Các trường hợp phải kê khai thuế Thu nhập cá nhân trực tiếp ?

1. Kê khai thuế TNCN là gì?

Kê khai thuế thu nhập cá nhân (TNCN) thực chất là việc thực hiện quyết toán thuế thu nhập cá nhân với cơ quan thuế. Theo đó, người có thu nhập chịu thuế từ tiền lương và tiền công hoặc các khoản thu nhập chịu thuế khác tự quyết toán hoặc ủy quyền quyết toán cho người trả thu nhập tiến hành kê khai số thuế TNCN trong một năm tính thuế với cơ quan Thuế.

Công việc kê khai quyết toán thuế gồm có: kê khai số thuế cần phải nộp thêm, hoàn trả số thuế đã nộp thừa và bù trừ thuế vào kỳ tiếp theo. Nếu cá nhân không thực hiện kê khai thuế TNCN theo quy định có thể gặp các rắc rối sau:

Xử phạt vi phạm hành chính đối với cá nhân cần phải nộp thêm thuế TNCN nhưng không thực hiện kê khai đúng thời hạn mà bị cơ quan Thuế phát hiện.
Cá nhân nộp thừa tiền thuế TNCN mà không thực hiện kê khai quyết toán đúng thời hạn sẽ không được hoàn trả lại số thuế đã nộp thừa hoặc không được bù trừ thuế vào kỳ tiếp theo.

2. 5 trường hợp phải kê khai thuế trực tiếp

Kê khai thuế trực tiếp. Trên thực tế không phải cá nhân nào cũng được ủy quyền quyết toán thuế cho cá nhân, tổ chức trả thu nhập. Theo quy định sẽ có 5 trường hợp phải kê khai thuế TNCN trực tiếp với cơ quan thuế.

(1) Trường hợp cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công từ hai nơi trở lên mà không đáp ứng điều kiện được ủy quyền quyết toán thuế

Cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công từ hai nơi trở lên mà không đáp ứng điều kiện được ủy quyền quyết toán thuế TNCN theo quy định thì phải trực tiếp khai quyết toán thuế TNCN với cơ quan thuế nếu thuộc 1 trong 2 trường hợp sau:

1 là: Có số thuế phải nộp thêm
2 là: Có số thuế nộp thừa đề nghị hoàn hoặc bù trừ vào kỳ khai thuế tiếp theo.

(2) Cá nhân đủ điều kiện về thời gian có mặt tại Việt Nam

Cá nhân có mặt tại Việt Nam tính trong năm dương lịch đầu tiên dưới 183 ngày, nhưng tính trong 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên có mặt tại Việt Nam là từ 183 ngày trở lên thì năm quyết toán đầu tiên là 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên có mặt tại Việt Nam và thực hiện kê khai thuế TNCN trực tiếp với cơ quan thuế.

(3) Cá nhân là người nước ngoài

Cá nhân là người nước ngoài thuộc trường hợp kết thúc hợp đồng làm việc tại Việt Nam phải khai thuế TNCN và quyết toán với cơ quan thuế trước khi xuất cảnh.

Tuy nhiên nếu người nước ngoài chưa làm thủ tục khai thuế và quyết toán thuế với cơ quan thuế thì thực hiện ủy quyền cho tổ chức trả thu nhập hoặc tổ chức, cá nhân khác quyết toán thuế theo quy định về quyết toán thuế đối với cá nhân.

Lưu ý: Trường hợp tổ chức trả thu nhập hoặc tổ chức, cá nhân khác nhận ủy quyền quyết toán thì phải chịu trách nhiệm về số thuế TNCN phải nộp thêm hoặc được hoàn trả số thuế nộp thừa của cá nhân.

(4) Cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công được trả từ nước ngoài và tổ chức quốc tế

Cá nhân cư trú thuộc trường hợp:

Chưa khấu trừ thuế trong năm,
Có số thuế phải nộp thêm hoặc có số thuế nộp thừa đề nghị hoàn hoặc bù trừ vào kỳ khai thuế tiếp theo
Có thu nhập từ tiền lương, tiền công được trả từ nước ngoài và trả từ các tổ chức Quốc tế, Đại sứ quán, Lãnh sự quán.
Cá nhân cư trú có các điều kiện nêu trên phải quyết toán trực tiếp với cơ quan thuế.

(5) Cá nhân thuộc diện xét giảm thuế do thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn, bệnh hiểm nghèo

Ngoài các trường hợp đã nêu trên thì cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công đồng thời thuộc diện xét giảm thuế do thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn, bệnh hiểm nghèo ảnh hưởng đến khả năng nộp thuế thì phải trực tiếp khai quyết toán với cơ quan thuế theo quy định.

3. Thời hạn kê khai thuế TNCN

Quy định thời hạn kê khai thuế thu nhập cá nhân.

Căn cứ Quy định tại Điểm b Khoản 2 Điều 44 Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 của Quốc hội quy định thời hạn khai, nộp hồ sơ Quyết toán thuế TNCN đối với cá nhân tự khai quyết toán thuế như sau:

“Điều 44. Thời hạn nộp hồ sơ khai thuế

…..

b) Chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng thứ 4 kể từ ngày kết thúc năm dương lịch đối với hồ sơ quyết toán thuế thu nhập cá nhân của cá nhân trực tiếp quyết toán thuế;”

Như vậy, thời hạn kê khai thuế TNCN trực tiếp là ngày cuối cùng của tháng thứ 4 kể từ ngày kết thúc năm dương lịch.

Lưu ý: Trường hợp thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thuế trùng với ngày nghỉ theo quy định thì thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thuế được tính là ngày làm việc tiếp theo của ngày nghỉ đó theo quy định của Bộ luật Dân sự

Trường hợp khai thuế thông qua giao dịch điện tử trong ngày cuối cùng của thời hạn nộp hồ sơ khai thuế mà cổng thông tin điện tử của cơ quan thuế gặp sự cố thì người nộp thuế nộp hồ sơ khai thuế, chứng từ nộp thuế điện tử trong ngày tiếp theo sau khi cổng thông tin điện tử của cơ quan thuế tiếp tục hoạt động mà không bị tính là quá hạn.

Trên đây là 5 trường hợp phải kê khai thuế TNCN trực tiếp mà người lao động cần nắm được. Trường hợp được ủy quyền quyết toán thuế người lao động phải lập giấy ủy quyền theo Mẫu số 08/UQ-QTT-TNCN ban hành kèm theo Thông tư 80/2021/TT-BTC.