Áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong công tác kế toán tại Việt Nam

Công ty Kế toán AGS Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực tư vấn và cung cấp dịch vụ Kế toán, Kiểm toán, Thuế, Tư vấn quản lý, chuyển đổi và tái cơ cấu doanh nghiệp.

Trong bài viết này công ty AGS sẽ chia sẻ về chủ đề áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong công tác kế toán tại Việt Nam. Nhận thấy sự chuyển mình mạnh mẽ trong công nghệ ứng dụng vào lĩnh vực kế toán, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI).

Cùng tìm hiểu kĩ hơn về chủ đề này qua bài viết dưới đây nhé.

I. Định nghĩa AI

Theo Phạm Huy Hùng (2023), trí tuệ nhân tạo (AI) là một lĩnh vực trong khoa học máy tính, nhằm phát triển các thuật toán và hệ thống máy tính có khả năng thực hiện các công việc mà thông thường cần đến trí thông minh của con người, như: nhận diện hình ảnh, nhận dạng giọng nói, ra quyết định và xử lý ngôn ngữ tự nhiên. Các hệ thống AI được thiết kế để nhận thông tin từ môi trường, xử lý và thực hiện các hành động dựa trên sự hiểu biết của chúng về dữ liệu nhận được, giống như cách mà con người xử lý thông tin (Vuong, 2023). Brown và O'Leary (1995) cho rằng, AI có thể được nhìn nhận dưới nhiều góc độ khác nhau, bao gồm trí tuệ, nghiên cứu, kinh doanh và lập trình.

AI trong kế toán là việc áp dụng và tích hợp các công nghệ và thuật toán AI nhằm tự động hóa và cải tiến các quy trình kế toán. Các ứng dụng của AI trong lĩnh vực kế toán bao gồm việc sử dụng học máy để tự động hóa các nhiệm vụ như: xử lý dữ liệu tài chính, dự đoán các xu hướng kế toán và thậm chí hỗ trợ trong việc đưa ra các quyết định chiến lược trong kế toán.

II. Phương pháp nghiên cứu

Để đánh giá một cách cụ thể và toàn diện về hiện trạng ứng dụng AI trong công tác kế toán của các doanh nghiệp tại Việt Nam, tác giả tiến hành cuộc khảo sát bằng cách gửi phiếu đến một mẫu ngẫu nhiên các doanh nghiệp hoạt động tại thị trường Việt Nam vào tháng 02/2024. Khảo sát thu được tổng cộng 101 phiếu trả lời từ các doanh nghiệp khác nhau trên khắp cả nước. Quá trình khảo sát được thực hiện với mục tiêu tìm hiểu sâu hơn về cách mà các doanh nghiệp hiện đang sử dụng và áp dụng AI trong quy trình kế toán của họ.

Các doanh nghiệp tham gia khảo sát được lựa chọn một cách đa dạng, bao gồm cả các doanh nghiệp lớn, trung bình và nhỏ, hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau như: sản xuất, dịch vụ, tài chính, và thương mại. Điều này giúp tăng tính đại diện cho mẫu và đảm bảo rằng kết quả khảo sát phản ánh một cách đúng đắn thực tế đa dạng của thị trường kinh doanh tại Việt Nam.

III. Thực trạng ứng dụng AI trong kế toán tại Việt Nam

Bảng 1 cho thấy, trong mẫu dữ liệu được phân tích, số lượng kế toán viên chiếm tỷ lệ lớn nhất, đạt 75,2%. Trong khi đó, tỷ lệ giám đốc tài chính và kế toán trưởng là tương đối nhỏ, lần lượt chiếm 8,9% và 15,8% tổng số mẫu được phân tích.

Bảng 1: Chức vụ

	Tần suất	Tỷ lệ (%)
Giám đốc tài chính	9	8,9
Kế toán trưởng	16	15,8
Kế toán	76	75,2
Tổng	101	100,0

Nguồn: Tác giả khảo sát

Trong mẫu dữ liệu nghiên cứu (Bảng 2), doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm tỷ lệ lớn nhất (77,2%), còn lại là doanh nghiệp lớn (22,8%).

Bảng 2: Quy mô doanh nghiệp

	Tần suất	Tỷ lệ (%)
Doanh nghiệp lớn	23	22,8
Doanh nghiệp nhỏ và vừa	78	77,2
Tổng	101	100,0

Nguồn: Tác giả khảo sát

Bảng 3 minh họa về tỷ lệ sử dụng các công cụ kế toán trong doanh nghiệp. Có thể thấy, phần lớn doanh nghiệp đã chuyển sang sử dụng phần mềm kế toán như là công cụ chính cho quá trình kế toán của họ, chiếm tỷ lệ 70,3%. Điều này thể hiện sự chuyển đổi từ các phương pháp kế toán truyền thống sang áp dụng của công nghệ thông tin và phần mềm chuyên ngành để tăng cường hiệu suất và độ chính xác.

Công cụ kế toán truyền thống vẫn còn tồn tại, với tỷ lệ sử dụng là 19,8%, nhưng thấp hơn rõ rệt so với phần mềm kế toán. Như vậy, vẫn còn sự chậm trễ trong việc chuyển đổi hoặc một sự kỳ vọng về tính ổn định và đáng tin cậy của các phương pháp truyền thống.

Bảng 3: Công cụ kế toán mà các doanh nghiệp đang áp dụng

	Tần suất	Tỷ lệ (%)
Truyền thống	20	19,8
Phần mềm	71	70,3
Ứng dụng AI	10	9,9
Tổng	101	100,0

Nguồn: Tác giả khảo sát

Tuy nhiên, điểm nổi bật nhất là sự xuất hiện của các công cụ kế toán ứng dụng AI, với 9,9% đối tượng khảo sát đã sử dụng. Mặc dù tỷ lệ sử dụng công cụ kế toán AI vẫn còn thấp so với các phần mềm kế toán truyền thống, nhưng sự xuất hiện của những công cụ này có thể dự báo một xu hướng phát triển trong tương lai. Điều này mở ra cơ hội cho một quy trình kế toán hiệu quả hơn và những phương pháp kế toán tiên tiến hơn.

Kết quả khảo sát cũng cho thấy sự nhận thức và chấp nhận rộng rãi từ phía các doanh nghiệp về giá trị và tiềm năng của AI trong kế toán trong tương lai. Sự đồng thuận này xuất phát từ những lợi ích mà AI mang lại cho công tác kế toán. AI có khả năng phân tích lượng lớn dữ liệu một cách tự động và nhanh chóng, cung cấp thông tin chính xác và kịp thời để hỗ trợ các quyết định kinh doanh. Nó cũng có thể tự động hóa các nhiệm vụ lặp lại và tốn thời gian, giúp giảm bớt khối lượng công việc và thời gian của nhân viên kế toán.

Tóm lại, các doanh nghiệp đều đồng ý rằng AI là một công cụ hữu ích giúp công việc kế toán trở nên nhanh chóng và chính xác hơn. Tuy nhiên, họ cũng nhấn mạnh rằng vai trò của con người vẫn không thể thay thế, nhất là trong việc hiểu và tương tác với dữ liệu, cũng như trong việc đưa ra quyết định và phản ứng linh hoạt trước các tình huống phức tạp trong kế toán.

IV. Đề xuất giải pháp

Để đẩy mạnh ứng dụng AI trong công tác kế toán tại Việt Nam, qua nghiên cứu thực trạng, tác giả đưa ra một số giải pháp sau:

1. Về phía các tổ chức nghề nghiệp kế toán tại Việt Nam

Cần tăng cường vai trò của các tổ chức nghề nghiệp để đảm bảo tính chuyên nghiệp và đạo đức trong ngành kế toán. Đồng thời, việc đầu tư mạnh mẽ vào công tác đào tạo và phát triển nhân lực là vô cùng quan trọng, giúp họ có thể áp dụng công nghệ AI một cách hiệu quả và đáp ứng được các yêu cầu mới của ngành. Để thực hiện điều này, cần xây dựng một chiến lược đào tạo toàn diện, bao gồm cả kỹ năng kỹ thuật và kỹ năng mềm, nhằm giúp nhân viên kế toán không chỉ thành thạo công nghệ mà còn nâng cao khả năng làm việc trong môi trường thay đổi nhanh chóng.

2. Về phía doanh nghiệp

Trước hết, để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về khối lượng dữ liệu và sự phức tạp của các giao dịch kế toán, các doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu lớn và tích hợp chặt chẽ với các hệ thống quản trị khác như ERP, nhằm tạo ra một hệ thống thông tin kế toán toàn diện và liên kết. Bằng cách này, doanh nghiệp có thể tự động hóa các công việc như nhập liệu, xử lý thanh toán và chuẩn bị báo cáo tài chính hàng ngày, từ đó giảm thiểu thời gian và công sức cho các công việc lặp đi lặp lại. Doanh nghiệp cũng cần thường xuyên cập nhật và lưu trữ dữ liệu tài chính lẫn phi tài chính, đồng thời tích hợp phần mềm kế toán với các hệ thống quản trị phù hợp, sử dụng các phần mềm kế toán đóng gói hoặc tự phát triển phần mềm theo quy mô doanh nghiệp.

Bên cạnh việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác kế toán, doanh nghiệp cần tiến hành sử dụng AI để phân tích dữ liệu và dự báo tình hình tài chính. Các thuật toán học máy và quy trình mã hóa có thể giúp phân tích dữ liệu kế toán và tài chính, từ đó đưa ra dự báo chính xác về tình hình tài chính trong tương lai. Điều này sẽ hỗ trợ nhà quản trị trong việc ra quyết định chiến lược và xây dựng kế hoạch tài chính hiệu quả. Doanh nghiệp có thể tham khảo một số phần mềm như Fast Accounting, Fresa AI, MISA Financial Management, cùng với các công cụ BI (Business Intelligence) như Power BI của Microsoft, Tableau... nhằm cung cấp các tính năng phân tích và dự báo để dự đoán xu hướng tài chính và phân tích rủi ro, cơ hội, từ đó giúp nhà quản trị đưa ra quyết định chiến lược và tối ưu hóa quy trình quản lý tài chính.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bô ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.