Trong thời gian chờ việc, người lao động có phải đóng BHXH không?

Diem Thuy ACC

9 thg 7, 2025

Thời gian nghỉ việc chờ việc là một giai đoạn chuyển tiếp quan trọng, và người lao động cần nắm rõ các quyền lợi và thủ tục liên quan đến Bảo hiểm Xã hội (BHXH) để bảo vệ quyền lợi của mình.

1. BHXH là gì? Tại sao BHXH cần thiết cho giai đoạn chờ việc?

Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một hệ thống an sinh xã hội do Nhà nước tổ chức và quản lý, nhằm mục đích bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ gặp phải các rủi ro trong cuộc sống và công việc, dẫn đến giảm hoặc mất thu nhập. Các rủi ro này bao gồm ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, tuổi già (nghỉ hưu) hoặc tử vong. BHXH được hình thành dựa trên sự đóng góp của người lao động, người sử dụng lao động và có sự hỗ trợ của Nhà nước.

Giai đoạn chờ việc là khoảng thời gian người lao động bị mất việc làm và đang tích cực tìm kiếm công việc mới. Đây thường là một giai đoạn khó khăn về mặt tài chính và tinh thần. BHXH đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn này vì những lý do sau:

Hưởng trợ cấp thất nghiệp: Nếu người lao động đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của Luật Việc làm, họ sẽ được hưởng trợ cấp thất nghiệp từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp. Khoản trợ cấp này giúp bù đắp một phần thu nhập bị mất, giúp người lao động trang trải các chi phí sinh hoạt cơ bản trong thời gian tìm kiếm việc làm mới.

Điều kiện hưởng: Chấm dứt hợp đồng lao động hợp pháp (trừ đơn phương chấm dứt trái luật, hưởng lương hưu hoặc trợ cấp mất sức lao động hàng tháng), đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong vòng 24 hoặc 36 tháng trước khi nghỉ việc, đã nộp hồ sơ tại trung tâm dịch vụ việc làm và chưa tìm được việc làm sau 15 ngày kể từ ngày nộp hồ sơ.
Mức hưởng: Tính theo tỷ lệ phần trăm (%) mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 6 tháng cuối trước khi nghỉ việc.
Thời gian hưởng: Tối đa 12 tháng tùy thuộc vào thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp.

Bảo hiểm y tế (BHYT): Trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp, người lao động vẫn được cấp thẻ BHYT và được chi trả chi phí khám chữa bệnh theo chế độ BHYT. Điều này đặc biệt quan trọng vì sức khỏe là yếu tố then chốt để người lao động có thể tích cực tìm kiếm việc làm mới.
Bảo lưu thời gian đóng BHXH: Thời gian người lao động đã đóng BHXH bắt buộc trước khi nghỉ việc sẽ được bảo lưu. Điều này rất quan trọng để cộng dồn vào thời gian đóng BHXH sau này khi người lao động có công việc mới và tiếp tục tham gia BHXH. Việc bảo lưu thời gian đóng góp giúp người lao động có cơ hội đủ điều kiện hưởng các chế độ BHXH dài hạn như lương hưu sau này.
Hỗ trợ học nghề: BHTN còn có các chính sách hỗ trợ người lao động học nghề mới để nâng cao kỹ năng, tăng cơ hội tìm được việc làm phù hợp hơn.

2. Thủ tục liên quan đến BHXH khi nghỉ việc chờ việc:

Chốt sổ BHXH: Người lao động cần yêu cầu đơn vị cũ chốt sổ BHXH và trả lại sổ cho mình. Đây là giấy tờ quan trọng để thực hiện các thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp hoặc BHXH một lần sau này.

Hưởng trợ cấp thất nghiệp:

Hồ sơ: Đơn đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp, bản chính hoặc sao y chứng thực giấy tờ chấm dứt hợp đồng lao động, sổ BHXH, CCCD/CMND.
Nộp hồ sơ: Tại trung tâm dịch vụ việc làm trong thời hạn 03 tháng kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động.

Tham gia BHXH tự nguyện (nếu có nhu cầu): Liên hệ cơ quan BHXH địa phương để được tư vấn về mức đóng, phương thức đóng và làm thủ tục tham gia.

Hưởng BHXH một lần (nếu đủ điều kiện):

Hồ sơ: Sổ BHXH, đơn đề nghị hưởng BHXH một lần, CCCD/CMND, bản sao giấy khai sinh hoặc trích lục khai sinh, các giấy tờ khác tùy trường hợp (ví dụ: giấy chứng nhận bị mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng).
Nộp hồ sơ: Tại cơ quan BHXH cấp huyện hoặc cấp tỉnh nơi cư trú.

3. Ví dụ

Trong trường hợp, A mới ra trường ký hợp đồng lao động chính thức từ tháng 07/2024 đến tháng 04/2025, sau đó ký hợp đồng lao động mới vào tháng 06/2025, thì khoảng thời gian từ tháng 04/2025 đến tháng 05/2025 (2 tháng) sẽ được xem xét như sau về việc đóng BHXH:

Tháng 04/2025: Do hợp đồng lao động vẫn còn hiệu lực đến hết tháng 04/2025, A và công ty cũ vẫn phải đóng BHXH cho tháng này theo quy định.

Khoảng thời gian từ tháng 05/2025 đến tháng 05/2025 (thời gian chờ việc)

Trong khoảng thời gian này, A không có quan hệ lao động với bất kỳ công ty nào. Do đó, A không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
A không phải đóng BHXH bắt buộc trong giai đoạn này.
Tuy nhiên, A có quyền lựa chọn tham gia BHXH tự nguyện trong thời gian này để bảo lưu thời gian đã đóng BHXH bắt buộc và tiếp tục tích lũy cho các chế độ BHXH sau này (chủ yếu là hưu trí và tử tuất). A sẽ tự đóng toàn bộ chi phí BHXH tự nguyện theo mức thu nhập và phương thức đóng bạn chọn.
Nếu A đáp ứng đủ điều kiện, A có thể làm thủ tục để hưởng trợ cấp thất nghiệp trong thời gian này. Trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp, A không phải đóng BHXH bắt buộc, nhưng A sẽ được hưởng bảo hiểm y tế (BHYT) do Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp chi trả. Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp không được tính vào thời gian tham gia BHXH cho các chế độ khác (hưu trí, ốm đau, thai sản).

Tháng 06/2025: Khi A ký hợp đồng lao động chính thức với công ty mới, A sẽ bắt đầu tham gia BHXH bắt buộc tại công ty mới kể từ thời điểm hợp đồng có hiệu lực.

4. Lời khuyên

Người lao động nên chủ động tìm hiểu kỹ về các quyền lợi và thủ tục để đảm bảo không bỏ lỡ các chế độ BHXH.

Liên hệ sớm với cơ quan BHXH hoặc trung tâm dịch vụ việc làm để được tư vấn và hướng dẫn cụ thể cho từng trường hợp.

Việc bảo lưu thời gian đóng BHXH và tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện (nếu có điều kiện) sẽ mang lại lợi ích lâu dài hơn so với việc hưởng BHXH một lần.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.