Doanh nghiệp FDI và các lưu ý khi áp dụng chuẩn mực kế toán Việt Nam

Bạn là nhà quản lý tài chính hoặc kế toán trưởng của một doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đang vận hành tại Việt Nam? Bạn đang băn khoăn giữa việc áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) quen thuộc và Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) – vốn là yêu cầu bắt buộc theo quy định pháp luật?

Tại AGS, chúng tôi hiểu rõ những thách thức mà doanh nghiệp FDI thường gặp khi phải chuyển đổi hoặc điều chỉnh hệ thống kế toán cho phù hợp với môi trường pháp lý tại Việt Nam. Bài viết này sẽ giúp bạn nắm rõ những điểm quan trọng khi áp dụng VAS, đồng thời tránh được các rủi ro không đáng có về thuế và kiểm toán.

1. Doanh nghiệp FDI có bắt buộc phải áp dụng VAS không?

Có. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, cụ thể là:

• Luật Kế toán số 88/2015/QH13

• Thông tư 200/2014/TT-BTC (áp dụng cho DN lớn)

• Thông tư 133/2016/TT-BTC (áp dụng cho DN vừa và nhỏ)

→ Tất cả các doanh nghiệp, bao gồm cả doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), phải lập báo cáo tài chính và sổ sách kế toán theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS).

Một số yêu cầu bắt buộc:

• Ngôn ngữ: Kế toán phải bằng tiếng Việt

• Đơn vị tiền tệ: Phải sử dụng đồng Việt Nam (VND) (trừ trường hợp được chấp thuận dùng ngoại tệ)

• Báo cáo tài chính: Phải lập và nộp theo đúng mẫu và chuẩn mực VAS

🔎 Doanh nghiệp vẫn có thể lập song song báo cáo tài chính theo IFRS để phục vụ báo cáo hợp nhất với công ty mẹ ở nước ngoài, nhưng báo cáo theo VAS mới có giá trị pháp lý tại Việt Nam.

2. Khác biệt giữa VAS và IFRS mà doanh nghiệp FDI cần chú ý

Nhiều doanh nghiệp FDI từng quen với hệ thống kế toán quốc tế sẽ nhận thấy sự khác biệt rõ rệt giữa VAS và IFRS:

→ Doanh nghiệp cần chuyển đổi số liệu từ IFRS sang VAS để lập báo cáo đúng chuẩn Việt Nam.

3. Sai sót phổ biến khi doanh nghiệp FDI áp dụng VAS

Dưới đây là một số lỗi kế toán thường gặp:

1. Không điều chỉnh tỷ giá đúng theo quy định của VAS

   • VAS quy định tỷ giá hạch toán và đánh giá lại khác IFRS. Ghi nhận sai có thể dẫn đến chênh lệch lỗ/lãi không thực.

2. Ghi nhận doanh thu sai thời điểm

   • IFRS cho phép ghi nhận linh hoạt theo bản chất giao dịch, nhưng VAS yêu cầu phải có đủ hóa đơn, chứng từ hợp pháp.

3. Không phân loại chính xác các khoản vay/cho vay nội bộ

   • Gây rủi ro trong việc hạch toán chi phí lãi vay, đặc biệt khi có giao dịch liên kết.

4. Thiếu tài liệu về chuyển giá (Transfer Pricing)

   • Theo Nghị định 132/2020/NĐ-CP, doanh nghiệp FDI có giao dịch liên kết phải lập và lưu trữ hồ sơ xác định giá. Nhiều đơn vị chưa tuân thủ đầy đủ, dẫn đến bị truy thu thuế.

4. Khuyến nghị cho doanh nghiệp FDI khi áp dụng VAS

✅ 1. Tổ chức hệ thống kế toán phù hợp

• Lập song song hệ thống kế toán theo IFRS và VAS để phục vụ các mục tiêu báo cáo khác nhau

• Thiết kế biểu mẫu phù hợp với thông tư hiện hành (200 hoặc 133)

✅ 2. Đào tạo nhân sự kế toán hiểu VAS

• Nhân sự cần nắm rõ các nguyên tắc của VAS và phân biệt được điểm khác biệt so với IFRS

✅ 3. Rà soát định kỳ và soát xét nội bộ

• Rà soát hồ sơ kế toán, báo cáo tài chính theo chuẩn Việt Nam định kỳ, tránh sai sót khi kiểm toán hoặc thanh tra thuế

✅ 4. Tuân thủ nghiêm ngặt hồ sơ giao dịch liên kết

• Lưu trữ đầy đủ Hồ sơ quốc gia, Hồ sơ toàn cầu, Báo cáo lợi nhuận liên quốc gia theo yêu cầu

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.

Thông tin khác

Thông tin tuyển dụng và hướng dẫn

Nguồn: Sưu tầm Internet