Chứng khoán phái sinh: Cơ hội sinh lời cho nhà đầu tư mới hay con dao hai lưỡi?

AGS THAO ADI

17 thg 4, 2025

Trong thời đại thị trường tài chính phát triển không ngừng, chứng khoán phái sinh đang trở thành một kênh đầu tư được nhiều người quan tâm, đặc biệt là những nhà đầu tư mới. Với ưu thế về đòn bẩy tài chính, khả năng sinh lời cao và tính linh hoạt trong giao dịch, loại hình này mang đến nhiều cơ hội hấp dẫn. Tuy nhiên, đi kèm với cơ hội luôn là những rủi ro tiềm ẩn mà nếu không nắm rõ, nhà đầu tư có thể dễ dàng “sẩy chân” trên thị trường đầy biến động này. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chứng khoán phái sinh – để từ đó đưa ra những quyết định đầu tư đúng đắn.

1. Chứng khoán phái sinh là gì?

Chứng khoán phái sinh là các hợp đồng tài chính mà giá trị của chúng phụ thuộc vào một tài sản cơ sở như chỉ số chứng khoán, cổ phiếu, hàng hóa hoặc tiền tệ. Đây là công cụ giúp nhà đầu tư giao dịch dựa trên sự biến động của tài sản cơ sở mà không cần sở hữu trực tiếp tài sản đó.

Tại Việt Nam, sản phẩm phái sinh phổ biến nhất là Hợp đồng tương lai chỉ số VN30, cho phép nhà đầu tư mua hoặc bán chỉ số này tại một mức giá xác định trong tương lai. Nhà đầu tư có thể tham gia bằng cách mở vị thế mua (long) nếu kỳ vọng giá tăng hoặc vị thế bán (short) nếu dự đoán giá sẽ giảm.

Ngoài hợp đồng tương lai, chứng khoán phái sinh trên thế giới còn bao gồm các sản phẩm như quyền chọn (Options), hợp đồng kỳ hạn (Forwards) và hợp đồng hoán đổi (Swaps). Tuy nhiên, các sản phẩm này chưa được áp dụng rộng rãi tại Việt Nam.

2. Cơ hội cho nhà đầu tư mới

Vốn đầu tư thấp, đòn bẩy cao: Nhà đầu tư chỉ cần ký quỹ một phần nhỏ so với giá trị hợp đồng, giúp tối ưu hóa nguồn vốn. Điều này cho phép họ kiểm soát một giá trị tài sản lớn hơn nhiều lần so với số vốn thực bỏ ra, từ đó gia tăng lợi nhuận tiềm năng.
Lợi nhuận ngay cả khi thị trường giảm: Khác với đầu tư cổ phiếu truyền thống (chỉ kiếm lợi khi giá tăng), chứng khoán phái sinh cho phép nhà đầu tư kiếm lời ngay cả khi thị trường đi xuống bằng cách mở vị thế bán. Điều này giúp họ linh hoạt hơn trong các chiến lược giao dịch và không bị phụ thuộc vào xu hướng chung của thị trường.
Thanh khoản cao, giao dịch linh hoạt: Chứng khoán phái sinh có thể mua bán trong ngày với khối lượng lớn mà không lo bị nghẽn thanh khoản. Điều này giúp nhà đầu tư dễ dàng thoát khỏi các vị thế khi cần thiết và tận dụng các biến động giá ngắn hạn để thu lợi nhuận nhanh chóng.
Công cụ phòng ngừa rủi ro: Ngoài mục tiêu đầu cơ, chứng khoán phái sinh còn là một công cụ hiệu quả để phòng ngừa rủi ro biến động giá trên thị trường cơ sở. Ví dụ, một nhà đầu tư đang nắm giữ danh mục cổ phiếu có thể mở vị thế bán trên thị trường phái sinh để giảm thiểu thiệt hại khi thị trường giảm điểm.

3. Rủi ro cần lưu ý

Biến động giá mạnh: Mặc dù đòn bẩy giúp tăng lợi nhuận tiềm năng, nhưng nó cũng có thể khuếch đại mức thua lỗ nếu nhà đầu tư không kiểm soát rủi ro tốt. Một biến động nhỏ về giá có thể dẫn đến khoản lỗ lớn, thậm chí khiến tài khoản bị gọi ký quỹ nếu không đủ số dư.
Yêu cầu theo dõi thị trường liên tục: Không giống như đầu tư dài hạn vào cổ phiếu, giao dịch phái sinh đòi hỏi nhà đầu tư phải cập nhật thông tin liên tục và có phản ứng nhanh chóng với biến động thị trường để tránh bị tổn thất lớn.
Tâm lý giao dịch: Vì chứng khoán phái sinh biến động mạnh trong thời gian ngắn, nhà đầu tư dễ bị ảnh hưởng bởi yếu tố tâm lý như sợ hãi hoặc tham lam, dẫn đến quyết định giao dịch không hợp lý.

4. Chiến lược đầu tư hiệu quả

Học hỏi kiến thức: Trước khi tham gia giao dịch, nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ về thị trường phái sinh, cách thức hoạt động của các hợp đồng tương lai, cũng như các chiến lược giao dịch phổ biến.
Xây dựng kế hoạch giao dịch: Một kế hoạch giao dịch rõ ràng, bao gồm các mức vào lệnh, chốt lời, cắt lỗ và quản lý rủi ro, sẽ giúp nhà đầu tư tránh được các quyết định cảm tính.
Quản lý rủi ro chặt chẽ: Luôn đặt mức cắt lỗ hợp lý để bảo vệ vốn, không sử dụng đòn bẩy quá cao so với khả năng tài chính của mình.
Theo dõi xu hướng thị trường: Sử dụng các công cụ phân tích kỹ thuật và phân tích cơ bản để xác định xu hướng chung, từ đó đưa ra các quyết định giao dịch phù hợp.
Giữ tâm lý vững vàng: Hãy kiên nhẫn và kỷ luật trong giao dịch, tránh bị cuốn vào các quyết định bốc đồng khi thị trường biến động mạnh.

Chứng khoán phái sinh là một kênh đầu tư hấp dẫn, mang lại nhiều cơ hội sinh lời nhưng cũng đi kèm với rủi ro cao. Để thành công, nhà đầu tư cần trang bị kiến thức vững chắc, có kế hoạch giao dịch rõ ràng và kiểm soát rủi ro hiệu quả.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết của chúng tôi. Hi vọng bài viết có thể cung cấp cho bạn sẽ có những thông tin bổ ích trong cuộc sống và công việc, và mở ra cho các bạn thêm những góc nhìn mới hơn về các vấn đề trong ngành nghề cũng như là nội dung về chứng khoán phái sinh. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi đễ có thêm những thông tin bổ ích khác và cơ hội việc làm cực hấp dẫn tại Công ty AGS nữa nhé.