Hợp đồng mua bán và những thông tin cần biết

Công ty Kế toán AGS Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực tư vấn và cung cấp dịch vụ Kế toán, Kiểm toán, Thuế, Tư vấn quản lý, chuyển đổi và tái cơ cấu doanh nghiệp.
Trong bài viết này công ty AGS sẽ chia sẻ về chủ đề Hợp đồng mua bán và những thông tin cần biết. Bài viết dành cho các kế toán viên đang phụ trách về các hợp đồng mua bán. AGS muốn chia sẻ về chủ đề này bởi vì Hợp đồng mua bán là điều mà bất kỳ kế toán nào trong quá làm việc đều sẽ gặp phải.
Cùng tìm hiểu kĩ hơn về chủ đề này qua bài viết dưới đây nhé.

I. Hợp đồng mua bán hàng hóa được xếp vào loại hợp đồng dân sự nào?

Hợp đồng mua bán hàng hóa là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên bán có nghĩa vụ giao hàng, chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho bên mua và nhận thanh toán; bên mua có nghĩa vụ thanh toán cho bên bán, nhận hàng và quyền sở hữu hàng hóa theo thỏa thuận.
Dẫn chiếu đến Điều 402 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về các loại hợp đồng dân sự chủ yếu như sau:
Các loại hợp đồng chủ yếu

• Hợp đồng gồm các loại chủ yếu sau đây:
• Hợp đồng song vụ là hợp đồng mà mỗi bên đều có nghĩa vụ đối với nhau.
• Hợp đồng đơn vụ là hợp đồng mà chỉ một bên có nghĩa vụ.
• Hợp đồng chính là hợp đồng mà hiệu lực không phụ thuộc vào hợp đồng phụ.
• Hợp đồng phụ là hợp đồng mà hiệu lực phụ thuộc vào hợp đồng chính.
• Hợp đồng vì lợi ích của người thứ ba là hợp đồng mà các bên giao kết hợp đồng đều phải thực hiện nghĩa vụ và người thứ ba được hưởng lợi ích từ việc thực hiện nghĩa vụ đó.
• Hợp đồng có điều kiện là hợp đồng mà việc thực hiện phụ thuộc vào việc phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt một sự kiện nhất định.

Như vậy, đối chiếu với quy định này thì hợp đồng mua bán hàng hóa có thể xem là hợp đồng song vụ vì các bên trong hợp đồng mua bán hàng hóa đều có những quyền và nghĩa vụ với nhau.

II. Bên mua hàng hóa có quyền hoãn thực hiện nghĩa vụ của mình với lý do bên kia chưa thực hiện nghĩa vụ đối với họ không?

Thực hiện hợp đồng song vụ được quy định tại Điều 410 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
Thực hiện hợp đồng song vụ

• Trong hợp đồng song vụ, khi các bên đã thỏa thuận thời hạn thực hiện nghĩa vụ thì mỗi bên phải thực hiện nghĩa vụ của mình khi đến hạn; không được hoãn thực hiện với lý do bên kia chưa thực hiện nghĩa vụ đối với mình, trừ trường hợp quy định tại Điều 411 và Điều 413 của Bộ luật này.
• Trường hợp các bên không thỏa thuận bên nào thực hiện nghĩa vụ trước thì các bên phải đồng thời thực hiện nghĩa vụ đối với nhau; nếu nghĩa vụ không thể thực hiện đồng thời thì nghĩa vụ nào khi thực hiện mất nhiều thời gian hơn thì nghĩa vụ đó phải được thực hiện trước.

Như vậy, khi các bên trong hợp đồng mua bán hàng hóa đã thỏa thuận thời hạn thực hiện nghĩa vụ thì mỗi bên phải thực hiện nghĩa vụ của mình khi đến hạn; không được hoãn thực hiện với lý do bên kia chưa thực hiện nghĩa vụ đối với mình, trừ các trường hợp sau:
Trường hợp 01: Các bên có quyền hoãn thực hiện nghĩa vụ trong hợp đồng song vụ theo quy định tại Điều 411 Bộ luật Dân sự 2015:
Quyền hoãn thực hiện nghĩa vụ trong hợp đồng song vụ

• Bên phải thực hiện nghĩa vụ trước có quyền hoãn thực hiện nghĩa vụ, nếu khả năng thực hiện nghĩa vụ của bên kia đã bị giảm sút nghiêm trọng đến mức không thể thực hiện được nghĩa vụ như đã cam kết cho đến khi bên kia có khả năng thực hiện được nghĩa vụ hoặc có biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ.
• Bên phải thực hiện nghĩa vụ sau có quyền hoãn thực hiện nghĩa vụ đến hạn nếu bên thực hiện nghĩa vụ trước chưa thực hiện nghĩa vụ của mình khi đến hạn.

Trường hợp 02: Nghĩa vụ không thực hiện được do lỗi của một bên trong hợp đồng mua bán hàng hóa được quy định tại Điều 413 Bộ luật Dân sự 2015:

• Nghĩa vụ không thực hiện được do lỗi của một bên
• Trong hợp đồng song vụ, khi một bên không thực hiện được nghĩa vụ của mình do lỗi của bên kia thì có quyền yêu cầu bên kia vẫn phải thực hiện nghĩa vụ đối với mình hoặc hủy bỏ hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

III. Trường hợp các bên trong hợp đồng mua bán hàng hóa không thực hiện được nghĩa vụ nhưng không do lỗi của các bên được quy định ra sao?

Không thực hiện được nghĩa vụ nhưng không do lỗi của các bên được quy định tại Điều 414 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:

• Không thực hiện được nghĩa vụ nhưng không do lỗi của các bên
• Trong hợp đồng song vụ, nếu một bên không thực hiện được nghĩa vụ mà các bên đều không có lỗi thì bên không thực hiện được nghĩa vụ không có quyền yêu cầu bên kia thực hiện nghĩa vụ đối với mình. Trường hợp một bên đã thực hiện được một phần nghĩa vụ thì có quyền yêu cầu bên kia thực hiện phần nghĩa vụ tương ứng đối với mình.

Theo đó, trong hợp đồng song vụ nói chung và hợp đồng mua bán hàng hóa nói riêng, nếu một bên không thực hiện được nghĩa vụ mà các bên đều không có lỗi thì bên không thực hiện được nghĩa vụ không có quyền yêu cầu bên kia thực hiện nghĩa vụ đối với mình.
Trường hợp một bên đã thực hiện được một phần nghĩa vụ thì có quyền yêu cầu bên kia thực hiện phần nghĩa vụ tương ứng đối với mình.