Crypto: Giấc Mơ Đổi Đời Hay Cái Bẫy Ảo Giết Chết Tài Sản?

2.2 Token Giả Mạo và Bẫy Mật Ngọt (Honey Pot)

Ông Trần Huyền Dinh - Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech Hiệp hội Blockchain Việt Nam chỉ ra một trong những chiêu được ưa thích là tạo ra các token giả mạo với tên gọi, logo gần giống với các tài sản mã hóa uy tín khiến không ít nhà đầu tư sơ suất mua nhầm. Một hình thức khác là “bẫy mật ngọt” (honey pot), trong đó nhà đầu tư mua vào token nhưng bị khóa tính năng bán, dẫn đến bị “kẹt vốn” ngay sau khi xuống tiền.

2.3 Rút Thảm (Rug Pull)

Một thủ đoạn khác mang tính kỹ thuật cao là rút thảm (rug pull). Các dự án thường được quảng bá rầm rộ để thu hút người dùng mua token, sau đó đội ngũ phát triển bất ngờ rút toàn bộ tiền thanh khoản khỏi sàn phi tập trung. Kết quả là giá trị token sụp đổ chỉ sau một đêm, nhà đầu tư không kịp trở tay.

2.4 Airdrop Lừa Đảo

Ngoài ra, còn có hình thức airdrop lừa đảo khi token miễn phí bất ngờ xuất hiện trong ví của người dùng. Nếu tương tác, đưa ra yêu cầu hoặc truy cập các liên kết do bên phát hành cung cấp, người dùng có thể vô tình cấp quyền truy cập ví cho kẻ gian và mất toàn bộ tài sản.

2.5 Giả Mạo Thông Tin (Phishing)

Đối với hình thức lừa đảo kết hợp tâm lý và công nghệ, có thể kể đến giả mạo thông tin (phishing). Trong đó, kẻ gian dựng website, email, tin nhắn có giao diện giống hệt các sàn giao dịch, ví điện tử uy tín để lừa người dùng nhập khóa riêng tư/khóa bí mật, cụm từ khôi phục ví hoặc mã OTP. Một khi thông tin bị đánh cắp, ví sẽ bị rút sạch mà chủ sở hữu không kịp phản ứng.

2.6 Mạo Danh Người Nổi Tiếng

Ngoài ra, còn có hình thức mạo danh người nổi tiếng hoặc các dự án lớn. Các đối tượng lừa đảo thường lập tài khoản mạng xã hội trông giống như những nhân vật có ảnh hưởng trong ngành để quảng bá “cơ hội đầu tư nội bộ”, “token tặng thưởng”, từ đó dẫn dụ người dùng gửi tiền hoặc cung cấp thông tin cá nhân.

2.7 Bơm Thổi Giá (Pump and Dump)

Cuối cùng là chiêu bơm thổi giá (pump and dump): một nhóm nhà đầu cơ sẽ bí mật mua một token ít tên tuổi, sau đó tạo hiệu ứng lan truyền, đánh vào tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ cơ hội). Khi giá bị đẩy lên cao, nhóm này bán tháo, khiến giá token sụp đổ, nhà đầu tư nhỏ lẻ chịu thiệt hại nặng nề.

3. Tác Động và Hậu Quả

Theo báo cáo năm 2024, cứ 220 người dùng điện thoại thông minh tại Việt Nam thì có 1 người trở thành nạn nhân của lừa đảo. Tổng thiệt hại do lừa đảo trực tuyến gây ra trong năm 2024 ước tính lên tới 18.900 tỷ đồng. 

Đặc biệt, các hình thức lừa đảo liên quan đến tiền mã hóa đang ngày càng gia tăng, với các thủ đoạn tinh vi và khó phát hiện hơn. 

4. Giải Pháp và Khuyến Nghị

a. Nâng Cao Nhận Thức và Kiến Thức
Nhà đầu tư cần trang bị kiến thức về công nghệ blockchain, hiểu rõ cách thức hoạt động của các loại ví điện tử, sàn giao dịch và các hình thức lừa đảo phổ biến. Việc tham gia các khóa học, hội thảo chuyên đề và theo dõi thông tin từ các nguồn uy tín là cần thiết.

b. Kiểm Tra Kỹ Thông Tin Dự Án
Trước khi đầu tư, cần kiểm tra kỹ lưỡng thông tin về dự án, đội ngũ phát triển, lộ trình phát triển (roadmap) và các đánh giá từ cộng đồng. Tránh bị cuốn theo những lời hứa hẹn lợi nhuận cao mà không có cơ sở.

c. Sử Dụng Ví và Sàn Giao Dịch Uy Tín
Chọn sử dụng các ví điện tử và sàn giao dịch có uy tín, được cộng đồng đánh giá cao và có các biện pháp bảo mật mạnh mẽ. Tránh sử dụng các nền tảng không rõ nguồn gốc hoặc mới xuất hiện.

d. Cẩn Trọng Với Các Lời Mời Đầu Tư
Luôn cẩn trọng với các lời mời đầu tư, đặc biệt là từ những người lạ hoặc qua các kênh không chính thức. Không chia sẻ thông tin cá nhân, khóa ví hoặc mã OTP cho bất kỳ ai.

e. Báo Cáo Khi Phát Hiện Lừa Đảo
Khi phát hiện dấu hiệu lừa đảo, cần nhanh chóng báo cáo cho cơ quan chức năng để được hỗ trợ và ngăn chặn kịp thời. Việc chia sẻ thông tin về các vụ lừa đảo cũng giúp cộng đồng cảnh giác hơn.

5. Kết Luận

Thị trường tài sản mã hóa mang đến nhiều cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn không ít rủi ro. Những cạm bẫy lừa đảo ngày càng tinh vi đòi hỏi nhà đầu tư phải luôn cảnh giác, trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng để bảo vệ tài sản của mình. Chỉ khi cộng đồng cùng nhau nâng cao nhận thức và chia sẻ thông tin, chúng ta mới có thể xây dựng một môi trường đầu tư an toàn và bền vững.