Cần chuẩn bị gì để trở thành kiểm toán viên nội bộ chuyên nghiệp?

HCM Thùy ACC

24 thg 9, 2025

Bạn là một sinh viên năm cuối ngành Kế toán – Kiểm toán, đang băn khoăn không biết nên theo đuổi kiểm toán độc lập tại Big4 hay đi theo con đường kiểm toán nội bộ trong doanh nghiệp? Hoặc bạn là một kế toán tổng hợp, đang mong muốn chuyển hướng sang vai trò kiểm toán viên nội bộ để phát triển sự nghiệp ở vị trí có tầm ảnh hưởng lớn hơn trong tổ chức?

AGS sẽ giúp bạn gợi ý những gì cần chuẩn bị gì để trở thành kiểm toán viên nội bộ chuyên nghiệp?

1. Hiểu rõ vai trò và phạm vi công việc của kiểm toán nội bộ

Kiểm toán nội bộ không phải là "kiểm toán nội bộ = kế toán kiểm tra nhau", mà là một chức năng độc lập trong tổ chức, nhằm:

Đánh giá tính hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ
Kiểm soát các rủi ro vận hành, tài chính, tuân thủ
Đưa ra các khuyến nghị cải tiến nhằm gia tăng giá trị và hiệu quả hoạt động
Hỗ trợ ban lãnh đạo trong quản trị doanh nghiệp và ra quyết định chiến lược

Theo IIA, kiểm toán nội bộ là:

An independent, objective assurance and consulting activity designed to add value and improve an organization’s operations.

Do đó, bạn cần xác định rõ rằng nghề này yêu cầu tư duy độc lập, tầm nhìn toàn diện, không chỉ “soi sổ” mà còn “nhìn hệ thống”.

2. Nền tảng kiến thức cần chuẩn bị

Để làm kiểm toán nội bộ, bạn cần trang bị kiến thức ở các lĩnh vực sau:

🔹 Tài chính – kế toán – kiểm toán

Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) và quốc tế (nếu làm tại công ty FDI)
Quy trình lập và phân tích báo cáo tài chính
Kiểm toán cơ bản và hiểu về trọng yếu, bằng chứng kiểm toán

🔹 Kiểm soát nội bộ và quản trị rủi ro

Mô hình COSO – Framework phổ biến nhất
Hiểu và đánh giá hệ thống kiểm soát: kiểm soát phòng ngừa – phát hiện – khắc phục
Phân tích rủi ro theo cấp độ: chiến lược, vận hành, tài chính, tuân thủ

🔹 Pháp luật liên quan

Luật Doanh nghiệp, Luật Lao động, Luật Thuế, Luật Phòng chống rửa tiền,...
Các yêu cầu về tuân thủ nội bộ và bên thứ ba (vendor, partner,...)

🔹 Các chuẩn mực và hướng dẫn nghề nghiệp

Bộ Chuẩn mực nghề nghiệp IPPF của IIA, bao gồm:
- Nguyên tắc cốt lõi
- Quy tắc đạo đức nghề nghiệp
- Chuẩn mực thực hành (Standards)
- Hướng dẫn thực hành (Practice Advisories)

3. Kỹ năng nghề nghiệp không thể thiếu

✅ Phân tích và tư duy phản biện

Biết đặt câu hỏi đúng
Nhìn thấy mối liên kết giữa dữ liệu – quy trình – rủi ro – kiểm soát

✅ Giao tiếp & trình bày

Viết báo cáo kiểm toán ngắn gọn, rõ ràng, logic
Trình bày khuyến nghị với lãnh đạo, làm việc với các phòng ban khác

✅ Độc lập & liêm chính

Không bị chi phối bởi cảm xúc hay áp lực từ cấp trên
Trung thực trong đánh giá và không ngại phát hiện điểm yếu

✅ Làm việc đa lĩnh vực

Từ tài chính, kho vận, nhân sự, công nghệ, marketing, sản xuất,… đều cần hiểu để kiểm toán

4. Chứng chỉ chuyên môn cần có

Đây là bước bắt buộc nếu bạn muốn phát triển chuyên sâu và đạt sự công nhận toàn cầu.

🌟 CIA – Certified Internal Auditor (IIA cấp)

Chứng chỉ uy tín hàng đầu dành cho kiểm toán nội bộ
Được công nhận tại hơn 170 quốc gia
Nội dung bao gồm:
- Phần 1: Foundations of Internal Auditing
- Phần 2: Practice of Internal Auditing
- Phần 3: Business Knowledge for Internal Auditing

Yêu cầu:

Tốt nghiệp đại học (mọi ngành), có kinh nghiệm kiểm toán/kế toán từ 1-2 năm
Cam kết đạo đức và không có tiền án

Ngoài ra:

📌 Các chứng chỉ hỗ trợ:

CPA: nếu bạn muốn kết hợp kiểm toán và kế toán/thuế
CISA: nếu bạn làm kiểm toán hệ thống thông tin
ACCA (môn Audit & Assurance): nền tảng tốt cho người mới

5. Kinh nghiệm thực tế và học từ môi trường

Làm việc trong các phòng kiểm soát nội bộ, kế toán quản trị, tài chính là khởi đầu tốt
Tham gia vào các dự án kiểm toán nội bộ, kiểm soát rủi ro, SOP review
Làm tại công ty niêm yết, tập đoàn đa ngành sẽ giúp bạn hiểu đa quy trình

6. Xu hướng mới trong ngành kiểm toán nội bộ

Kiểm toán dựa trên dữ liệu (data analytics): dùng Excel nâng cao, Power BI, ACL
Kiểm toán liên tục (Continuous Auditing): kiểm toán theo thời gian thực
Tích hợp ESG, tuân thủ, an toàn thông tin vào quy trình đánh giá rủi ro

7. Mạng lưới chuyên môn và học hỏi không ngừng

Tham gia cộng đồng nghề tại Việt Nam:
- IIA Việt Nam
- VACPA
- ACCA Vietnam
Đọc tài liệu từ IIA, AuditBoard, PwC, Deloitte, EY về xu hướng nghề nghiệp
Tham gia webinar, workshop chuyên đề về nội kiểm và quản trị rủi ro

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.