Những điều cần lưu ý khi làm thêm trong thời gian du học tại Nhật Bản

Làm thêm khi du học Nhật Bản không chỉ giúp du học sinh trang trải chi phí sinh hoạt mà còn là cơ hội để trải nghiệm văn hóa, cải thiện tiếng Nhật và xây dựng mạng lưới quan hệ. Tuy nhiên, làm thêm tại cũng đi kèm với nhiêu thách thức, từ việc tuân thủ luật pháp đến cân bằng giữa công việc và học tập. Trong bài viết này, Công ty TNHH Kế toán AGS sẽ cung cấp cho những bạn có ý định du học hoặc đang du học tại Nhật những hướng dẫn chi tiết và thực tế nhất về việc làm thêm tại Nhật Bản.

Trước khi bắt đầu làm thêm, du học sinh cần xin Giấy phép hoạt động ngoài tư cách lưu trú (資格外活動許可 – Shikakugai katsudou kyoka) từ Cục Quản lý Xuất nhập cảnh Nhật Bản). Đây là điều kiện bắt buộc và quy trình xin giấy phép cũng khá đơn giản.

• Bước 1: điền vào mẫu đơn xin phép hoạt động ngoài tư cách lưu trú. Du học sinh có thể lất mẫu này tại Cục Xuất nhập cảnh hoặc tải xuống từ trang web của họ
• Bước 2: nộp đơn kèm theo thẻ cư trú (在留カード – Zairyuu kado) và hộ chiếu
• Bước 3: sau khoảng 1 – 2 tuần, du học sinh sẽ nhận được giấy phép nếu đủ điều kiện

Một số linh vực công việc bị cấm đối với du học sinh, bao gồm:

• Công việc liên quan đến giải trí người lớn: làm việc tại quán bar, hộp đêm, cơ sở karaoke hoặc các địa điểm giải trí người lớn khác đều bị cấm. Vi phạm có thể dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng như bị trục xuất
• Công việc không hợp pháp: tuyệt đối tránh xa những công việc không hợp pháp hoặc không rõ ràng về mặt pháp lý. Hãy chọn các công việc an toàn và hợp pháp để đảm bảo không vi phạm luật pháp Nhật Bản

Ở Nhật Bản, mạng lưới quan hệ cá nhân (人脈 – Jinmyaku) đóng vai trò rất quan trọng trong việc tìm kiếm cơ hội việc làm. Du học sinh có thể tận dụng:

• Giáo viên và bạn bè người Nhật: họ có thể giới thiệu bạn đến các cơ hội việc làm phù hợp
• Các cộng đồng du học sinh: tham gia các nhóm hoặc câu lạc bộ của du học sinh tại trường hoặc trên các mạng xã hội như Facebook sẽ giúp du học sinh nắm bắt được nhiều thông tin hữu ích về việc làm

Dưới đây là một số trang web phổ biến giúp du học sinh tìm việc làm thêm tại Nhật Bản:

• GaijinPot: trang web này cung cấp nhiều công việc part-time dành cho người nước ngoài, với các lĩnh vực đa dạng tư giảng dạy tiếng Anh đến làm việc tại các cửa hàng
• Townwork: đây là một trang web phổ biến dành cho việc tìm kiếm các công việc bán thời gian. Trang này có giao diện thân thiện và cho phép du học lọc công việc theo khu vực và ngành nghề
• Baitoru: trang web này có nhiều lựa chọn việc làm thêm trong các ngành như nhà hàng, khách sạn, bán lẻ. Baitoru cũng cung cấp thông tin chi tiết về mức lương và giờ làm việc

Khả năng tiếng Nhật của bạn cũng ảnh hưởng lớn đến loại công việc bạn có thể xin được:

• Tiếng Nhật cơ bản: các công việc không yêu cầu giao tiếp nhiều như phát tờ rơi, làm trong nhà hàng hoặc công việc giao hàng
• Tiếng Nhật trung và cao cấp: khi khả năng tiếng Nhật tốt hơn, bạn có thể tìm kiếm các công việc yêu cầu nhiều kỹ năng hơn như trợ giảng, gia sư tiếng Anh hoặc nhân viên văn phòng

Việc sắp xếp thời gian hợp lỹ giữa học tập và làm thêm là yếu tố quan trọng để bạn không bị quá tải

• Lập kế hoạch cụ thể: sử dụng một lịch trình chi tiết để ghi lại giờ học, giờ làm và thời gian dành cho các hoạt động cá nhân
• Ưu tiên việc học: hãy nhớ rằng mục đích chính khi du học là học tập, vì vậy hãy luôn đảm bảo bạn hoàn thành tốt các bài tập và kỳ thi trước khi nhận thêm ca làm

Việc làm thêm quá nhiều có thể gây ra nhiều vấn đề như:

• Căng thẳng và kiệt sức: làm việc quá sức có thể dẫn đến stress, ảnh hưởng đến sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần
• Giảm sút kết quả học tập: nếu không cân bằng tốt, bạn có thể bị giảm sút trong học tập, thậm chí dẫn đến việc phải gia hạn thời gian học hoặc mất học bổng

Theo quy định của Nhật Bản, mọi người lao động, bao gồm cả du học sinh, đều được bảo vệ bởi các quy định về lương tối thiểu và quyền lợi lao động

• Lương tối thiểu: mức lương tối thiểu ở Nhật Bản khác nhau tùy theo khu vực, dao động từ 650 – 1200 yên/giờ. Ví dụ: tại Tokyo, mức lương tối thiểu vào khoảng 1.072 yên/giờ (tính đến năm 2024)
• Bảo hiểm xã hội: nếu bạn làm việc trên 20h mỗi tuần và có hợp đồng dài hạn, bạn có thể được yêu cầu tham gia bảo hiểm xã hội. Hãy tìm hiểu kỹ về các quyền lợi này để đảm bảo bạn không bị thiệt thòi

Nếu du học sinh gặp tình trạng bị ép làm việc quá giờ, trả lương thấp hơn thỏa thuận hoặc bị đối xử bất công:

• Ghi lại mọi thông tin: hãy lưu giữ các bằng chứng như lịch làm việc, bảng lương, hợp đồng lao động để có cơ sở khi cần khiếu nại
• Liên hệ với công đoàn: du học sinh có thể tìm đến công đoàn (労働組合 – Roudou kumiai) hoặc các tổ chức bảo vệ quyền lợi người lao động để được hỗ trợ