Tác động của việc tăng lương cơ sở đối với người lao động

Từ ngày 1/7/2024, theo Nghị định 73/2024/NĐ-CP của Chính Phủ, mức lương cơ sở đã tăng lên 30% tương đương mức tăng 540.000 đồng, thành 2,34 triệu đồng/tháng thay cho mức 1,8 triệu đồng/tháng như hiện tại.

Lương cơ sở là mức lương được dùng làm căn cứ tính mức đóng cũng như mức hưởng của nhiều chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH). Chính vì vậy, tác động của việc tăng lương cơ sở đối với người lao động từ không hề nhỏ.

Vậy tăng lương cơ sở ảnh hưởng thế nào đến người lao động? Cùng AGS tìm hiểu chi tiết ở dưới đây:

Tác động đầu tiên và rõ ràng để nhận thấy nhất đó chính là việc tăng mức tiền lương của người lao động làm việc cho nhà nước (theo công thức tiền lương = lương cơ sở x hệ số lương). Ví dụ, với cán bộ đang hưởng lương theo hệ số 2,34 thì tiền lương sẽ = 2,34 x 2.340.000 = 5.475.600 đồng (tăng 1.263.600 đồng so với mức lương cũ là 4.212.000 đồng).

Mức phụ cấp hiện nay được tính theo công thức

Vì vậy nên việc tăng mức lương cơ sở cũng sẽ ảnh hưởng tới mức hưởng trợ cấp, phụ cấp của người lao động. Chẳng hạn như tại TP.HCM, tính thu nhập tăng thêm theo Nghị quyết 08 năm 2023 của HĐND TP.HCM cũng sẽ tăng, do công thức tính;

Tăng mức đóng BHXH bắt buộc tối đa: Hàng tháng, người lao động trích 8% mức tiền lương tháng của mình để tham gia BHXH bắt buộc. Nếu mức lương này cao hơn 20 tháng lương cơ sở thì mức lương tháng đóng BHXH bắt buộc bằng 20 tháng lương cơ sở. Tăng từ 2.880.000 đồng/tháng lên 3.744.000 đồng đồng/tháng.

Tăng mức đóng bảo hiểm y tế (BHYT) tối đa: Tiền lương tháng đóng BHYT là tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc, trong đó, mỗi tháng, người lao động đóng 1,5%. Mức lương cơ sở tăng lên kéo theo số tiền đóng BHYT tăng từ 540.000 đồng/tháng lên 702.000 đồng/tháng.

Bên cạnh đó, mức đóng BHYT hộ gia đình cũng được thay đổi theo: Người đầu tiên trong hộ gia đình sẽ đóng 4,5% mức lương cơ sở (= 105.300 đồng/tháng); người thứ hai, thứ ba, thứ tư đóng lần lượt bằng 70%, 60%, 50% mức đóng của người thứ nhất; từ người thứ năm trở đi đóng bằng 40% mức đóng của người thứ nhất.

Bên cạnh việc tăng mức đóng của một số loại bảo hiểm xã hội thì việc tăng lương cơ sở cũng ảnh hưởng đến mức hưởng của các loại trợ cấp, phụ cấp của người lao động đang tính theo mức lương cơ sở. Cụ thể như:

• Mức hưởng lương hưu thấp nhất khi tham gia BHXH bắt buộc bằng mức lương cơ sở, tức = 2.340.000 đồng.
• Trợ cấp một lần khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi: Lao động nữ sinh con hoặc người lao động nhận con nuôi dưới 6 tháng tuổi thì được trợ cấp một lần cho mỗi con bằng 2 lần mức lương cơ sở. Trường hợp sinh con nhưng chỉ có cha tham gia BHXH thì cha được trợ cấp một lần bằng 2 lần mức lương cơ sở tại tháng sinh con cho mỗi con, tức = 4.680.000 đồng/lần/con.
• Trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở (= 23.400.000 đồng).
• Mức trợ cấp tuất hằng tháng đối với mỗi thân nhân bằng 50% mức lương cơ sở (= 1.170.000 đồng). Trường hợp thân nhân không có người trực tiếp nuôi dưỡng thì mức trợ cấp tuất hằng tháng bằng 70% mức lương cơ sở (= 1.638.000 đồng).
• Mức hưởng trợ cấp thất nghiệp hằng tháng bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 6 tháng liền kề trước khi thất nghiệp, nhưng tối đa không quá 5 lần mức lương cơ sở (tức mức hưởng tối đa = 11.700.000 đồng).
• Mức hưởng chế độ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản (hoặc đối với người lao động dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau khi ốm đau theo quy định) một ngày bằng 30% mức lương cơ sở, tức = 702.000 đồng/ngày.
• Mức trợ cấp một lần cho người lao động bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp. Đơn cử, nếu người lao động bị suy giảm 5% khả năng lao động thì được hưởng 5 lần mức lương cơ sở (= 11.700.000 đồng); sau đó cứ suy giảm thêm 1% thì được hưởng thêm 0,5 lần mức lương cơ sở (= 1.170.000 đồng). Ngoài ra, người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 31% trở lên thì được hưởng trợ cấp hằng tháng bằng 30% mức lương cơ sở (= 702.000 đồng/tháng), sau đó cứ suy giảm thêm 1% thì được hưởng thêm 2% mức lương cơ sở (= 46.800 đồng). Hay, người lao động đang làm việc bị chết do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hoặc bị chết trong thời gian điều trị lần đầu do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp thì thân nhân được hưởng trợ cấp một lần bằng 36 lần mức lương cơ sở (= 84.240.000 đồng)…