Các lỗi phổ biến khi lập báo cáo tài chính: Nguyên nhân và cách xử lý

HCM DIEU ACC

12 thg 9, 2025

Báo cáo tài chính (BCTC) là công cụ quan trọng phản ánh tình hình tài chính và kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Đây không chỉ là yêu cầu bắt buộc của pháp luật, mà còn là cơ sở để nhà đầu tư, ngân hàng, cơ quan thuế và ban lãnh đạo doanh nghiệp ra quyết định. Tuy nhiên, trong quá trình lập BCTC, nhiều kế toán viên – đặc biệt tại doanh nghiệp vừa và nhỏ – thường mắc phải sai sót. Những lỗi này có thể làm giảm độ tin cậy của thông tin tài chính, dẫn đến rủi ro pháp lý và quản trị. Dưới đây là tổng hợp những lỗi phổ biến và cách khắc phục.

Những lỗi thường gặp khi lập báo cáo tài chính và cách khắc phục

1. Ghi nhận doanh thu, chi phí sai

Theo VisioEdu, một lỗi phổ biến là sự chênh lệch giữa doanh thu kế toán trên báo cáo tài chính và doanh thu tính thuế. Nguyên nhân có thể do doanh nghiệp chưa đối chiếu kỹ hoặc áp dụng sai chuẩn mực ghi nhận. Để khắc phục, cần soát xét quy trình ghi nhận doanh thu, đối chiếu hóa đơn – chứng từ với sổ sách, đồng thời tham khảo quy định tại Thông tư 200/2014/TT-BTC và chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14.

Ví dụ: Công ty X bán hàng vào cuối tháng 12/2024 nhưng lại ghi nhận doanh thu sang tháng 01/2025. Điều này làm sai lệch doanh thu và lợi nhuận của cả hai kỳ.

=> Khắc phục: Đối chiếu chứng từ, hóa đơn với sổ sách và tuân thủ chuẩn mực VAS 14 để ghi nhận đúng kỳ.

2. Sai sót trong bảng cân đối kế toán

Safebooks.vn chỉ ra rằng nhiều doanh nghiệp chưa kiểm tra, rà soát số liệu giữa sổ chi tiết và sổ tổng hợp, hoặc không đối chiếu số liệu giữa các tài khoản. Điều này dẫn đến chênh lệch trong tài sản và nguồn vốn. Cách khắc phục là lập quy trình kiểm tra định kỳ, đối chiếu chéo giữa các báo cáo và áp dụng phần mềm kế toán để hạn chế sai sót thủ công.

Ví dụ: Số dư tài khoản công nợ khách hàng trên sổ chi tiết là 500 triệu nhưng khi lên bảng cân đối kế toán chỉ thể hiện 450 triệu.

=> Khắc phục: Kiểm tra lại quá trình kết chuyển, đối chiếu giữa sổ chi tiết – sổ tổng hợp – bảng cân đối để đảm bảo số liệu thống nhất.

3. Lỗi trình bày, không đúng biểu mẫu

Theo Acman.vn, không ít doanh nghiệp vi phạm chế độ kế toán do sử dụng sai biểu mẫu hoặc thiếu thông tin bắt buộc trong báo cáo tài chính. Các lỗi này có thể bị xử phạt hành chính. Do đó, kế toán cần cập nhật kịp thời các thông tư, nghị định mới của Bộ Tài chính, đồng thời sử dụng phần mềm HTKK hoặc MISA để đảm bảo báo cáo đúng mẫu quy định.

Ví dụ: Doanh nghiệp nộp báo cáo tài chính năm 2024 nhưng vẫn sử dụng biểu mẫu cũ theo Thông tư 133, trong khi lẽ ra phải áp dụng Thông tư 200.

=> Khắc phục: Cập nhật kịp thời các quy định mới của Bộ Tài chính, sử dụng phần mềm HTKK/MISA để lập báo cáo đúng biểu mẫu.

4. Sai sót khi điều chỉnh số liệu

EasyBooks và MISA cho biết, khi phát hiện báo cáo tài chính có sai sót, doanh nghiệp cần phân biệt rõ: sai sót ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế và sai sót không ảnh hưởng. Với sai sót không ảnh hưởng đến thuế, chỉ cần lập báo cáo điều chỉnh và giải trình. Ngược lại, nếu ảnh hưởng đến thuế, doanh nghiệp phải nộp hồ sơ khai bổ sung và báo cáo tài chính điều chỉnh theo đúng quy định.

Ví dụ: Phát hiện chi phí tiền lương tháng 9/2024 hạch toán thiếu 50 triệu, doanh nghiệp không điều chỉnh mà để sang tháng 10.

=> Khắc phục: Nếu sai sót ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế, doanh nghiệp phải lập hồ sơ khai bổ sung, đồng thời nộp báo cáo tài chính điều chỉnh theo quy định.

Kết luận

Sai sót trong báo cáo tài chính là tình trạng thường gặp, từ việc ghi nhận số liệu chưa chuẩn xác đến sử dụng biểu mẫu sai quy định. Nếu không xử lý kịp thời, các lỗi này không chỉ gây hiểu lầm cho nhà quản trị và đối tác mà còn dẫn đến rủi ro pháp lý, tài chính. Do đó, kế toán cần thường xuyên cập nhật quy định mới, sử dụng công cụ hỗ trợ và thiết lập quy trình kiểm soát nội bộ để hạn chế sai sót, đảm bảo báo cáo tài chính phản ánh trung thực và hợp lý tình hình doanh nghiệp

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé