Cột kinh Phật chùa Nhất Trụ

Công ty TNHH Kế toán - Kiểm toán AGS nằm trong hàng đầu những đơn vị chuyên cung cấp các dịch vụ Kế toán, Kiểm toán, và tư vấn thuế tài chính. Cùng với chất lượng dịch vụ tốt và uy tín, Công ty đã có nhiều kinh nghiệm trong ngành nghề, để phục vụ công việc thì các kiến thức liên quan đến ngành nghề là điều vô cùng cần thiết cho mỗi cá nhân trong tập thể. Hôm nay Công ty AGS sẽ cùng các bạn quay về quá khứ lịch sử Việt Nam để tìm hiểu một trong các bảo vật lịch sử nổi tiếng và có sự ảnh hưởng lớn đến nét văn hóa của dân tộc Việt Nam, đó chính là Cột kinh Phật chùa Nhất Trụ thông qua món bảo vật quốc gia này chúng ta sẽ có cái nhìn sâu sắc hơn về lịch sử dân tộc, những dấu mốc thăng trầm của tổ quốc từ đó khẳng định lãnh thổ chủ quyền đất nước đến bạn bè thế giới. Khơi dậy lòng yêu nước, tự hào dân tộc trong mỗi con người Việt Nam, vậy hãy cùng AGS đi tìm hiểu về bảo vật này và giai thoại liên quan để chúng ta có những cái nhìn sâu sắc hơn bạn nhé.

Cột kinh Phật chùa Nhất Trụ (gọi theo chữ Hán là Thạch trụ Nhất Trụ tự (石柱壹柱寺) nằm ở phía bên trái trong khuôn viên chùa Nhất Trụ, thôn Yên Thành, xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình (Thuộc Di tích Quốc gia đặc biệt - Khu di tích Lịch sử và Kiến trúc Nghệ thuật Cố đô Hoa Lư). Chùa Nhất Trụ được xây dựng dưới thời vua Lê Đại Hành.

Theo niên đại ghi trên hiện vật, cột kinh Phật chùa Nhất Trụ được vua Lê Đại Hành cho dựng vào năm 995. Trên cột kinh qua dòng lạc khoản cho biết: “Đệ tử Thăng Bình hoàng đế… Bát nhã tiền việt hải chi ba huề hương [ ] Đại Thánh Minh Hoàng đế, Lê tổ thừa thiên mệnh đại định sơn hà thập lục niên lai…” (Người theo đạo Phật là Thăng Bình hoàng đế… Thuyền bát nhã trước vượt sóng biển, mang về bản hương (kinh), [kể từ khi] Đại Thánh Minh hoàng đế tổ họ Lê, tự mình kế tiếp mệnh trời, cả định non sông lên ngôi đến nay là 16 năm…(995).

Trong quần thể di tích cố đô Hoa Lư ở xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, có ngôi chùa cổ Nhất Trụ nổi tiếng. Theo tài liệu lưu giữ tại chùa, vua Lê Đại Hành - Lê Hoàn (941-1005) với lòng thành kính đạo Phật đã cho xây dựng công trình này để cầu quốc thái dân an, triều đình vững mạnh.

Trung tâm Bảo tồn Di tích lịch sử văn hóa cố đô Hoa Lư cho biết chùa mang tên Nhất Trụ (hay chùa Một Cột) vì phía trước có một cột kinh Phật bằng đá độc đáo. Theo các cụ cao niên trong làng Yên Thành, xưa kia cột kinh được đặt ngoài trời. Để tránh thời tiết bào mòn họa tiết, hoa văn, đặc biệt là chữ Hán trên thạch trụ, một tòa lầu che chắn cột đá đã được xây dựng kiên cố với 16 cột gỗ lim. Lầu có kiến trúc kiểu mái cong truyền thống như các ngôi đình, chùa cổ khác ở Việt Nam.

Cột kinh hình bát giác, nặng 4,5 tấn, cao 4,16 m tính từ chân đế đến đỉnh. Cột gồm 6 bộ phận đều được làm bằng đá vôi có tuổi địa chất khoảng 300 triệu năm. Các bộ phận được lắp ghép với nhau bằng ngõng (khớp nối thủ công) chứ không dùng bất cứ chất kết dính nào. Kỹ thuật này thể hiện trình độ tính toán khoa học, chính xác và tỉ mỉ của các nghệ nhân thuở xưa. Thân cột hình bát giác trên to dưới nhỏ bằng đá xanh nguyên khối, cao gần 2,4 m. Hai đầu thân cột đều có ngõng để cắm vào đế và thớt bát giác. Đây là bộ phận chính của cột kinh. 8 mặt đều được mài nhẵn, chạm khắc 2.500 chữ Hán.

Trên thân cột đá khắc nhiều kinh Phật bằng chữ Hán. Trải qua hơn nghìn năm, chữ mờ đi nhiều, chỉ còn đọc được khoảng 1.200 chữ ở nửa trên thân cột. Nội dung chủ yếu là kinh Thủ Lăng Nghiêm ca ngợi sự bền vững của đức hạnh Phật. Trên cột đá còn thấy các chữ Đệ tử Thăng Bình Hoàng đế tả tạo (tức Hoàng đế Thăng Bình - vua Lê Hoàn). Sự xuất hiện của các chữ Hán trên thân cột còn cho thấy nghệ thuật chạm khắc đá, thư pháp trên đá ở nước Việt có từ cách đây cả nghìn năm.

Ngoài phần thân 8 cạnh, cột kinh còn có thớt bát giác, tiếp đến là đấu tám cạnh và chóp. Chóp hình hồ lô, cổ dài, miệng tù, cao khoảng 80 cm. Theo ban quản lý di tích, chóp nguyên bản của cột kinh đã thất lạc và hiện được thay thế bằng chóp mới khi trùng tu. Do mang nhiều giá trị nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc và ý nghĩa văn hóa, lịch sử, tháng 12/2015, cột kinh Phật chùa Nhất Trụ đã được công nhận bảo vật quốc gia.

Phần đế cột kinh hình vuông, làm bằng đá xanh nguyên khối, mỗi cạnh dài 1,4 m, dày 0,3 m. Trên đó chạm khắc một vòng 22 cánh sen đơn bao quanh đế cột, đường kính vòng sen 1,07 m. Theo nhận định của các nhà nghiên cứu văn hóa, cánh sen trên đế vuông của cột kinh Phật xuất hiện sớm nhất ở Việt Nam trong nghệ thuật chạm khắc đá. Nhà Phật quan niệm hoa sen tượng trưng cho cõi niết bàn và trí tuệ của con người. Tiếp giáp với phần đế vuông là chân cột có hình tròn cao hơn 30 cm, cấu tạo theo kiểu trên to dưới nhỏ, đường kính chỗ lớn nhất rộng 76 cm. Bên dưới chân đế có ngõng tròn để khớp vào lỗ mộng của tảng đá. Trải qua thời gian dài, thời tiết khắc nghiệt và bom đạn chiến tranh, nhiều vị trí trên cột kinh có dấu hiệu xuống cấp, một vài chỗ nứt, sứt sẹo nhưng cột không hề bị nghiêng, lún.

Chùa Nhất Trụ nhìn từ phía trong ra hướng cổng chính. Ngoài cột Kinh Phật cổ, khuôn viên chùa cổ còn được bài trí nhiều hạng mục, nhiều cổ thụ tỏa bóng mát. Một nhóm du khách nước ngoài thích thú tạo dáng, chụp ảnh tại chùa Nhất Trụ ngày cuối tháng 4. "Tôi rất ấn tượng trước giá trị độc đáo của cột kinh Phật cũng như vẻ đẹp bình dị của ngôi chùa", anh Alan Smith, du khách người Anh, chia sẻ khi cùng nhóm bạn tham quan chùa. Mỗi ngày, chùa Nhất Trụ đón hàng nghìn lượt người dân và du khách trong, ngoài nước tới dâng lễ, tham quan.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết của chúng tôi. Hi vọng bài viết có thể cung cấp cho bạn sẽ có những thông tin bổ ích trong cuộc sống và công việc, và mở ra cho các bạn thêm những góc nhìn mới hơn về các vấn đề trong ngành nghề cũng như là các giá trị văn hóa của hai dân tộc Việt Nam - Nhật Bản. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi đễ có thêm những thông tin bổ ích khác và cơ hội việc làm cực hấp dẫn tại Công ty AGS nữa nhé.