IKEBANA - Nghệ thuật cắm hoa Nhật Bản

1. Lịch sử hình thành

Không ai biết Ikebana bắt đầu từ khi nào, nhưng theo nhiều tài liệu cho thấy Ikebana bắt nguồn từ phong tục dâng hoa cho Đức Phật của Trung hoa gia nhập vào Nhật Bản. Phật giáo du nhập vào Nhật Bản trong thời đại Asuka, nhiều người cho rằng đó chính là thời điểm ra đời của môn nghệ thuật truyền thống này.
Cùng với dòng chảy của lịch sử, Ikebana cũng đã trải qua nhiều giai đoạn khác nhau.
Vào thời kì Heian, người ta thường đính kèm thơ vào nhành hoa để biểu lộ tình cảm.
Vào thế kỉ XIV, thời kỳ samurai đang dần chiếm ưu thế, để phô trương sức mạnh và quyền lực, “tokonoma” đã ra đời.

Tokonoma là không gian thường dùng để tiếp đón khách quý đồng thời thể hiện gu thẩm mỹ của chủ nhà, trước đây tokonoma được thiết kế để làm nơi trưng bày áo giáp của các võ sĩ nhưng sau khi bước vào hòa bình, chủ nhà thường dùng hoa và các cuộc tranh treo để trang trí.

2. Những trường phái của nghệ thuật Ikebana

Khác với những phong cách cắm hoa ở nhiều nước trên thế giới, Ikebana của Nhật Bản hướng đến vẻ đẹp dung hòa của nhiều yếu tố như đường nét, bố cục, cành, cuống, lá,...
Nhiều người tìm đến Ikebana để tìm kiếm sự tĩnh lặng, sự bình an trong tâm hồn. Ikebana không phải là một môn nghệ thuật tách biệt, hiện nay người ta thường kết hợp Ikebana với các môn nghệ thuật khác như viết thư pháp, uống trà đạo.
Với tư cách là một hình thức nghệ thuật, Ikebana được chia theo nhiều trường phái riêng. Mỗi trường phái có các phương pháp, quy tắc riêng biệt. Tong đó, các trường phái được nhiều người ưa chuộng và biết đến đó là Ikenobo 池坊, Ohara 小原 và Sogetsu 草月,.

2.1 Ikenobo 池坊

Ikenobo 池坊 là trường phái được xem như là “cội nguồn của nghệ thuật Ikebana”, có lịch sử lâu đời nhất được lưu truyền đến hiện nay.Có 3 hình thức cắm hoa trong trường phái Ikenobo chính là Rikka 立花, Shoka 生花 và Jiyuka 由花.

Rikka tượng trưng cho vẻ đẹp tâm linh, mang đậm yếu tố liên quan đến Phật giáo. Nó là sự hòa hợp của tự nhiên thông qua 7 hoặc 9 cành chính.
Shoka hội tụ đủ 3 yếu tố trời, đất và con người thông qua 3 nhánh chính. Shoka là sự kết tinh của 2 trường phái Rikka-uy nghiêm, tối giản và Nageire-phóng khoáng, tự nhiên.
Jiyuka 由花 là hình thức không bị ràng buộc bởi bất cứ quy tắc truyền thống nào và nghệ nhân có thể sử dụng nhiều vật liệu để sáng tạo theo phong cách của bản thân.

2.2 Ohara 小原

Ohara là trường phái ra đời vào cuối thế kỉ thứ 19. Ohara mang nét đặc trưng là sự giao thoa giữa truyền thống và hiện tại. Không bị gò bó bởi các nguyên tắc cố định, Ohara cho phép các nghệ nhân phát huy sức sáng tạo của mình để thể hiện vẻ đẹp hiện đại và đầy sức sống. Có thể nói, ohara không chỉ phù hợp với những không gian truyền thông mà còn có thể sử dụng trong các không gian sinh hoạt chung, hiện đại.

2.3 Sogetsu 草月

Trường phái Sogetsu không sử dụng từ “cắm hoa”, mà diễn đạt bằng các chữ như “tạo hình” hoặc “biến đổi” nhằm mang đến sự sống cho hoa. Đây được xem là một trường phái thể hiện rõ nét cá tính của người nghệ nhân. Sogetsu được xem là trường phái phá vỡ các nguyên tắc thông thường, thể hiện vẻ đẹp một cách phóng khoáng của các loài hoa.

Đối với các nghệ nhân Ikebana, mỗi loài hoa đều có một vẻ đẹp riêng không chỉ thể hiện bởi hình thức bên ngoài mà còn ở nội tại bên trong. Có lẽ chính vì thế, Ikebana không chỉ đơn thuần là một tác phẩm mà nó còn thể hiện tâm hồn và sự nhạy cảm của người nghệ nhân.

<Bài viết tham khảo thông tin và hình ảnh trên Internet>