Sưu tập công cụ sơ kỳ đá cũ An Khê

Công ty TNHH Kế toán - Kiểm toán AGS nằm trong hàng đầu những đơn vị chuyên cung cấp các dịch vụ Kế toán, Kiểm toán, và tư vấn thuế tài chính. Cùng với chất lượng dịch vụ tốt và uy tín, Công ty đã có nhiều kinh nghiệm trong ngành nghề, để phục vụ công việc thì các kiến thức liên quan đến ngành nghề là điều vô cùng cần thiết cho mỗi cá nhân trong tập thể. Hôm nay Công ty AGS sẽ cùng các bạn quay về quá khứ lịch sử Việt Nam để tìm hiểu một trong các bảo vật lịch sử nổi tiếng và có sự ảnh hưởng lớn đến nét văn hóa của dân tộc Việt Nam, đó chính là Sưu tập công cụ sơ kỳ đá cũ An Khê thông qua món bảo vật quốc gia này chúng ta sẽ có cái nhìn sâu sắc hơn về lịch sử dân tộc, những dấu mốc thăng trầm của tổ quốc từ đó khẳng định lãnh thổ chủ quyền đất nước đến bạn bè thế giới. Khơi dậy lòng yêu nước, tự hào dân tộc trong mỗi con người Việt Nam, vậy hãy cùng AGS đi tìm hiểu về bảo vật này và giai thoại liên quan để chúng ta có những cái nhìn sâu sắc hơn bạn nhé.

Sưu tập công cụ sơ kỳ Đá cũ An Khê, niên đại 800.000 năm cách ngày nay, hiện lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Gia Lai được công nhận là Bảo vật quốc gia đợt này. Sưu tập công cụ sơ kỳ đá cũ An Khê có 10 hiện đá, gồm: 4 chiếc rìu tay, 5 công cụ mũi nhọn và 1 chiếc rìu ghè một mặt. Sưu tập này được các nhà khảo cổ trong đoàn khảo sát hợp tác Việt Nam-Liên bang Nga phát hiện trong quá trình thám sát và khai quật khảo cổ từ năm 2014 đến 2019.

Theo hồ sơ của Bảo tàng tỉnh Gia Lai, những hiện vật này được đoàn khảo sát hợp tác VN - Liên bang Nga phát hiện trong quá trình thám sát, khai quật khảo cổ từ năm 2014 - 2019 tại TX.An Khê, Gia Lai. Ở đây, các nhà khảo cổ đã thu được hàng ngàn hiện vật bằng chất liệu đá với những giá trị tột quý. Trong đó, 10 công cụ đá nói trên là hiện vật tiêu biểu của kỹ nghệ sơ kỳ Đá cũ An Khê, nằm trong địa tầng có niên đại địa chất sơ kỳ Pleistocene và niên đại đồng vị phóng xạ trung bình là 800.000 năm cách ngày nay.

Đây cũng là những chiếc rìu tay/công cụ ghè một mặt/ghè hai mặt nguyên vẹn, độc bản không giống với bất kỳ công cụ nào do người nguyên thủy chế tác cách đây 80 vạn năm ở An Khê nói riêng và Việt Nam nói chung.

Các công cụ đá trong bộ sưu tập được công nhận bảo vật quốc gia đều có một đầu nhọn. Các mũi nhọn đều được làm từ cuội sông suối, với chất liệu là đá quartzite, có cấu trúc dạng khối rắn chắc, hạt mịn, độ dẻo cao. Thành phần chủ yếu là silic, thích hợp cho việc chặt, đâm khi giết mổ gia súc. Phần mũi của công cụ đá được làm từ kỹ thuật ghè đẽo trực tiếp, đá ghè đá, ghè một mặt với vết ghè lớn, xen vết ghè nhỏ, đều đặn và đan xen nhau. Các vết ghè tập trung cao ở đầu nhọn và hai rìa công cụ. Niên đại tuyệt đối của kỹ nghệ An Khê được xác định bằng phương pháp đồng vị phóng xạ Kalium-Argon (40K/40Ar) tại Phòng thí nghiệm đồng vị địa hóa học và địa thời học IGEM RAN (Viện Hàn lâm Khoa học Nga).

Các kết quả khai quật nghiên cứu về kỹ nghệ An Khê đã được công bố trên một số tạp chí khoa học trong nước và quốc tế, được thảo luận trong 2 hội thảo khoa học quốc tế vào các năm 2016 và 2019. Bốn chiếc rìu tay ở An Khê được xem là tiêu biểu, điển hình không chỉ cho sơ kỳ Đá cũ An Khê, mà cả Đá cũ châu Á. Chủ nhân những chiếc rìu tay và công cụ mũi nhọn An Khê là những người đứng thẳng (Homo erectus), tiền thân của người hiện đại (Homo sapiens). Sưu tập công cụ Sơ kỳ Đá cũ An Khê là bằng chứng sinh động về văn hóa của cộng đồng cư dân sơ kỳ Đá cũ cách đây khoảng 80 vạn năm trên đất An Khê (tỉnh Gia Lai) và cũng là mốc mở đầu của lịch sử Việt Nam. Lâu nay, thời điểm mở đầu lịch sử Việt Nam là 50 vạn năm với sự xuất hiện người đứng thẳng (Homo erectus) ở Thẩm Khuyên và Thẩm Hai (tỉnh Lạng Sơn). Với phát hiện bộ rìu tay An Khê và niên đại ở 2 di tích Gò Đá và Rộc Tưng, thời điểm mở đầu của lịch sử Việt Nam được xác nhận cổ hơn rất nhiều, vào khoảng 80 vạn năm cách ngày nay.

Hé mở nhiều giá trị lịch sử loài người

Kỹ nghệ sơ kỳ Đá cũ An Khê được đặc trưng bởi tổ hợp công cụ đá làm từ cuội sông suối tại địa phương, kích thước lớn, đá cứng, hạt mịn. Công cụ được ghè đẽo thô sơ, gồm các loại công cụ tiêu biểu là tổ hợp công cụ ghè hai mặt, rìu tay, mũi nhọn, mũi nhọn tam diện và công cụ chặt thô. Trong đó, công cụ chặt thô chủ yếu tìm thấy trong các di tích sơ kỳ Đá cũ châu Á, công cụ ghè hai mặt và rìu tay nổi trội cho Đá cũ phương Tây, còn mũi nhọn tam diện đặc trưng cho sơ kỳ Đá cũ vùng An Khê. Đặc biệt, 4 chiếc rìu tay ở An Khê được xem là tiêu biểu, điển hình không chỉ cho sơ kỳ Đá cũ An Khê, mà cả Đá cũ châu Á. Chủ nhân những chiếc rìu tay và công cụ mũi nhọn An Khê là những người đứng thẳng (Homo erectus), tiền thân của người hiện đại (Homo sapiens). Các chuyên gia Đá cũ trên thế giới tham dự hội thảo quốc tế "Kỹ nghệ Đá cũ An Khê trong bối cảnh kỹ nghệ ghè hai mặt châu Á" vào tháng 3.2019 tại Gia Lai đều thừa nhận đây là công cụ độc đáo, tiêu biểu cho kỹ nghệ sơ kỳ nơi đây. Những công cụ đã đạt đến đỉnh cao của kỹ thuật ghè hai mặt, một cách tân lớn trong kỹ nghệ chế tác công cụ đá, đồng thời thể hiện năng lực thích ứng thông minh của con người ở đây với môi trường giàu tre, nứa như VN. Công cụ ghè một mặt/ghè hai mặt trong kỹ nghệ Đá cũ An Khê cũng có những nét khác biệt, độc đáo đáng kể so với phần còn lại của khu vực Á - Âu, xứng đáng có mặt trong bản đồ phân bố kỹ nghệ ghè hai mặt sơ kỳ Đá cũ thế giới.

Theo PGS-TS Nguyễn Khắc Sử (Viện Khảo cổ học VN), từ trước đến nay, ở VN chưa phát hiện được bằng chứng nào về sơ kỳ Đá cũ có niên đại cổ nhất như ở An Khê. Trước đây, thời điểm mở đầu lịch sử VN được xác định là 500.000 năm với sự xuất hiện người đứng thẳng (Homo erectus) ở Thẩm Khuyên và Thẩm Hai (Lạng Sơn). Với phát hiện bộ rìu tay An Khê và niên đại ở 2 di tích Gò Đá và Rộc Tưng với hàng ngàn di vật, thời điểm mở đầu của lịch sử xuất hiện con người trên lãnh thổ, lãnh hải VN được xác nhận cổ hơn rất nhiều, cách ngày nay khoảng 800.000 năm. Các công cụ này đều không khác gì so với các công cụ được phát hiện ở châu Âu, châu Phi và phía nam Trung Quốc.

PGS-TS Nguyễn Khắc Sử cho rằng, việc phát hiện sưu tập công cụ sơ kỳ Đá cũ An Khê đã bác bỏ quan điểm sai lầm của một số nhà nghiên cứu chia lịch sử nhân loại thành 2 vùng Đông và Tây đối lập nhau: Ở phương Tây, phổ biến rìu tay có hình dáng cân đối, quy chuẩn, thể hiện cho sự tiến bộ, năng động; còn phương Đông, tồn tại lâu dài kỹ nghệ cuội ghè đẽo chopper - chopping, thô sơ và phụ thuộc vào hình dáng tự nhiên của hòn cuội, thể hiện cho khu vực bảo thủ, trì trệ, lạc hậu và hầu như không có đóng góp gì vào sự tiến bộ của nhân loại. Nhưng những hiện vật được phát hiện ở An Khê đã tự nhiên phản bác, bác bỏ lại quan điểm trên. "Các hiện vật được phát hiện ở An Khê chứng tỏ đã có sự phát triển rất cao về trình độ của cộng đồng cư dân trên mảnh đất này. Chúng ta rất tự hào ở VN đã tìm thấy một hệ thống di tích sơ kỳ thời đại đá cũ mang tầm vóc của thế giới, của nhân loại", PGS-TS Nguyễn Khắc Sử nói.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết của chúng tôi. Hi vọng bài viết có thể cung cấp cho bạn sẽ có những thông tin bổ ích trong cuộc sống và công việc, và mở ra cho các bạn thêm những góc nhìn mới hơn về các vấn đề trong ngành nghề cũng như là các giá trị văn hóa của hai dân tộc Việt Nam - Nhật Bản. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi đễ có thêm những thông tin bổ ích khác và cơ hội việc làm cực hấp dẫn tại Công ty AGS nữa nhé.