Những Điều Cần Biết Về Chuẩn Mực IFRS Cho Doanh Nghiệp Vừa Và Nhỏ (SMEs)

DAD Dương ACC

16 thg 9, 2025

IFRS cho SMEs giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ đơn giản hóa quy trình kế toán, giảm gánh nặng tuân thủ mà vẫn đảm bảo tính minh bạch. Việc hiểu và áp dụng chuẩn mực này không chỉ giúp doanh nghiệp quản lý tài chính hiệu quả hơn mà còn mở ra cơ hội tiếp cận vốn và hợp tác quốc tế.

1. Chuẩn mực Kế toán IFRS cho Doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) là gì?

Mục tiêu chính khi phát triển các chuẩn mực kế toán dành cho doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) là cung cấp một khuôn khổ giúp tạo ra thông tin tài chính có tính phù hợp, đáng tin cậy và hữu ích. Điều này đảm bảo một bộ chuẩn mực kế toán chất lượng cao, dễ hiểu và phù hợp với SMEs.

Tháng 7/2009, Ủy ban Chuẩn mực Kế toán Quốc tế (IASB) đã ban hành Chuẩn mực Kế toán IFRS dành cho SMEs và sửa đổi vào năm 2015. Đây là một khuôn khổ kế toán thay thế, có thể được các doanh nghiệp đủ điều kiện áp dụng thay cho bộ chuẩn mực IFRS đầy đủ.

2. Đặc điểm của Chuẩn mực Kế toán IFRS cho SMEs

2.1. Tinh giản so với IFRS thông thường

Chuẩn mực này được thiết kế độc lập, tích hợp các nguyên tắc kế toán dựa trên IFRS nhưng đã được đơn giản hóa để phù hợp với đặc điểm của SMEs. Một số nội dung không được đề cập trong chuẩn mực này vì không phù hợp với nhu cầu của người sử dụng báo cáo tài chính SMEs, bao gồm:

Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu
Báo cáo tài chính giữa niên độ
Báo cáo bộ phận
Bảo hiểm (do các doanh nghiệp phát hành hợp đồng bảo hiểm không đủ điều kiện áp dụng chuẩn mực này)
Tài sản nắm giữ để bán

Ngoài ra, một số phương pháp kế toán không được phép áp dụng trong Chuẩn mực Kế toán IFRS cho SMEs. Ví dụ, các chi phí đi vay và chi phí phát triển không được vốn hóa mà phải ghi nhận ngay vào báo cáo kết quả kinh doanh. Nhìn chung, SMEs được áp dụng các phương pháp kế toán đơn giản hơn so với IFRS đầy đủ.

2.2. Đơn giản hóa về đo lường và trình bày tài chính

Chuẩn mực yêu cầu tất cả công cụ tài chính cơ bản phải được đo lường theo chi phí phân bổ bằng phương pháp lãi suất thực tế, ngoại trừ một số khoản đầu tư nhất định được đo lường theo giá trị hợp lý thông qua lãi/lỗ. Tất cả các công cụ tài chính theo chi phí phân bổ đều phải kiểm tra tổn thất. Đồng thời, chuẩn mực này đơn giản hóa các yêu cầu về ngừng ghi nhận và công bố thông tin.

Chuẩn mực cũng có phần hướng dẫn về chuyển đổi, cho phép SMEs hưởng tất cả các miễn trừ trong IFRS 1 (Chuẩn mực IFRS lần đầu áp dụng) và có các miễn trừ trong trường hợp không thực hiện được việc lập thông tin so sánh hoặc điều chỉnh báo cáo tài chính đầu kỳ.

Nhờ những điều chỉnh trên, SMEs chỉ cần tuân thủ dưới 10% yêu cầu công bố thông tin so với các công ty niêm yết áp dụng IFRS đầy đủ.

2.3. Đối tượng áp dụng Chuẩn mực Kế toán IFRS cho SMEs

Không có định nghĩa thống nhất toàn cầu về SMEs. Các tiêu chí thường được sử dụng để xác định SMEs là số lượng nhân viên, tổng tài sản ròng hoặc doanh thu hàng năm. Tuy nhiên, không có tiêu chí nào có thể áp dụng đồng nhất trên phạm vi quốc tế.

Chuẩn mực này được thiết kế dành cho các doanh nghiệp không có trách nhiệm giải trình công khai (tức là không phát hành công cụ nợ hoặc vốn chủ sở hữu trên thị trường công khai hoặc không nắm giữ tài sản với tư cách ủy thác, như ngân hàng và tổ chức tài chính). Quyết định áp dụng chuẩn mực này thuộc về cơ quan quản lý và thiết lập chuẩn mực của từng quốc gia. Nếu doanh nghiệp chọn áp dụng chuẩn mực này, họ phải tuân thủ hoàn toàn mà không thể chọn lựa áp dụng một phần từ IFRS đầy đủ.

IASB cũng khẳng định rằng đối tượng chính của IFRS đầy đủ là các công ty niêm yết trên thị trường vốn. Do đó, IFRS đầy đủ không hoàn toàn phù hợp với nhu cầu của SMEs và người sử dụng báo cáo tài chính của SMEs. SMEs thường cảm thấy chi phí tuân thủ IFRS đầy đủ cao hơn lợi ích mà nó mang lại.

3. Lợi ích của Chuẩn mực Kế toán IFRS cho SMEs

Chuẩn mực IFRS dành cho SMEs mang lại nhiều lợi ích nhờ việc đơn giản hóa yêu cầu về ghi nhận, đo lường và công bố thông tin. Một số điểm nổi bật bao gồm:

Giảm gánh nặng chi phí tuân thủ: SMEs có quy mô nhỏ hơn, ít giao dịch phức tạp hơn, do đó, áp dụng IFRS đầy đủ có thể tạo ra gánh nặng chi phí không tương xứng. Chuẩn mực IFRS cho SMEs giúp giảm thiểu chi phí mà vẫn đảm bảo tính minh bạch và nhất quán trong báo cáo tài chính.
Đơn giản hóa yêu cầu báo cáo: IFRS cho SMEs giảm đáng kể các yêu cầu công bố thông tin, phù hợp với nhu cầu của người sử dụng báo cáo tài chính SMEs.
Dễ dàng chuyển đổi lên IFRS đầy đủ: Chuẩn mực này được xây dựng trên nền tảng IFRS đầy đủ, giúp SMEs dễ dàng nâng cấp lên IFRS đầy đủ nếu trở thành công ty niêm yết hoặc mở rộng quy mô.
Tăng cường khả năng tiếp cận vốn: Doanh nghiệp áp dụng chuẩn mực này có thể nâng cao tính minh bạch tài chính, giúp cải thiện khả năng tiếp cận vốn từ ngân hàng, nhà đầu tư và đối tác quốc tế.

4. Tổng kết

Chuẩn mực Kế toán IFRS cho SMEs là một bộ nguyên tắc kế toán độc lập, được xây dựng dựa trên IFRS đầy đủ nhưng đã được đơn giản hóa để phù hợp với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chuẩn mực này được tổ chức theo từng chủ đề để đảm bảo tính dễ sử dụng. SMEs nếu lựa chọn áp dụng phải tuân thủ toàn bộ, không thể kết hợp giữa IFRS đầy đủ và IFRS cho SMEs.

IASB dự kiến chỉ sửa đổi Chuẩn mực IFRS cho SMEs mỗi ba năm một lần, nhưng trên thực tế, thời gian cập nhật có thể dài hơn.

Chuẩn mực này là phản hồi trước nhu cầu toàn cầu về một bộ chuẩn mực kế toán chung dành cho SMEs, giúp tăng tính so sánh và minh bạch trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp, đồng thời giảm chi phí duy trì hệ thống chuẩn mực riêng tại từng quốc gia.