I. TÌM HIỂU VỀ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP HOÃN LẠI
1. Thuế TNDN hoãn lại là gì?
Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) hoãn lại là khoản thuế sẽ phải nộp hoặc được
hoàn lại trong tương lai. Khoản này sẽ được tính dựa trên khoản chênh lệch tạm
thời chịu thuế thu nhập doanh nghiệp trong năm hiện hành.
2. Đặc điểm, nguyên nhân thuế TNDN hoãn lại
2.1. Đặc điểm thuế TNDN hoãn lại
Thuế TNDN hoãn lại phát sinh dựa theo sự chênh lệch giữa các cơ sở đã ghi nhận
của các hạng mục đã hạch toán trên BCTC của công ty liên quan đến kế toán
và thuế. Thuế TNDN hoãn lại được thể hiện vai trò trên các báo cáo tài chính
là nghĩa vụ tính thuế của kế toán và thuế. Nó cũng được xem là công cụ sẽ giúp
cân bằng nghĩa vụ theo kế toán và thuế.
Nếu giá trị thuế TNDN hoãn lại phải trả trong tương lai lớn hơn hoặc nhỏ hơn
đối với giá trị cần phải nộp thực tế, thì các công ty cần phải ghi nhận khoản
thuế TNDN hoãn lại.
➨ Việc nâng giá trị mức thuế khác đối với thực tế sẽ không gây ra sự chênh
lệch trong tổng số thuế TNDN cần nộp. Cho nên quá trình này sẽ không ảnh
hưởng hoặc vi phạm các quy định về Luật Quản lý thuế hiện hành. Thuế TNDN hoãn
lại là kết quả của sự chênh lệch giữa chi phí tính thuế thu nhập được ghi nhận
trên báo cáo thu nhập và thuế thu nhập doanh nghiệp đã nộp thực tế.
2.2. Nguyên nhân phát sinh thuế TNDN hoãn lại
Nguyên nhân phát sinh thuế TNDN hoãn lại là do công ty thanh toán các khoản nợ
phải trả hoặc thu hồi các giá trị tài sản. Do đó, thuế TNDN hoãn lại phải trả
hoặc chưa đạt tới mức và đã vượt quá mức thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp
trong năm hiện hành trong tương lai.
Thực tế các khoản thanh toán và thu hồi này không quá ảnh hưởng đến tổng tiền
thuế thu nhập doanh nghiệp, tuy nhiên khoản thuế TNDN hoãn lại vẫn phải được
công ty ghi nhận.
II. QUY ĐỊNH CẦN LƯU Ý KHI HẠCH TOÁN TÀI SẢN THUẾ TNDN HOÃN LẠI
Khi lập bảng BCTC, kế toán cần phải xác định chi phí thuế TNDN hoãn lại theo
đúng quy định của chuẩn mực kế toán về thuế thu nhập doanh nghiệp;
Kế toán không được phản ánh vào tài khoản tài sản thuế TNDN hoãn lại hoặc thuế
TNDN hoãn lại phải trả phát sinh từ các giao dịch đã được ghi nhận trực tiếp
vào vốn kinh doanh của công ty;
Cuối kỳ kế toán sẽ kết chuyển chênh lệch giữa số phát sinh bên nợ và bên có
tài khoản 8212 của chi phí thuế TNDN hoãn lại qua tài khoản 911 trên xác định
kết quả của hoạt động kinh doanh.
Vậy bảng xác định tài sản thuế TNDN hoãn lại làm trong cuối năm tài chính, kế
toán sẽ ghi nhận hoặc hoàn nhập tài sản thuế TNDN hoãn lại phát sinh ở các
giao dịch đã được ghi nhận vào chi phí thuế TNDN hoãn lại.
➨ Ghi tăng giá trị tài sản thuế TNDN hoãn lại
Khi tài sản thuế TNDN hoãn lại phát sinh trong năm tài chính lớn hơn tài sản
thuế TNDN hoãn lại được hoàn nhập trong năm. Cách hạch toán như sau:Nợ TK 243
- Tài sản thuế TNDN hoãn lại (ghi bên nợ khi giá trị tài sản thuế TNDN hoãn
lại tăng hơn so với trong năm);
Có TK 8212 - Chi phí thuế TNDN hoãn lại (ghi bên có khi giá trị tài sản thuế
TNDN hoãn lại tăng hơn so với trong năm).
➨ Ghi giảm tài sản thuế TNDN hoãn lại
Khi tài sản thuế TNDN hoãn lại phát sinh trong năm tài chính nhỏ hơn tài sản
thuế TNDN hoãn lại được hoàn nhập trong năm. Cách hạch toán như sau:Nợ TK 8212
- Chi phí thuế TNDN hoãn lại (ghi bên nợ khi giá trị tài sản thuế TNDN hoãn
lại giảm hơn so với trong năm);
Có TK 243 - Tài sản thuế TNDN hoãn lại (ghi bên có khi giá trị tài sản thuế
TNDN hoãn lại giảm hơn so với trong năm).
III. HƯỚNG DẪN CÁCH TÍNH THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP HOÃN LẠI
1. Cách xác định thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại
Xác định thuế TNDN hoãn lại dựa vào khoản ghi giảm chi phí thuế thu nhập doanh
nghiệp phát sinh từ 2 yếu tố như sau:Ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại
của năm tài chính;
Hoàn nhập thuế TNDN hoãn lại phải trả đã được ghi nhận của các năm trước.
BCTC cuối năm, doanh nghiệp phải xác định, ghi nhận thuế TNDN hoãn lại phải
trả (nếu có), theo quy định của Chuẩn mực kế toán số 17 - Thuế thu nhập doanh
nghiệp. Như vậy công thức để tính thuế TNDN hoãn lại như sau:
Như vậy, khi ghi nhận thuế TNDN hoãn lại phải trả trong năm tài chính doanh
nghiệp sẽ thực hiện cụ thể sự bù trừ giữa số thuế TNDN hoãn lại phải trả phát
sinh trong năm với số thuế TNDN hoãn lại phải trả đã ghi nhận từ các năm trước
nhưng năm nay sẽ được ghi giảm.
➨ Ghi nhận bổ sung vào số thuế TNDN hoãn lại và ghi tăng chi phí thuế TNDN
hoãn lại
Khi có sự chênh lệch giữa số thuế TNDN hoãn lại phát sinh lớn hơn trong năm
tài chính so với số thuế TNDN hoãn lại phải trả được hoàn nhập trong năm.
➨ Ghi giảm vào số thuế TNDN hoãn lại và ghi giảm chi phí thuế TNDN hoãn lại
Khi có sự chênh lệch giữa số thuế TNDN hoãn lại phát sinh nhỏ hơn trong năm
tài chính so với số thuế TNDN hoãn lại phải trả được hoàn nhập trong năm.
2. Một số tình huống chênh lệch tạm thời (có ví dụ)
Chênh lệch tạm thời là phát sinh do sự khác biệt về thời điểm công ty ghi nhận
thu nhập hoặc ghi nhận chi phí với thời điểm của pháp luật về thuế quy định
tính thu nhập chịu thuế hoặc chi phí sẽ được khấu trừ khỏi thu nhập chịu thuế.
Chênh lệch tạm thời là khoản nợ phải trả hoặc giá trị ghi sổ của tài sản và cơ
sở tính thuế của tài sản hoặc nợ phải trả trên bảng cân đối kế toán đó.
Có 2 loại trong chênh lệch tạm thời: chênh lệch tạm thời chịu thuế và chênh
lệch tạm thời được khấu trừ, cụ thể:
➨ Chênh lệch tạm thời chịu thuế
Là những khoản chênh lệch tạm thời phát sinh khi xác định thu nhập chịu thuế
của doanh nghiệp trong tương lai và khi giá trị ghi sổ của những khoản mục tài
sản hoặc nợ phải trả khi được thu hồi và được thanh toán.Giá trị ghi sổ của
tài sản cao hơn cơ sở tính thuế của tài sản;
Giá trị ghi sổ của nợ phải trả thấp hơn cơ sở tính thuế của nợ phải trả;
Xác định giá trị của các khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế:Đối với tài sản:
Chênh lệch tạm thời chịu thuế là chênh lệch giữa giá trị ghi sổ của tài sản
cao hơn cơ sở tính thuế của tài sản đó;
Đối với nợ phải trả: Chênh lệch tạm thời phải chịu thuế là chênh lệch giữa giá
trị ghi sổ của khoản nợ phải trả thấp hơn cơ sở tính thuế của khoản nợ phải
trả đó.
➨ Chênh lệch tạm thời được khấu trừ
Là các khoản chênh lệch tạm thời phát sinh các khoản được khấu trừ khi xác
định thu nhập chịu thuế trong tương lai khi giá trị ghi sổ của các khoản mục
tài sản hoặc nợ phải trả được thu hồi và được thanh toán.Giá trị ghi sổ của
tài sản thấp hơn cơ sở tính thuế của tài sản đó;
Giá trị ghi sổ của nợ phải trả cao hơn cơ sở tính thuế của nó;
Xác định giá trị các khoản chênh lệch tạm thời sẽ được khấu trừ:Đối với tài
sản: Chênh lệch tạm thời được khấu trừ là chênh lệch giữa giá trị ghi sổ của
tài sản thấp hơn cơ sở tính thuế của tài sản đó;
Đối với nợ phải trả: Chênh lệch tạm thời được khấu trừ là chênh lệch giữa giá
trị ghi sổ của khoản nợ phải trả cao hơn cơ sở tính thuế của khoản nợ phải trả
đó.
Đối với chênh lệch tạm thời về thời gian, đơn giản chỉ là một trong những
trường hợp của chênh lệch tạm thời.
Ví dụ: Nếu lợi nhuận kế toán được ghi nhận trong kỳ tính thuế này nhưng thu
nhập phải chịu thuế lại được tính trong kỳ tính thuế khác.
Đối với các khoản chênh lệch tạm thời giữa nợ phải trả hoặc giá trị ghi sổ của
tài sản là cơ sở dùng để tính thuế của nợ phải trả hoặc tài sản đó có thể sẽ
không phải là khoản chênh lệch tạm thời về mặt thời gian.
Ví dụ: Khi đánh giá lại một tài sản nào đó mà giá trị ghi sổ của tài sản đấy
thay đổi nhưng cơ sở tính thuế không thay đổi thì sẽ phát sinh khoản chênh
lệch tạm thời, nhưng thời gian thu hồi giá trị ghi sổ và cơ sở tính thuế không
có sự thay đổi nên khoản chênh lệch tạm thời này không phải là khoản chênh
lệch tạm thời về thời gian.
Lưu ý:
Kế toán sẽ không sử dụng khái niệm “chênh lệch vĩnh viễn” để phân biệt với
“chênh lệch tạm thời” khi xác định thuế TNDN hoãn lại đối với thời gian thu
hồi tài sản và thanh toán nợ phải trả, thời gian để khấu trừ tài sản và nợ
phải trả vào thu nhập chịu thuế là hữu hạn.
IV. CÂU HỎI THƯỜNG GẶP VỀ THUẾ THU NHẬP HOÃN LẠI
1. Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) hoãn lại là gì?
Thuế TNDN hoãn lại là một loại thuế sẽ phát sinh nhưng nó bị hoãn lại cho các
kỳ kế toán sau.
2. Tại sao phát sinh thuế TNDN hoãn lại?
Vì có sự khác biệt lúc kế toán ghi nhận các khoản mục trong báo cáo tài chính
giữa thuế và kế toán, cho nên thuế TNDN hoãn lại đóng vai trò cân bằng nghĩa
vụ thuế theo thuế và thuế theo kế toán.
https://ketoananpha.vn/cach-tinh-thue-tndn-hoan-lai.html