Chính sách mới về lao động, bảo hiểm có hiệu lực tháng 12/2023

1. Thêm trường hợp được hưởng BHYT 100%

Vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định 75/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 146/2018/NĐ-CP hướng dẫn Luật Bảo hiểm y tế. Một trong những nội dung đáng chú ý là việc điều chỉnh về mức hưởng bảo hiểm y tế (BHYT).
Theo đó, khoản 5 Điều 1 Nghị định 75/2023/NĐ-CP đã sửa theo hướng bổ sung thêm đối tượng được hưởng BHYT 100% và 95%. Cụ thể như sau:

Thêm 02 đối tượng được hưởng BHYT 100%:

(1) Người tham gia kháng chiến và bảo vệ Tổ quốc.
(2) Người dân thuộc xã an toàn khu, vùng an toàn khu cách mạng trong kháng chiến chống Pháp và Mỹ hiện đang thường trú tại các xã an toàn khu cách mạng trong kháng chiến chống Pháp và Mỹ đã được cập nhật thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú mà không thuộc đối tượng tham gia BHYT bắt buộc khác theo Luật Bảo hiểm y tế.

Thêm 03 đối tượng được hưởng BHYT 95%:

(1) Vợ/chồng liệt sĩ lấy chồng/vợ khác đang hưởng trợ cấp hằng tháng theo trường hợp nuôi con liệt sỹ đến tuổi trưởng thành hoặc chăm sóc cha đẻ, mẹ đẻ liệt sỹ khi còn sống hoặc vì hoạt động cách mạng mà không có điều kiện chăm sóc cha đẻ, mẹ đẻ liệt sỹ khi còn sống.

(2) Người phục vụ người có công đang sống ở gia đình bao gồm: Người phục vụ Bà mẹ Việt Nam anh hùng; người phục vụ thương binh (tính cả thương binh loại B được công nhận trước 31/12/1993), người hưởng chính sách như thương binh, bệnh binh, người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học bị tổn thương từ 81%.

(3) Người dân tộc thiểu số đang sinh sống tại xã khu vực II, III, thôn đặc biệt khó khăn thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2016 - 2020 mà các xã này không còn trong danh sách các xã thôn đặc biệt khó khăn thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025.

2. Tăng 12,5% mức trợ cấp hằng tháng cho quân nhân đã phục viên, xuất ngũ, thôi việc

Có hiệu lực từ 19/12/2023, Thông tư 82/2023/TT-BQP đã hướng dẫn chi tiết việc điều chỉnh tăng 12,5% trợ cấp hằng tháng cho quân nhân đã phục viên, xuất ngũ, thôi việc theo chính sách tại Nghị định 42/2023/NĐ-CP.

Căn cứ Điều 3 Thông tư 82/2023/TT-BQP, mức trợ cấp hằng tháng từ tháng 7/2023 được tính theo công thức sau:

Như vậy, sau khi đã được điều chỉnh tăng thêm 12,5%, mức trợ cấp hằng tháng của quân nhân đã phục viên, xuất ngũ, thôi việc được xác định cụ thể như sau:

Số năm công tác từ đủ 15 đến dưới 16 năm: Mức trợ cấp mới = 2,285 triệu đồng/tháng.
Số năm công tác từ đủ 16 đến dưới 17 năm: Mức trợ cấp mới = 2,388 triệu đồng/tháng.
Số năm công tác từ đủ 17 đến dưới 18 năm: Mức trợ cấp mới = 2,494 triệu đồng/tháng.
Số năm công tác từ đủ 18 đến dưới 19 năm: Mức trợ cấp mới = 2,598 triệu đồng/tháng.
Số năm công tác từ đủ 19 đến dưới 20 năm: Mức trợ cấp mới = 2,7 triệu đồng/tháng.

Mặc dù phải đến ngày 19/12/2023, Thông tư 82/2023/TT-BQP mới có hiệu lực thi hành nhưng các quy định về tăng trợ cấp hằng tháng được áp dụng từ 01/7/2023.

3. Bỏ giới hạn về số giờ làm thêm/phiên làm việc khi khai thác dầu khí trên biển

Thay thế Thông tư 24/2015/TT-BCT từ ngày 25/12/2023, Thông tư 20/2023/TT-BCT đã điều chỉnh một số quy định về giờ làm việc, nghỉ ngơi đối với người lao động làm các công việc có tính chất đặc biệt trong lĩnh vực thăm dò, khai thác dầu khí trên biển, trong đó có quy định về số giờ làm thêm.

Cụ thể, Điều 6 Thông tư 20/2023/TT-BCT quy định tổng số giờ làm việc của ca làm việc và số giờ làm thêm của người lao động không quá 14 giờ/ngày; số giờ làm thêm của người lao động không vượt quá 300 giờ/năm. Như vậy, quy định mới đã bỏ giới hạn về số giờ làm thêm tối đa trong một phiên làm việc.

Hiện nay, khoản 2 Điều 6 Thông tư 24/2015/TT-BCT quy định số giờ làm thêm của người lao động làm các công việc có tính chất đặc biệt trong lĩnh vực thăm dò, khai thác dầu khí trên biển là không vượt quá 50 giờ/phiên làm việc và trong mọi trường hợp không vượt quá 300 giờ/năm.

Theo đó, từ ngày 25/12/2023, sẽ không còn giới hạn về thời gian làm thêm giờ của một phiên làm việc nhưng người sử dụng lao động vẫn phải đảm bảo tổng số giờ làm thêm của người lao động làm công việc có tính chất đặc biệt trong lĩnh vực thăm dò, khai thác dầu khí trên biển không được vượt quá 300 giờ/năm.

4. Hướng dẫn mới về trường hợp bị nhiễm HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp

Thêm một chính sách mới về lao động bao hiểm có hiệu lực tháng 12/2023 là việc điều chỉnh điều kiện để xác định một người bị nhiễm HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp.

Cụ thể, Điều 3 Quyết định 24/2023/QĐ-TTg yêu cầu 02 điều kiện được xác định là bị nhiễm HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp bao gồm:

(1) Bị phơi nhiễm với HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp.

Hiện nay Quyết định 120/2008/QĐ-TTg yêu cầu: Phải có Giấy chứng nhận bị phơi nhiễm với HIV.

(2) Có kết quả xét nghiệm HIV dương tính. Mẫu máu xét nghiệm phải lấy từ người bị phơi nhiễm với HIV tại thời điểm từ đủ 30 ngày đến trước 180 ngày kể từ thời điểm bị tai nạn rủi ro nghề nghiệp.

Hiện nay Quyết định 120/2008/QĐ-TTg yêu cầu: Có kết quả xét nghiệm HIV tại một trong ba thời điểm 01 tháng, 03 tháng, 06 tháng sau khi bị tai nạn rủi ro nghề nghiệp là dương tính.

Người đáp ứng đủ 02 điều kiện trên sẽ được xác định là bị nhiễm HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp. Những người này nếu đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 20 năm trở lên sẽ được giải quyết nghỉ hưu luôn mà không cần đợi đến khi đủ tuổi, đồng thời cũng không bị trừ tỷ lệ hưởng do nghỉ hưu sớm theo Điều 219 Bộ luật Lao động.