Công tác kế toán trong doanh nghiệp khởi nghiệp (Startup): Linh hoạt nhưng phải chuẩn

HCM DIEU ACC

22 thg 10, 2025

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ của phong trào khởi nghiệp sáng tạo, hàng nghìn doanh nghiệp mới ra đời mỗi năm. Tuy nhiên, phần lớn các startup lại “vấp ngã” không phải vì ý tưởng kém hay thị trường nhỏ, mà bởi thiếu một nền tảng quản trị tài chính vững chắc. Trong đó, công tác kế toán đóng vai trò then chốt, giúp doanh nghiệp kiểm soát chi phí, đảm bảo minh bạch và tạo niềm tin cho nhà đầu tư. Một hệ thống kế toán tốt không chỉ phục vụ mục tiêu tuân thủ pháp lý, mà còn là “bản đồ tài chính” định hướng sự phát triển của startup.

1. Đặc thù của công tác kế toán trong startup

Khác với các doanh nghiệp truyền thống, startup thường hoạt động trong môi trường biến động cao, mô hình kinh doanh mới và thiếu ổn định. Do đó, kế toán trong startup cần linh hoạt, nhưng vẫn đảm bảo chuẩn mực.

Nguồn vốn khởi nghiệp hạn chế: Các khoản chi phí như marketing, nghiên cứu sản phẩm, nhân sự ban đầu rất lớn, trong khi doanh thu chưa ổn định. Việc ghi nhận chi phí và phân bổ hợp lý ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tồn tại của doanh nghiệp.
Mô hình kinh doanh mới: Các startup trong lĩnh vực công nghệ, thương mại điện tử, fintech hay nền tảng số thường khó áp dụng mô hình kế toán truyền thống. Việc xác định doanh thu ảo, chi phí phần mềm hay giá trị tài sản vô hình là bài toán không đơn giản.
Thiếu nhân sự chuyên trách: Giai đoạn đầu, startup thường chỉ có người sáng lập kiêm luôn vai trò kế toán, hoặc thuê ngoài dịch vụ kế toán. Điều này giúp tiết kiệm chi phí, nhưng dễ dẫn đến sai sót nếu không có người giám sát sát sao.

2. Những khó khăn phổ biến trong công tác kế toán startup

Theo báo cáo của Bộ Khoa học và Công nghệ (2024), hơn 70% startup Việt Nam gặp khó khăn trong quản lý tài chính và kế toán. Một số vướng mắc điển hình gồm:

Chưa hiểu rõ quy định pháp luật: Nhiều doanh nghiệp không nắm rõ Luật Kế toán, Luật Thuế TNDN, hay các quy định về hóa đơn điện tử.
Thiếu công cụ quản lý: Việc ghi chép thủ công hoặc dùng Excel khiến việc tổng hợp số liệu chậm, sai sót, khó đối chiếu.
Báo cáo thiếu minh bạch: Đây là nguyên nhân khiến nhiều startup gặp khó khi gọi vốn, vì nhà đầu tư yêu cầu báo cáo tài chính rõ ràng, phản ánh đúng tình hình.
Thiếu kế hoạch dòng tiền: Không kiểm soát được dòng tiền là “tử huyệt” của startup, dễ dẫn đến mất thanh khoản hoặc chi vượt quá khả năng.

3. Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác kế toán trong startup

Để khắc phục hạn chế và nâng cao hiệu quả, các startup nên chú trọng một số hướng đi sau:

(1) Xây dựng nền tảng kế toán ngay từ đầu:

Ngay khi thành lập, doanh nghiệp cần lựa chọn chế độ kế toán phù hợp (theo Thông tư 132/2018/TT-BTC hoặc 200/2014/TT-BTC), mở sổ sách, lưu trữ chứng từ điện tử đúng quy định.

(2) Ứng dụng công nghệ trong kế toán:

Các phần mềm như MISA, Fast, Zoho Books hay Odoo cho phép quản lý kế toán, thuế, hóa đơn và báo cáo tài chính trên nền tảng điện toán đám mây. Điều này giúp tiết kiệm thời gian, giảm sai sót, đồng thời hỗ trợ phân tích tài chính theo thời gian thực.

(3) Đào tạo và tư vấn chuyên sâu:

Chủ doanh nghiệp nên được tập huấn cơ bản về kế toán quản trị và thuế. Việc thuê tư vấn kế toán, kiểm toán độc lập định kỳ không chỉ giúp đảm bảo tuân thủ mà còn tăng uy tín khi làm việc với đối tác và nhà đầu tư.

(4) Tuân thủ pháp luật và chuẩn mực quốc tế:

Các startup có định hướng mở rộng ra thị trường quốc tế cần chú ý đến sự khác biệt giữa VAS (Chuẩn mực Kế toán Việt Nam) và IFRS (Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế). Bộ Tài chính đang triển khai lộ trình áp dụng IFRS tại Việt Nam từ năm 2025, điều này đặt ra yêu cầu về chuẩn hóa sớm hệ thống kế toán nội bộ.

4. Vai trò chiến lược của kế toán trong startup

Kế toán không chỉ là bộ phận ghi nhận số liệu mà còn là công cụ ra quyết định chiến lược. Từ việc phân tích chi phí – lợi nhuận, dự báo dòng tiền, cho đến đánh giá hiệu quả đầu tư, tất cả đều cần dữ liệu kế toán chính xác. Nhiều startup thành công nhờ quản trị tài chính chặt chẽ, như Base.vn hay KiotViet, cho thấy vai trò không thể thay thế của kế toán trong quá trình phát triển bền vững.

Kết luận

Trong hành trình khởi nghiệp, ý tưởng có thể là khởi đầu, nhưng kế toán mới là “đường ray” giúp doanh nghiệp đi xa. Một startup muốn tồn tại và phát triển lâu dài cần coi kế toán là người dẫn đường tài chính, chứ không chỉ là công cụ nộp báo cáo. Minh bạch, chính xác và hiện đại trong công tác kế toán chính là nền tảng để startup vươn mình ra thị trường lớn hơn.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.