Tóm tắt dự thảo Thông tư thay thế Thông tư 200: Các điểm đáng chú ý

Trước những diễn biến phức tạp của thị trường, việc điều chỉnh và cập nhật hệ thống kế toán là vô cùng cần thiết. Chính vì vậy, từ ngày 1/1/2025, Thông tư 200 /2014/TT-BTC sẽ chính thức được thay thế bằng một bản Thông tư mới. Bản Thông tư này được xây dựng dựa trên cơ sở tiếp thu ý kiến của các chuyên gia và doanh nghiệp, nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn và tạo ra một khung pháp lý hoàn thiện hơn cho hoạt động kế toán.

1. Vai trò của việc thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC

Thông tư 200/2014/TT-BTC, có hiệu lực từ năm 2014, là cột mốc quan trọng trong việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống kế toán doanh nghiệp tại Việt Nam. Văn bản này không chỉ cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách lập và trình bày báo cáo tài chính mà còn đặt ra những nguyên tắc cơ bản, thống nhất cho việc ghi nhận và xử lý các giao dịch kế toán, đảm bảo tính minh bạch và chính xác trong thông tin tài chính của doanh nghiệp

Sau thời gian dài áp dụng, Thông tư 200 đã bộc lộ những hạn chế nhất định, đặc biệt khi so sánh với các tiêu chuẩn kế toán quốc tế. Sự khác biệt này đã gây ra không ít khó khăn cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Nhận thức rõ những tồn tại trên, Bộ Tài chính đã quyết định tiến hành sửa đổi, bổ sung Thông tư 200 nhằm tạo ra một khung pháp lý hiện đại, phù hợp hơn với thực tiễn kinh doanh và hội nhập quốc tế

Dự thảo Thông tư mới hướng tới việc hội nhập sâu rộng với các chuẩn mực kế toán quốc tế, không chỉ giúp doanh nghiệp Việt Nam dễ dàng tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu mà còn tạo điều kiện thuận lợi để thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài. Những thay đổi này sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao tính cạnh tranh, đồng thời góp phần đưa nền kế toán Việt Nam lên một tầm cao mới.

2. Thời gian áp dụng Thông tư thay thế Thông tư 200

Dưới đây là lộ trình áp dụng dự kiến của thông tư thay thế Thông tư 200:

• Tháng 12 tới đây, Bộ Tài chính sẽ công bố những quy định mới chi tiết, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kế toán của doanh nghiệp. Thông tư này sẽ làm rõ những thay đổi mà doanh nghiệp cần thực hiện để phù hợp với quy định mới.
• Ngày 01/01/2025 đánh dấu một bước ngoặt mới trong hệ thống kế toán doanh nghiệp khi các quy định mới chính thức có hiệu lực. Từ thời điểm này, tất cả doanh nghiệp đều phải “làm quen” với những thay đổi mới và điều chỉnh hoạt động kế toán cho phù hợp.
• Tháng 3/2025, lần đầu tiên các doanh nghiệp sẽ gửi báo cáo tài chính theo đúng quy định của thông tư mới, đánh dấu bước chuyển mình trong việc áp dụng các chuẩn mực kế toán hiện đại.
• Vào tháng 6/2025 và định kỳ sau mỗi 6 tháng, Bộ Tài chính dự kiến sẽ tiến hành đánh giá kết quả sau nửa năm triển khai để thu thập ý kiến phản hồi từ các doanh nghiệp. Trên cơ sở đó, nếu cần thiết, sẽ có sự điều chỉnh các nội dung chưa phù hợp. Các doanh nghiệp có thể sẽ phải cập nhật lại các tài liệu liên quan.

3. Hệ thống tài khoản trong Thông tư thay thế Thông tư 200

Doanh nghiệp có quyền tự thiết kế danh mục tài khoản kế toán phù hợp với hoạt động kinh doanh của mình, miễn là tuân thủ đầy đủ các quy định của Luật kế toán và đảm bảo tính minh bạch. Việc bổ sung hoặc thay đổi tài khoản kế toán phải được thông báo trước cho cơ quan thuế khi có tác động đáng kể.

3.1 Xóa bỏ 6 Tài khoản cấp 1 và 34 Tài khoản cấp 2

3.2 Thay đổi tên 10 tài khoản

• TK 155 Thành phẩm -> Sản phẩm
• TK 2413 Sửa chữa lớn TSCĐ -> Sửa chữa, bảo dưỡng định kỳ TSCĐ
• TK 242 Chi phí trả trước -> Chi phí chờ phân bổ
• TK 244 Cầm cố, thế chấp, ký quỹ, ký cược -> Cầm cố, ký quỹ, ký cược
• TK 337 Thanh toán theo tiến độ kế hoạch hợp đồng xây dựng -> Nợ phải trả phát sinh từ hợp đồng
• TK 4112 Thặng dư vốn cổ phần -> Thặng dư vốn
• TK 419 Cổ phiếu quỹ -> Cổ phiếu quỹ, cổ phiếu mua lại của chính mình
• TK 5112 Doanh thu bán các thành phẩm -> Doanh thu bán sản phẩm
• TK 5212 Hàng bán bị trả lại -> Giảm giá hàng bán
• TK 5213 Giảm giá hàng bán -> Hàng bán bị trả lại

3.3 Thêm mới 17 Tài khoản

• 7 Tài khoản ngoài bảng từ TK 001 đến TK 007
• 3 Tài khoản cấp 1: TK 337, TK 332 và TK 456
• 7 Tài khoản chi tiết: TK 2282, TK 2414, TK 34314, TK 34321, TK 34322, TK 6275 và TK 6416

4. Hạch toán và chính sách kế toán trong Thông tư thay thế Thông tư 200

4.1 Nguyên tắc áp dụng tỷ giá

Tỷ giá ghi sổ bình quân gia quyền được xác định bằng cách chia tổng giá trị các khoản phát sinh ghi nợ tài khoản tiền, các khoản phải thu, tài sản khác hoặc ghi có khi có sự gia tăng nguyên tệ trong kỳ cho tổng số lượng ngoại tệ tương ứng. Tỷ giá này được sử dụng để quy đổi các khoản mục này về đồng tiền ghi sổ kế toán.

4.2 Đánh giá lại tài khoản ngoại tệ

Cuối mỗi kỳ kế toán, doanh nghiệp phải tiến hành đánh giá lại toàn bộ số dư các khoản tiền tệ có gốc ngoại tệ. Cụ thể, đối với các khoản tiền gửi ngoại tệ tại ngân hàng, tỷ giá sử dụng là tỷ giá mua bán chuyển khoản trung bình của chính ngân hàng đó. Còn đối với các khoản mục khác, tỷ giá áp dụng là tỷ giá mua bán chuyển khoản trung bình của ngân hàng mà doanh nghiệp thường xuyên giao dịch.

4.3 Nguyên tắc kế toán hàng tồn kho

Doanh nghiệp được phép lựa chọn phương pháp xác định giá trị tồn kho cuối kỳ phù hợp nhất với từng loại hàng hóa, dựa trên các yếu tố như đặc điểm, tính chất, số lượng và điều kiện bảo quản. Tuy nhiên, phương pháp đã chọn phải được áp dụng thống nhất trong suốt các kỳ kế toán.

5. Đơn vị tiền tệ trong kế toán trong Thông tư thay thế Thông tư 200

Đơn vị tiền tệ trong kế toán được quy định là đồng Việt Nam. Tuy nhiên, Luật Kế toán cũng thừa nhận trường hợp ngoại lệ, cho phép doanh nghiệp lựa chọn ngoại tệ làm đơn vị tiền tệ trong một số điều kiện cụ thể.

Điều kiện chọn ngoại tệ:

Tiền tệ được sử dụng phổ biến nhất trong các hoạt động mua bán hàng hóa, dịch vụ, trực tiếp tác động đến mức giá sản phẩm và là phương tiện thanh toán chính thức. Tiền tệ là công cụ chính được sử dụng trong các hoạt động mua bán hàng hóa, dịch vụ, trực tiếp tác động đến mức giá sản phẩm và là phương tiện thanh toán phổ biến.

Yếu tố cung cấp bằng chứng chọn ngoại tệ:

Đơn vị tiền tệ là công cụ để các doanh nghiệp huy động vốn thông qua việc phát hành cổ phiếu và trái phiếu. Đơn vị tiền tệ thu được trực tiếp từ các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và được tích lũy lại.

Quy định thay đổi đơn vị tiền tệ:

Một khi đã chọn đơn vị tiền tệ trong kế toán, doanh nghiệp cần duy trì sử dụng đơn vị đó trong suốt quá trình hoạt động, trừ khi có những biến động lớn ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh.

6. Về hệ thống biểu mẫu và chứng từ kế toán trong Thông tư thay thế Thông tư 200

Thiết kế biểu mẫu chứng từ kế toán:

Doanh nghiệp có quyền tự thiết kế các biểu mẫu chứng từ kế toán sao cho phù hợp với đặc thù hoạt động của mình, nhưng vẫn phải đảm bảo tuân thủ đầy đủ các quy định về nội dung theo Luật Kế toán. Nếu không tự thiết kế, doanh nghiệp phải sử dụng biểu mẫu tại Phụ lục 3 của Thông

Chứng từ kế toán theo quy định khác:

Doanh nghiệp có các nghiệp vụ kinh tế, tài chính thuộc đối tượng điều chỉnh của các văn bản pháp luật khác phải tuân theo quy định về chứng từ tại các văn bản đó.

Sửa đổi, bổ sung tài khoản kế toán:

Theo quy định hiện hành, doanh nghiệp chỉ cần thông báo cho cơ quan thuế địa phương khi muốn thay đổi các tài khoản kế toán, không cần phải xin phép Bộ Tài chính như trước đây (theo Thông tư 200).

Lập và ký chứng từ kế toán:

• Mọi nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh đều phải lập chứng từ kế toán, mỗi nghiệp vụ chỉ lập một lần duy nhất.
• Chứng từ phải được lập đầy đủ, rõ ràng, kịp thời và chính xác.
• Chữ ký trên chứng từ phải được thực hiện bởi người có thẩm quyền hoặc người được ủy quyền, tuyệt đối không ký khi chưa hoàn chỉnh nội dung.
• Việc phân cấp ký chứng từ phải tuân theo quy định của người đại diện theo pháp luật, đảm bảo việc kiểm soát nghiêm ngặt và an toàn tài sản.

Quy định về kế toán trưởng:

Kế toán trưởng hoặc người được ủy quyền không có quyền ký thay cho người đứng đầu doanh nghiệp và cũng không được chuyển giao quyền hạn này cho người khác.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.

Thông tin khác

Thông tin tuyển dụng và hướng dẫn