Những điểm mới trong Thông tư 99/2025/TT-BTC – Cơ hội học hỏi và thích nghi cho kế toán, kiểm toán viên và thực tập sinh

Từ năm 2014 đến nay, Thông tư 200/2014/TT-BTC đã là “kim chỉ nam” cho mọi hoạt động kế toán tại các doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng số hóa, hội nhập quốc tế và áp dụng chuẩn mực IFRS, hệ thống kế toán Việt Nam cũng cần được cập nhật để phản ánh đúng thực tế kinh tế, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho quản trị doanh nghiệp và kiểm toán độc lập.

Vì vậy, ngày 29/9/2025, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC, thay thế hoàn toàn Thông tư 200/2014/TT-BTC. Đây không chỉ là một thay đổi về mặt pháp lý, mà còn là bước ngoặt lớn trong tư duy kế toán Việt Nam, hướng đến tính minh bạch, linh hoạt và phù hợp hơn với chuẩn mực quốc tế.

Đối với kế toán viên, kiểm toán viên và đặc biệt là thực tập sinh kế toán – kiểm toán, việc nắm bắt kịp thời những thay đổi này là vô cùng quan trọng, bởi đây sẽ là nền tảng nghề nghiệp trong những năm sắp tới.

1. Những điểm mới nổi bật trong Thông tư 99/2025/TT-BTC.

Thông tư 99/2025/TT-BTC được ban hành trong bối cảnh Việt Nam đang triển khai mạnh mẽ Chiến lược kế toán – kiểm toán đến năm 2030, với mục tiêu hội nhập quốc tế và áp dụng IFRS tại các doanh nghiệp lớn. Việc thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC nhằm:
  • Đơn giản hóa các thủ tục kế toán, giảm bớt tính hình thức.
  • Đồng bộ hóa với chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) mới và định hướng IFRS.
  • Hỗ trợ chuyển đổi số và ứng dụng phần mềm trong công tác kế toán – kiểm toán.
Đây là bước đi tất yếu để kế toán Việt Nam không chỉ “ghi chép” mà còn phân tích, quản trị và dự báo, phục vụ tốt hơn cho việc ra quyết định của nhà quản lý và nhà đầu tư.

1.1. Cấu trúc và phạm vi áp dụng thay đổi toàn diện.

Thông tư 99/2025/TT-BTC không chỉ sửa đổi một phần mà thay thế hoàn toàn Thông tư 200/2014, với cách tiếp cận hiện đại hơn. Hệ thống tài khoản, báo cáo tài chính và quy định hạch toán được đơn giản hóa, linh hoạt hơn, giúp doanh nghiệp dễ thích nghi với quy mô và đặc điểm hoạt động.
Đáng chú ý, Thông tư cho phép doanh nghiệp tùy chỉnh hệ thống tài khoản kế toán phù hợp, miễn là vẫn đảm bảo phản ánh trung thực, hợp lý và có thể kiểm tra được – điều này mở ra cơ hội để các đơn vị áp dụng phần mềm kế toán theo chuẩn quốc tế dễ dàng hơn.

1.2. Thay đổi trong hệ thống tài khoản kế toán

Một trong những thay đổi đáng chú ý của Thông tư 99/2025/TT-BTC là việc rút gọn, tái cấu trúc hệ thống tài khoản kế toán.
Các tài khoản trùng lặp, ít sử dụng hoặc không còn phù hợp với thực tế kinh doanh đã được loại bỏ. Thay vào đó, Bộ Tài chính bổ sung các tài khoản phản ánh giao dịch tài chính hiện đại như:
  • Tài sản số, tài sản ảo.
  • Hợp đồng thuê tài chính theo chuẩn mực mới.
  • Công cụ tài chính phái sinh và các khoản đầu tư mới.
Cấu trúc tài khoản mới giúp số liệu kế toán phản ánh chính xác hơn bản chất hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Tuy nhiên, đây cũng là điểm dễ gây nhầm lẫn cho thực tập sinh nếu chưa quen với cách mã hóa hoặc kết cấu tài khoản mới. Khi thực hành, bạn nên đối chiếu kỹ với phụ lục tài khoản ban hành kèm theo Thông tư 99/2025/TT-BTC để đảm bảo hạch toán chính xác.

1.3. Báo cáo tài chính và công bố thông tin minh bạch hơn

Hệ thống báo cáo tài chính trong Thông tư 99/2025/TT-BTC được thiết kế lại nhằm tăng tính so sánh và minh bạch thông tin.
  • Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Báo cáo lưu chuyển tiền tệ được rút gọn, dễ hiểu hơn.
  • Thuyết minh BCTC tập trung vào nội dung trọng yếu: rủi ro tài chính, công cụ phái sinh, giao dịch bên liên kết, và chính sách kế toán quan trọng.
  • Doanh nghiệp phải công bố chính sách kế toán trọng yếu và phương pháp đo lường giá trị hợp lý, tương tự IFRS.
Điểm đáng chú ý là các chỉ tiêu phân tích được sắp xếp khoa học hơn, tăng tính minh bạch và khả năng so sánh giữa các doanh nghiệp. Đối với kiểm toán viên, việc thay đổi trình bày và diễn giải chỉ tiêu đòi hỏi điều chỉnh quy trình soát xét, lập working paper và mẫu biểu kiểm toán tương ứng. Còn thực tập sinh kế toán, kiểm toán nên tập trung hiểu mối liên hệ giữa các chỉ tiêu mới và logic của từng báo cáo, vì đây là nền tảng để thực hành kiểm toán và lập BCTC chính xác.

1.4. Bổ sung quy định về kế toán số, dữ liệu điện tử và chuyển đổi số

Một điểm mới thể hiện xu hướng hiện đại hóa là Thông tư 99/2025/TT-BTC cho phép ghi nhận, lưu trữ và trình bày sổ kế toán, chứng từ kế toán dưới dạng điện tử.
Điều này giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí lưu trữ, tăng tính an toàn và thuận tiện khi kiểm tra, đối chiếu dữ liệu.

Tuy nhiên, đi kèm là yêu cầu chặt chẽ về kiểm soát truy cập, bảo mật thông tin và sao lưu dữ liệu kế toán điện tử. Đây là vấn đề quan trọng đối với kiểm toán viên khi đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ, và cũng là kỹ năng mà thực tập sinh nên rèn luyện: hiểu quy trình lưu trữ, xác thực và trích xuất dữ liệu từ phần mềm kế toán, ERP hoặc hệ thống điện tử khác.

1.5. Thay đổi trong nguyên tắc ghi nhận doanh thu, chi phí và tài sản

Thông tư 99/2025/TT-BTC có điều chỉnh đáng kể trong cách ghi nhận doanh thu, chi phí và tài sản, hướng tới phù hợp hơn với thông lệ quốc tế (IFRS 15, IFRS 16).
Ví dụ, doanh thu được ghi nhận khi quyền kiểm soát hàng hóa, dịch vụ được chuyển giao, thay vì chỉ căn cứ vào thời điểm lập hóa đơn. Ngoài ra, chi phí trả trước và tài sản thuê tài chính cũng được phân loại và hạch toán chặt chẽ hơn.

Những thay đổi này tác động trực tiếp đến việc phân tích, kiểm tra và lập báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Do đó, kế toán viên cần nắm kỹ để hạn chế sai phạm trong kỳ đầu chuyển đổi, còn kiểm toán viên phải điều chỉnh các thủ tục kiểm toán tương ứng. Với thực tập sinh, đây là bài học thực tế giúp hiểu sâu bản chất giao dịch kinh tế – điều mà các chuẩn mực mới đang hướng tới.

2. Tác động của Thông tư 99/2025/TT-BTC đến môi trường kế toán – kiểm toán.

Sự ra đời của Thông tư 99/2025/TT-BTC không chỉ đơn thuần là một sự điều chỉnh về mặt kỹ thuật trong hạch toán, mà còn thể hiện bước tiến quan trọng trong quá trình hoàn thiện khung pháp lý và chuyên nghiệp hóa công tác kế toán – kiểm toán tại Việt Nam. Sau hơn một thập kỷ áp dụng Thông tư 200/2014/TT-BTC, nền kinh tế Việt Nam đã có nhiều thay đổi sâu sắc với sự phát triển của kinh tế số, thương mại điện tử, tài sản trí tuệ và công nghệ quản trị hiện đại. Chính vì vậy, Thông tư 99/2025/TT-BTC được ban hành như một sự “làm mới” cần thiết, giúp hệ thống kế toán doanh nghiệp bắt kịp tốc độ chuyển mình của nền kinh tế, đồng thời tiệm cận hơn với thông lệ quốc tế và chuẩn mực báo cáo tài chính toàn cầu (IFRS).
Việc thay thế Thông tư 200 không chỉ đơn giản là cập nhật lại các tài khoản kế toán hay thay đổi mẫu biểu báo cáo, mà còn mang tính định hướng phát triển dài hạn cho công tác kế toán doanh nghiệp. Thông tư mới nhấn mạnh tính minh bạch, tính thống nhất và tính ứng dụng công nghệ – ba yếu tố cốt lõi giúp doanh nghiệp Việt Nam vận hành hiệu quả hơn trong kỷ nguyên số. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng hướng tới việc giảm bớt sự phức tạp và trùng lặp trong hệ thống tài khoản, đồng thời bổ sung những nội dung phản ánh thực tế mới như tài sản số, hợp đồng điện tử, phần mềm, dữ liệu hoặc quyền sở hữu trí tuệ – những yếu tố ngày càng phổ biến trong hoạt động kinh doanh hiện nay.
Đối với các công ty kiểm toán, sự thay đổi trong Thông tư 99/2025/TT-BTC đặt ra yêu cầu phải cập nhật lại chương trình kiểm toán, điều chỉnh thủ tục kiểm tra, xác định lại các khoản mục trọng yếu và đánh giá lại rủi ro kiểm toán theo quy định mới. Việc hiểu rõ bản chất của các thay đổi này giúp kiểm toán viên đưa ra nhận định chính xác hơn về tính trung thực, hợp lý của báo cáo tài chính, cũng như đảm bảo kết quả kiểm toán phù hợp với khuôn khổ pháp lý hiện hành.
Về phía doanh nghiệp, thông tư mới chính là cơ hội để tái cấu trúc quy trình kế toán, từ khâu ghi nhận, tổng hợp đến lập báo cáo. Đây cũng là thời điểm thích hợp để ứng dụng các phần mềm kế toán hiện đại, tự động hóa xử lý dữ liệu và tối ưu hóa công tác kiểm soát nội bộ. Việc chuyển đổi này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, chi phí mà còn nâng cao độ tin cậy và khả năng phân tích của thông tin tài chính – một yếu tố ngày càng quan trọng trong quản trị doanh nghiệp.
Riêng với các bạn thực tập sinh kế toán – kiểm toán, Thông tư 99/2025/TT-BTC là một “bước đệm” thực tế đầy giá trị. Việc được quan sát, tham gia vào quá trình chuyển đổi và áp dụng hệ thống kế toán mới sẽ giúp các bạn hiểu sâu hơn về mối liên hệ giữa kế toán, kiểm toán và công nghệ thông tin – ba yếu tố đang dần hòa quyện để tạo nên bức tranh toàn diện của nghề nghiệp hiện đại. Đây là cơ hội để các bạn chuyển hóa kiến thức lý thuyết thành kỹ năng thực hành, hiểu rõ bản chất kinh tế của giao dịch và hình thành tư duy nghề nghiệp vững vàng ngay từ giai đoạn đầu.


3. Vai trò, cơ hội và các lưu ý quan trọng trong giai đoạn chuyển đổi của thực tập sinh

Từ ngày 01/01/2026, Thông tư 99/2025/TT-BTC chính thức có hiệu lực, đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng trong hệ thống kế toán doanh nghiệp tại Việt Nam. Việc thay đổi này không chỉ mang tính kỹ thuật trong cách hạch toán, lập báo cáo tài chính mà còn thể hiện nỗ lực hướng đến sự chuẩn hóa, minh bạch và hội nhập quốc tế của ngành kế toán – kiểm toán. Trong giai đoạn chuẩn bị chuyển đổi, thực tập sinh chính là những người được “chứng kiến và tham gia sớm nhất” vào quá trình thay đổi này – nơi mà kiến thức lý thuyết được áp dụng vào thực tế, và những trải nghiệm nghề nghiệp đầu tiên được hình thành.

3.1. Vai trò của thực tập sinh trong quá trình chuyển đổi

Trong thời kỳ doanh nghiệp chuẩn bị áp dụng Thông tư 99/2025/TT-BTC, thực tập sinh không chỉ đóng vai trò hỗ trợ mà còn là cầu nối giữa lý thuyết học thuật và thực hành nghề nghiệp. Trong các phòng kế toán, các bạn có thể được giao những công việc cụ thể như:
  • So sánh biểu mẫu báo cáo tài chính mới và cũ, nhận diện sự khác biệt trong cách trình bày và phân loại thông tin.
  • Hỗ trợ kế toán tổng hợp trong việc cập nhật hệ thống tài khoản kế toán mới theo Thông tư 99/2025/TT-BTC để đảm bảo đồng bộ giữa sổ sách và phần mềm.
  • Tham gia kiểm tra, nhập liệu và chạy thử phần mềm kế toán trước khi doanh nghiệp chính thức chuyển đổi sang hệ thống mới vào năm 2026.
  • Đối chiếu số liệu giữa hai kỳ kế toán (trước và sau thời điểm 01/01/2026) để phát hiện sai lệch và điều chỉnh phù hợp.
Những công việc này giúp thực tập sinh được trực tiếp quan sát cách doanh nghiệp vận hành trong bối cảnh chuyển đổi chính sách, đồng thời rèn luyện tính tỉ mỉ, kỷ luật và khả năng tư duy logic – những phẩm chất cần thiết cho nghề kế toán, kiểm toán sau này.

3.2. Cơ hội học hỏi và phát triển kỹ năng thực tế

Việc tham gia thực tập trong giai đoạn chuyển đổi sang Thông tư 99/2025/TT-BTC là một cơ hội hiếm có để thực tập sinh hiểu rõ hơn mối liên hệ giữa kế toán, kiểm toán và công nghệ thông tin. Khi doanh nghiệp cập nhật hệ thống kế toán, các bạn được tiếp xúc với những công việc như chuyển đổi dữ liệu, cập nhật danh mục tài khoản, đối chiếu số liệu và thử nghiệm báo cáo mới.

Tại Công ty TNHH Kiểm toán AGS, nhiều thực tập sinh chia sẻ rằng họ ban đầu khá bỡ ngỡ vì cách trình bày báo cáo và kết cấu tài khoản hoàn toàn khác so với sách học. Tuy nhiên, khi được hướng dẫn và tham gia thực hành thực tế, họ nhận ra rằng mọi thay đổi đều hướng đến tính minh bạch, tiện lợi và dễ kiểm soát hơn. Qua đó, thực tập sinh không chỉ học được kỹ năng nghề mà còn hiểu sâu hơn về tư duy kế toán hiện đại – hướng tới các chuẩn mực quốc tế như IFRS.

3.3. Các lưu ý quan trọng khi thực tập trong giai đoạn chuyển đổi

Để thích nghi và tận dụng tốt giai đoạn chuyển đổi này, thực tập sinh nên chủ động chuẩn bị kiến thức và thái độ học hỏi đúng đắn. Một số lưu ý quan trọng gồm:
  • Cập nhật kịp thời kiến thức pháp lý: Đọc kỹ Thông tư 99/2025/TT-BTC, đặc biệt là nội dung liên quan đến thay đổi hệ thống tài khoản, chuẩn mực lập báo cáo và quy định chuyển tiếp.
  • Làm quen phần mềm kế toán mà doanh nghiệp sử dụng, nắm rõ các chức năng phân quyền, xuất dữ liệu và cập nhật phiên bản mới.
  • Ghi chép tỉ mỉ những khác biệt giữa lý thuyết và thực tế để rút kinh nghiệm, làm nền tảng cho quá trình học và làm việc sau này.
  • Quan sát quy trình kiểm soát nội bộ của doanh nghiệp – cách phê duyệt, lưu trữ chứng từ, kiểm tra tính hợp lệ – để hiểu rõ vai trò của kế toán trong quản lý rủi ro.
  • Chủ động học hỏi từ kế toán trưởng và kiểm toán viên hướng dẫn, không ngại đặt câu hỏi để hiểu sâu hơn về bản chất thay đổi trong thông tư mới.

4. Kết luận.

Sự ra đời của Thông tư 99/2025/TT-BTC đánh dấu bước chuyển mình quan trọng trong lĩnh vực kế toán – kiểm toán tại Việt Nam, không chỉ ở khía cạnh kỹ thuật hạch toán mà còn ở tư duy quản trị và minh bạch tài chính. Việc thay thế hoàn toàn Thông tư 200/2014/TT-BTC thể hiện quyết tâm của Bộ Tài chính trong việc hiện đại hóa hệ thống kế toán doanh nghiệp, hướng tới sự đơn giản – linh hoạt – hội nhập quốc tế, đồng thời phù hợp với chuẩn mực báo cáo tài chính IFRS.

Đối với các doanh nghiệp, đây là cơ hội để tái cấu trúc quy trình kế toán, ứng dụng công nghệ số và nâng cao hiệu quả quản trị. Các công ty kiểm toán cần nhanh chóng cập nhật chương trình kiểm toán, đánh giá lại rủi ro và điều chỉnh thủ tục kiểm toán nhằm đảm bảo phù hợp với các quy định mới.
Riêng thực tập sinh kế toán – kiểm toán, giai đoạn này là thời điểm quý báu để quan sát, học hỏi và thực hành trực tiếp những thay đổi trong nghề. Việc hiểu và vận dụng các quy định của Thông tư 99/2025/TT-BTC sẽ giúp hình thành nền tảng nghề nghiệp vững chắc, đồng thời rèn luyện tư duy phân tích, khả năng thích ứng và tác phong chuyên nghiệp trong môi trường làm việc hiện đại.

Tổng thể, Thông tư 99/2025/TT-BTC không chỉ là sự thay đổi về công cụ và biểu mẫu kế toán, mà còn là sự nâng cấp toàn diện của tư duy nghề nghiệp, mở ra hướng đi mới cho kế toán Việt Nam trong thời kỳ hội nhập và chuyển đổi số. Đối với thế hệ trẻ và đặc biệt là thực tập sinh, việc nắm bắt nhanh, chủ động cập nhật và hiểu đúng bản chất các thay đổi này sẽ là chìa khóa để bước vào nghề với sự tự tin, chuyên nghiệp và hội nhập toàn cầu.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.

Thông tin khác

Thông tin tuyển dụng và hướng dẫn

Nguồn: https://thuvienphapluat.vn/ma-so-thue/phap-luat-thue/tong-hop-diem-moi-thong-tu-992025ttbtc-thay-the-thong-tu-200-che-do-ke-toan-doanh-nghiep-213879.html

Previous Post