Truy thu và xử phạt thuế: Doanh nghiệp cần biết gì để tránh rủi ro?

Công ty Kế toán AGS Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực tư vấn và cung cấp dịch vụ Kế toán, Kiểm toán, Thuế, Tư vấn quản lý, chuyển đổi và tái cơ cấu doanh nghiệp. Cùng AGS tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.

Rất nhiều doanh nghiệp – đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa – thường chỉ quan tâm đến việc "nộp thuế đúng hạn", nhưng lại chưa thật sự hiểu rõ những rủi ro tiềm ẩn từ việc khai sai, thiếu sót hoặc chủ quan trong lưu trữ chứng từ. Kết quả là, khi cơ quan thuế kiểm tra, doanh nghiệp có thể đối mặt với truy thu hàng trăm triệu đồng, thậm chí bị phạt nặng hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

Vậy truy thu thuế là gì? Khi nào thì bị xử phạt? Và làm sao để tránh rơi vào "bẫy thuế"? Bài viết này sẽ giúp bạn nắm rõ.

Truy thu thuế là gì?

Truy thu thuế là việc cơ quan thuế yêu cầu doanh nghiệp nộp bổ sung phần thuế đã kê khai thiếu hoặc chưa kê khai đúng. Truy thu thường xảy ra sau một đợt thanh tra, kiểm tra thuế, khi cơ quan phát hiện sai phạm hoặc sai sót.

Ví dụ thường gặp:

• Không kê khai đầy đủ doanh thu (bán hàng tiền mặt, không xuất hóa đơn).

• Ghi nhận chi phí không hợp lệ (chi phí không có hóa đơn hợp pháp).

• Kê khai sai thuế suất (ví dụ: áp 5% thay vì 10%).

• Không khấu trừ/khai thuế GTGT đầu vào đúng cách.

Xử phạt thuế – Những hình thức phổ biến

Theo Luật Quản lý thuế 2019, các hình thức xử phạt thường gặp gồm:

1. Phạt tiền

• 10% – 20% trên số tiền thuế khai sai hoặc trốn thuế.

• 0.03%/ngày tiền chậm nộp thuế (tính từ ngày lẽ ra phải nộp).

2. Phạt bổ sung

• Bị tước quyền sử dụng hóa đơn, đình chỉ hoạt động kinh doanh.

• Trường hợp nghiêm trọng, có thể bị khởi tố hình sự nếu trốn thuế từ 100 triệu đồng trở lên.

5 lỗi sai phổ biến khiến doanh nghiệp bị truy thu/ xử phạt

1. Không xuất hóa đơn cho các giao dịch tiền mặt hoặc chuyển khoản cá nhân

2. Kê khai chi phí "khống" hoặc dùng hóa đơn mua ngoài

3. Chậm nộp tờ khai thuế hoặc báo cáo sử dụng hóa đơn

4. Không nắm rõ mức thuế suất đúng theo ngành nghề

5. Không lưu trữ hóa đơn, chứng từ đúng quy định (trong 10 năm)

Doanh nghiệp cần làm gì để tránh bị truy thu hoặc xử phạt?

• Kiểm soát nội bộ tốt: Phân quyền kế toán, kiểm tra hóa đơn đầu vào – đầu ra.

• Sử dụng phần mềm kế toán chính thống: Giúp tránh nhầm lẫn và kiểm soát dữ liệu hiệu quả.

• Đào tạo kế toán và nhân sự liên quan: Về các thay đổi trong chính sách thuế mới nhất.

• Tự kiểm tra định kỳ: Có thể thuê kiểm toán/đơn vị tư vấn thuế độc lập kiểm tra trước khi cơ quan thuế làm việc.

Thông tin khác

Thông tin tuyển dụng và hướng dẫn