Làm kiểm toán cho công ty đa quốc gia – Có gì khác kiểm toán doanh nghiệp nội địa?

HCM Thùy ACC

2 thg 10, 2025

Bạn đang muốn tìm hiểu xem việc kiểm toán một công ty đa quốc gia có gì khác biệt so với kiểm toán doanh nghiệp trong nước? Có thể bạn là sinh viên ngành kế toán – kiểm toán, một kiểm toán viên mới vào nghề, hoặc đơn giản là người đang chuẩn bị tham gia một hợp đồng kiểm toán “tầm cỡ” với đối tác nước ngoài.

Dù bạn là ai, thì một điều chắc chắn là: kiểm toán doanh nghiệp đa quốc gia là một “trải nghiệm hoàn toàn khác biệt” – không chỉ ở ngôn ngữ, chuẩn mực kế toán mà còn ở văn hóa doanh nghiệp, hệ thống kiểm soát nội bộ, và mức độ chuyên nghiệp trong quy trình.

AGS sẽ giúp bạn hiểu rõ những điểm khác biệt cốt lõi này, từ đó có sự chuẩn bị tốt hơn khi làm việc trong môi trường quốc tế, nâng cao năng lực chuyên môn và tư duy nghề nghiệp.

1. Chuẩn mực kế toán áp dụng: VAS vs IFRS/GAAP

Doanh nghiệp nội địa thường lập báo cáo tài chính theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) – với những giới hạn nhất định trong việc ghi nhận, trình bày các giao dịch phức tạp như hợp đồng thuê tài chính, công cụ tài chính phái sinh, v.v.
Công ty đa quốc gia thường phải tuân thủ thêm IFRS (International Financial Reporting Standards) hoặc US GAAP để phục vụ hợp nhất báo cáo cho tập đoàn mẹ ở nước ngoài. Điều này đòi hỏi kiểm toán viên phải hiểu và phân biệt rõ các điểm chênh lệch giữa VAS và IFRS/GAAP để điều chỉnh và giải trình hợp lý.

🔸 Ví dụ: Theo IFRS 16, hầu hết các hợp đồng thuê tài sản đều được ghi nhận là tài sản và nợ phải trả, trong khi theo VAS thì phần lớn là chi phí thuê.

2. Cơ cấu tổ chức & phân cấp phức tạp hơn

Công ty nước ngoài thường có cấu trúc tổ chức theo mô hình ma trận hoặc theo khu vực – khiến cho luồng thông tin, quyền phê duyệt và các tuyến kiểm soát trở nên phức tạp hơn.
Họ có thể sử dụng hệ thống ERP tiên tiến như SAP, Oracle hay NetSuite, nên việc truy xuất dữ liệu đòi hỏi bạn phải quen với phần mềm, hiểu được luồng dữ liệu và cách các quy trình được tự động hóa.

👉 Gợi ý: Trước khi kiểm toán, hãy đề nghị được training sơ bộ về hệ thống ERP mà doanh nghiệp sử dụng.

3. Ngôn ngữ & văn hóa giao tiếp

Tài liệu kế toán, chính sách kế toán, thậm chí email trao đổi nội bộ có thể được trình bày hoàn toàn bằng tiếng Anh, hoặc song ngữ.
Ngoài ra, khi làm việc với ban quản trị người nước ngoài (CFO, Internal Controller), bạn cần chuẩn bị kỹ kỹ năng giao tiếp chuyên nghiệp bằng tiếng Anh và hiểu biết về văn hóa làm việc quốc tế: đúng giờ, báo cáo chính xác, phản hồi rõ ràng, tôn trọng thời hạn cam kết.

💡 Lưu ý: Một báo cáo kiểm toán có thể cần được trình bày bằng cả tiếng Việt (cho cơ quan nhà nước) và tiếng Anh (cho tập đoàn mẹ).

4. Hệ thống kiểm soát nội bộ chặt chẽ hơn

Các công ty đa quốc gia thường áp dụng mô hình kiểm soát nội bộ COSO hoặc SOX compliance (đặc biệt nếu công ty mẹ niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ).
Vì vậy, kiểm toán viên sẽ phải làm việc nhiều với bộ phận kiểm soát nội bộ, tuân thủ (compliance) và thực hiện kiểm tra quy trình hơn là kiểm tra số liệu đơn thuần.

📌 Lưu ý thêm: Các quy trình như phê duyệt chi tiêu, mua hàng, chấm công, chấm dứt hợp đồng đều được chuẩn hóa và giám sát chặt chẽ hơn.

5. Thời hạn, quy trình báo cáo nghiêm ngặt hơn

Tập đoàn mẹ thường yêu cầu công ty con nộp báo cáo tài chính hợp nhất đúng hạn, không trễ dù chỉ 1 ngày.
Điều này gây áp lực lớn lên kế toán tại chỗ và cả kiểm toán viên, nhất là khi phải hoàn thành song song hai bộ báo cáo: theo VAS và theo IFRS.

🕐 Bạn sẽ thường xuyên phải làm việc theo múi giờ của tập đoàn mẹ, họp trực tuyến ngoài giờ hành chính để thảo luận về số liệu, hoặc giải trình điều chỉnh kiểm toán.

6. Trình độ & kỳ vọng của khách hàng cao hơn

Bộ phận tài chính của công ty nước ngoài thường có chuyên môn tốt, hiểu rõ quy trình kiểm toán, nên kỳ vọng cao về chất lượng làm việc, thời gian phản hồi và khả năng tư vấn của kiểm toán viên.
Đây là thách thức, nhưng cũng là cơ hội tuyệt vời để bạn nâng tầm kỹ năng chuyên môn và thái độ làm việc chuyên nghiệp.

7. Kết luận: Nên sẵn sàng điều gì?

Làm kiểm toán cho một công ty đa quốc gia có thể là một “cú sốc nghề nghiệp” với những kiểm toán viên mới – nhưng nếu vượt qua được, bạn sẽ:

✅ Nâng cao khả năng tiếng Anh chuyên ngành

✅ Thành thạo chuẩn mực kế toán quốc tế

✅ Làm quen với ERP, phân tích dữ liệu

✅ Phát triển kỹ năng giao tiếp chuyên nghiệp

✅ Và đặc biệt: tạo dựng uy tín cá nhân trong ngành

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.