Blockchain có thể cải thiện kiểm soát nội bộ trong ngân hàng hay không?

AGS Hòa ADI

7 thg 8, 2025

Công ty Kế toán AGS Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực tư vấn và cung cấp dịch vụ Kế toán, Kiểm toán, Thuế, Tư vấn quản lý, chuyển đổi và tái cơ cấu doanh nghiệp. Cùng AGS tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.

Trong thời đại mà công nghệ đang định hình lại toàn bộ hệ sinh thái tài chính – từ cách người dùng giao dịch đến cách các tổ chức kiểm soát rủi ro – blockchain nổi lên như một giải pháp mang tính đột phá. Nhưng liệu blockchain chỉ là “từ khóa công nghệ” thời thượng, hay thực sự có thể cải thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong các ngân hàng thương mại?

Blockchain là gì – và tại sao lại liên quan đến kiểm soát nội bộ?

Blockchain là một công nghệ sổ cái phân tán, nơi mọi giao dịch được ghi lại theo thứ tự thời gian, không thể sửa đổi và được xác thực bởi nhiều nút mạng (node). Điều này giúp:

Tăng tính minh bạch
Giảm nguy cơ gian lận hoặc chỉnh sửa dữ liệu
Tăng cường kiểm tra, giám sát độc lập

Điều này phù hợp một cách tự nhiên với các mục tiêu chính của kiểm soát nội bộ: đảm bảo tính toàn vẹn, minh bạch và tuân thủ trong hoạt động.

Blockchain cải thiện kiểm soát nội bộ trong ngân hàng như thế nào?

1. Minh bạch hóa quy trình giao dịch

Mỗi giao dịch được ghi lại vĩnh viễn, có thể truy vết và không thể chỉnh sửa. Điều này giúp bộ phận kiểm soát nội bộ dễ dàng phát hiện sai lệch, gian lận, hoặc thao túng số liệu.

2. Giảm thiểu gian lận và sai sót

Các hợp đồng thông minh (smart contracts) giúp tự động hóa quy trình, loại bỏ lỗi thủ công và giảm sự phụ thuộc vào con người – nguyên nhân phổ biến của gian lận nội bộ.

3. Kiểm tra và giám sát thời gian thực

Blockchain cho phép theo dõi các luồng giao dịch theo thời gian thực, giúp phát hiện rủi ro ngay từ sớm thay vì phát hiện hậu kiểm.

4. Tăng cường bảo mật và xác thực dữ liệu

Với cơ chế mã hóa và xác thực phi tập trung, blockchain giúp ngân hàng bảo vệ dữ liệu khỏi bị xâm nhập hoặc chỉnh sửa trái phép.

Ứng dụng thực tế: Có ngân hàng nào đang làm điều này?

Một số ngân hàng lớn trên thế giới đã và đang thử nghiệm blockchain để cải thiện kiểm soát và hiệu quả:

HSBC sử dụng blockchain để theo dõi các giao dịch ngoại hối giữa các chi nhánh toàn cầu.
JP Morgan phát triển nền tảng Quorum để quản lý thanh toán nội bộ.
Tại Việt Nam, một số ngân hàng như Vietcombank và TPBank đang hợp tác với các công ty fintech để thử nghiệm công nghệ blockchain trong định danh khách hàng và lưu trữ hồ sơ tín dụng.

Những thách thức cần lưu ý

Chi phí triển khai cao và đòi hỏi chuyển đổi hệ thống cũ.
Vấn đề pháp lý và quy định chưa hoàn thiện, đặc biệt tại thị trường Việt Nam.
Thiếu nhân lực và chuyên gia blockchain có hiểu biết sâu về ngân hàng.

Kết luận: Blockchain không thay thế – nhưng sẽ nâng tầm kiểm soát nội bộ

Blockchain không phải là "chiếc đũa thần" thay thế toàn bộ hệ thống kiểm soát nội bộ, nhưng chắc chắn là công cụ hỗ trợ đắc lực nếu được tích hợp đúng cách. Trong tương lai gần, ngân hàng nào biết ứng dụng blockchain hiệu quả sẽ không chỉ cải thiện kiểm soát rủi ro mà còn nâng cao niềm tin với khách hàng, đối tác và nhà quản lý.