương trình này, nhưng tổng giá trị hai bên sẽ luôn bằng nhau.
2. Ghi Nhận Các Giao Dịch Phổ Biến Qua Lăng Kính Phương Trình
Hãy xem các nghiệp vụ quen thuộc ảnh hưởng đến "cái cân" này như thế nào nhé:
- Phân tích: Công ty có thêm 500 triệu tiền mặt (Tài sản tăng), và số vốn này là do chủ sở hữu bỏ vào (Vốn chủ sở hữu tăng).
- Ảnh hưởng:
TÀI SẢN (Tiền mặt) +500tr = VỐN CHỦ SỞ HỮU (Vốn góp) +500tr
- Phương trình vẫn cân bằng.
Ví dụ 2: Mua một máy tính trị giá 20 triệu bằng tiền mặt.
- Phân tích: Công ty có một tài sản mới là máy tính (Tài sản tăng), nhưng đồng thời mất đi một lượng tiền mặt tương ứng (Tài sản giảm). Sự thay đổi chỉ diễn ra ở một bên của phương trình.
- Ảnh hưởng:
TÀI SẢN (Máy tính +20tr, Tiền mặt -20tr) = NỢ PHẢI TRẢ (0) + VỐN CHỦ SỞ HỮU (0)
- Phương trình vẫn cân bằng.
Ví dụ 3: Mua hàng tồn kho trị giá 50 triệu nhưng chưa trả tiền nhà cung cấp.
- Phân tích: Công ty có thêm hàng tồn kho (Tài sản tăng), đồng thời phát sinh một khoản nợ phải trả cho nhà cung cấp (Nợ phải trả tăng).
- Ảnh hưởng:
TÀI SẢN (Hàng tồn kho) +50tr = NỢ PHẢI TRẢ (Phải trả người bán) +50tr + VỐN CHỦ SỞ HỮU (0)
- Phương trình vẫn cân bằng.
Ví dụ 4: Bán hàng và thu được 30 triệu bằng tiền mặt (giả sử giá vốn là 0 để đơn giản hóa).
- Phân tích: Công ty có thêm tiền mặt (Tài sản tăng). Khoản thu này là doanh thu, làm tăng lợi nhuận, và lợi nhuận thuộc về chủ sở hữu (Vốn chủ sở hữu tăng).
- Ảnh hưởng:
TÀI SẢN (Tiền mặt) +30tr = NỢ PHẢI TRẢ (0) + VỐN CHỦ SỞ HỮU (Lợi nhuận) +30tr
- Phương trình vẫn cân bằng.
Ví dụ 5: Trả 10 triệu tiền lương nhân viên bằng tiền mặt.
- Phân tích: Công ty mất đi tiền mặt (Tài sản giảm). Lương là một khoản chi phí, làm giảm lợi nhuận của công ty (Vốn chủ sở hữu giảm).
- Ảnh hưởng:
TÀI SẢN (Tiền mặt) -10tr = NỢ PHẢI TRẢ (0) + VỐN CHỦ SỞ HỮU (Lợi nhuận) -10tr
- Phương trình vẫn cân bằng.
3. Từ Phương Trình Đến Bút Toán Kép (Nợ - Có)
"Nợ" và "Có" chỉ đơn giản là ngôn ngữ chuyên ngành để mô tả sự thay đổi của phương trình kế toán. Quy ước như sau:
Áp dụng vào Ví dụ 3: Mua hàng tồn kho 50 triệu chưa trả tiền.
- Hàng tồn kho (Tài sản) tăng 50 triệu => Ghi Nợ TK 156: 50 triệu
- Phải trả người bán (Nợ phải trả) tăng 50 triệu => Ghi Có TK 331: 50 triệu
Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng qua cách tiếp cận từ gốc rễ với phương trình kế toán, bạn đã có một cái nhìn rõ ràng và hệ thống hơn về logic ghi nhận kế toán. Nắm vững nền tảng này, bạn sẽ không còn sợ hãi trước bất kỳ nghiệp vụ phức tạp nào. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.
Thông tin khác
Thông tin tuyển dụng và hướng dẫn
Nguồn tham khảo:
.png)
1. Wikipedia. Accounting Equation.
2. Tuấn, M. (2024). Hướng dẫn định khoản kế toán cơ bản cho người mới. Kế Toán Việt Hưng.3. Thông tư 200/2014/TT-BTC - Hướng dẫn Chế độ kế toán Doanh nghiệp.
.png)
