Mỹ áp thuế lên hàng hóa Việt Nam: Góc nhìn từ ngành kiểm toán

1. Kiểm toán tuân thủ và xác minh nguồn gốc: Vai trò ngày càng lớn

Khi đối mặt với các rào cản thương mại từ Mỹ, doanh nghiệp buộc phải minh bạch hơn trong hoạt động tài chính và chuỗi cung ứng. Điều này dẫn đến:

• Nhu cầu kiểm toán tuân thủ (compliance audit) gia tăng, nhằm đảm bảo các quy định về xuất xứ, thuế quan và chuẩn mực báo cáo được đáp ứng.
• Doanh nghiệp cần xác minh độc lập các báo cáo chi phí sản xuất, giá thành, định giá xuất khẩu để phản biện trước cáo buộc từ phía Mỹ.

=> Cơ hội cho kiểm toán viên: Những công ty kiểm toán có năng lực về kiểm toán chuyên đề, hiểu biết về các chuẩn mực quốc tế (như US GAAP, IFRS) sẽ được ưu tiên lựa chọn.

2. Tái cấu trúc doanh nghiệp – Thêm đất diễn cho kiểm toán chiến lược

Khi thị trường Mỹ trở nên khó tiếp cận, nhiều doanh nghiệp sẽ:

• Rà soát lại mô hình kinh doanh
• Cắt giảm chi phí, thu gọn quy mô
• Tìm cách dịch chuyển thị trường hoặc tái cấu trúc tài chính

Trong quá trình này, vai trò của kiểm toán viên không còn dừng lại ở kiểm tra số liệu mà mở rộng sang:

• Đánh giá khả năng hoạt động liên tục (going concern)
• Rà soát các khoản đầu tư, công cụ tài chính, nợ vay, dự phòng
• Hỗ trợ kiểm tra rủi ro và khả năng thanh khoản

Kiểm toán không chỉ “soi” lỗi, mà còn hỗ trợ doanh nghiệp "vẽ lại bản đồ tài chính" để sống sót trong biến động.

3. Doanh nghiệp thu hẹp quy mô – Áp lực giảm nhu cầu kiểm toán

Không thể phủ nhận, nếu doanh nghiệp bị ảnh hưởng nặng từ chính sách thuế của Mỹ, hệ quả là:
Một số công ty đóng cửa, hợp nhất hoặc phá sản
Giảm nhu cầu thuê kiểm toán độc lập, nhất là ở các doanh nghiệp nhỏ và vừa
Điều này tạo ra cạnh tranh khốc liệt trong ngành kiểm toán, đặc biệt với các công ty kiểm toán vừa và nhỏ. Áp lực giữ chân khách hàng và mở rộng thị trường dịch vụ sẽ càng lớn.

4. Gia tăng yêu cầu từ phía cơ quan quản lý và kiểm toán Nhà nước

Khi Việt Nam cần bảo vệ doanh nghiệp trong nước hoặc tham gia tranh chấp thương mại quốc tế, việc chứng minh số liệu, chi phí sản xuất, giá bán hợp lý… sẽ trở thành vấn đề pháp lý quan trọng. Nhà nước có thể yêu cầu:

• Kiểm toán độc lập hoặc Nhà nước hỗ trợ thu thập chứng cứ
• Cung cấp báo cáo kiểm toán đặc biệt phục vụ đàm phán thương mại

=> Các kiểm toán viên làm việc trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước, kiểm toán chuyên ngành hoặc pháp lý sẽ có nhiều cơ hội tham gia các hoạt động đặc thù này.

5. Đòi hỏi kiểm toán viên phải “nâng cấp” kỹ năng

Trước những biến động địa chính trị – thương mại như việc Mỹ đánh thuế, kiểm toán viên cần:

• Hiểu biết sâu hơn về thương mại quốc tế, thuế quan, quy định xuất nhập khẩu
• Nắm vững các chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS, US GAAP)
• Phân tích rủi ro kinh doanh, không chỉ rủi ro tài chính thuần túy

=> Đây là thời điểm phù hợp để các kiểm toán viên:

• Theo học thêm các chứng chỉ quốc tế như ACCA, CPA, CIA…
• Nâng cao kỹ năng phân tích chiến lược và tư duy tư vấn

6. Kết luận

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.