Case Study HAGL: "Lợi nhuận" đến từ Heo lớn lên, Chuối ra buồng? Giải mã IAS 41

HCM Oanh ACC
29 thg 10, 2025

Bạn hạch toán một đàn heo đang lớn lên mỗi ngày như thế nào? Bạn ghi nhận một vườn chuối đang trổ buồng ra sao? Theo Kế toán Việt Nam (VAS), câu trả lời khá... nhàm chán. Nhưng theo Chuẩn mực Quốc tế (IFRS), đây là một cuộc "cách mạng" về tư duy, có thể khiến lợi nhuận của một công ty như Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) biến động dữ dội. 

Đây là một trong những khác biệt lớn nhất và phức tạp nhất giữa IFRS và VAS. Hãy cùng AGS phân tích cách ghi nhận "tài sản sinh học" và cú sốc về lợi nhuận "không dùng tiền mặt" mà IAS 41 mang lại.

Lỗ hổng của VAS: "Coi Heo, Chuối như Nhà xưởng"

Hiện tại, Kế toán Việt Nam không có một chuẩn mực riêng biệt cho ngành Nông nghiệp. Khi không có chuẩn mực cụ thể, các doanh nghiệp như HAGL buộc phải vận dụng các chuẩn mực hiện có:

  • VAS 02 (Hàng tồn kho): Các tài sản ngắn hạn (như heo thịt) có thể được ghi nhận như hàng tồn kho.

  • VAS 03 & 04 (Tài sản cố định): Các tài sản dài hạn (như vườn cây cao su, cây ăn trái lâu năm, heo nái) có thể được ghi nhận như tài sản cố định.

Vấn đề chung là gì? Cả hai cách tiếp cận này đều dựa trên một nguyên tắc: Giá gốc (Historical Cost).

  • Bạn chỉ ghi nhận chi phí bạn bỏ ra ban đầu (mua con giống, trồng cây con) và chi phí chăm sóc.

  • Bạn chỉ ghi nhận doanh thu khi bán sản phẩm.

Hệ quả: Báo cáo tài chính của HAGL theo VAS không phản ánh được giá trị kinh tế thực sự đang diễn ra. Một đàn heo 500,000 con đang lớn lên từng ngày (tức là giá trị đang tăng lên) không hề được thể hiện trên BCTC cho đến khi chúng được xuất chuồng.

"Cách mạng" IFRS: IAS 41 (Nông nghiệp) và Giá trị Hợp lý

Chuẩn mực Quốc tế IAS 41 (Agriculture) ra đời với một triết lý hoàn toàn khác.

  • Tài sản Sinh học (Biological Assets): IAS 41 yêu cầu các tài sản sống (đàn heo, vườn chuối, đàn bò) phải được gọi là "Tài sản Sinh học".

  • Giá trị Hợp lý (Fair Value): Đây là yêu cầu cốt lõi. Các tài sản sinh học này phải được đánh giá lại theo Giá trị Hợp lý (giá trị thị trường) vào mỗi cuối kỳ kế toán.

Phân tích Tác động: "Lợi nhuận không dùng tiền mặt" và Sự biến động

Đây là lúc mọi thứ trở nên phức tạp. IAS 41 yêu cầu mọi thay đổi trong Giá trị Hợp lý của tài sản sinh học phải được ghi nhận thẳng vào Báo cáo Kết quả Kinh doanh (P&L).

Hãy xem điều này tác động đến HAGL như thế nào:

1. "Lợi nhuận" đến từ... Heo lớn lên

Giả sử đầu quý:

  • HAGL có một đàn heo trị giá (theo Fair Value) là 1,000 tỷ đồng. Cuối quý (3 tháng sau):

  • Đàn heo đó lớn lên (tăng trọng lượng) và sinh sản thêm. Giá trị hợp lý mới của cả đàn (sau khi trừ chi phí bán) được đánh giá lại là 1,200 tỷ đồng.

  • Kết quả: Dù HAGL chưa bán một con heo nào, IAS 41 buộc công ty phải ghi nhận khoản chênh lệch 200 tỷ đồng này như một khoản LÃI trong kỳ.

Đây chính là "lợi nhuận không dùng tiền mặt" (non-cash gain). Ngược lại, nếu có dịch bệnh hoặc giá thịt heo thị trường giảm, HAGL có thể phải ghi nhận một khoản LỖ hàng trăm tỷ, ngay cả khi đàn heo vẫn đang "khỏe mạnh".



2. Thách thức "Ác mộng" trong Định giá

Lợi nhuận của HAGL sẽ không còn phụ thuộc vào việc họ bán được bao nhiêu chuối, mà phụ thuộc vào một câu hỏi mang tính "chủ quan": Giá trị hợp lý của vườn chuối và đàn heo hôm nay là bao nhiêu?

  • Làm thế nào để xác định giá trị hợp lý của 10 triệu cây chuối đang ở các giai đoạn phát triển khác nhau?

  • Làm thế nào để ước tính giá trị của một đàn heo nái sẽ sinh sản trong tương lai?

Việc định giá này đòi hỏi các mô hình tài chính phức tạp, các giả định về sản lượng, giá bán tương lai, rủi ro dịch bệnh... Nó cực kỳ chủ quan và mở ra nguy cơ cho sự "sáng tạo" trong kế toán.

3. Lợi nhuận "Giật cục"

Kết quả cuối cùng là Báo cáo Kết quả Kinh doanh của HAGL sẽ trở nên cực kỳ biến động. Lợi nhuận sẽ nhảy múa không phải theo chu kỳ bán hàng, mà theo sự thay đổi của giá cả thị trường (giá chuối, giá heo) và các ước tính sinh học (tăng trưởng, dịch bệnh).

Case study HAGL là ví dụ điển hình cho thấy IFRS, đặc biệt là IAS 41, mang lại một bức tranh tài chính phù hợp với thực tế kinh tế hơn (giá trị của trang trại đang tăng lên), nhưng cũng đánh đổi bằng sự phức tạp và biến động mà các nhà đầu tư và kế toán Việt Nam sẽ phải học cách thích nghi.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.




Thông tin khác


【実績No.1】AGSベトナム税務会計事務所｜日系企業の進出・会計税務支援
AGSベトナム税務会計事務所は、進出支援実績No.1の会計事務所。日本人税理士・会計士が常駐し、法人設立・月次会計・税務申告・給与計算・社会保険・監査対応まで日本語でサポート。税務調査やM&A、移転価格など特殊業務も対応。ハノイ・ホーチミン・ダナン・ゲアンの4拠点で全国対応。
 

Thông tin tuyển dụng và hướng dẫn


Thông tin tuyển dụng và Hướng dẫn
AGS luôn mở rộng cánh cửa cho những ứng viên muốn thử thách bản thân trong lĩnh vực Kế toán - Kiểm toán - Ngôn ngữ Nhật - Pháp lý - Nhân sự. Xem chi tiết bài viết để biết thêm về Thông tin tuyển dụng tại AGS bạn nhé! 

[Vị trí] Tổng hợp tất cả vị trí tuyển dụng
Tham khảo thêm các vị trí tuyển dụng tại Công ty Kế toán-Kiểm toán AGS.
 

Liên hệ dịch vụ
Công ty Dịch vụ kế toán Nhật Bản. Cung cấp Dịch vụ tư vấn đầu tư, Kế toán - Thuế, Kiểm toán. Nếu bạn có bất kỳ yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi. Công ty chúng tôi luôn tìm kiếm cơ hội được làm việc với công ty bạn.
 

Nguồn:

  1. IFRS Foundation. (n.d.). IAS 41 Agriculture.https://www.ifrs.org/issued-standards/list-of-standards/ias-41-agriculture/
  2. Bộ Tài chính. (2001-2005). Các Chuẩn mực Kế toán Việt Nam (VAS) (ví dụ: VAS 02 - Hàng tồn kho, VAS 04 - TSCĐ hữu hình).
  3. Công ty Cổ phần Hoàng Anh Gia Lai. (2024). Báo cáo tài chính hợp nhất kiểm toán năm 2023. (Lưu ý: Đọc Thuyết minh BCTC, mục "Chính sách kế toán" để thấy rõ HAGL đang ghi nhận tài sản nông nghiệp theo giá gốc như thế nào theo VAS).
Next Post Previous Post