Những Sai Lầm Thường Gặp Khi Lập Báo Cáo Tài Chính Và Cách Phòng Tránh

Một bộ BCTC đầy đủ bao gồm:

- Bảng cân đối kế toán: Phản ánh tình hình tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán.
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh: Ghi nhận doanh thu, chi phí và lợi nhuận trong kỳ.
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ: Thể hiện dòng tiền vào – ra từ hoạt động kinh doanh, đầu tư và tài chính.
- Thuyết minh BCTC: Cung cấp thông tin chi tiết, giúp người đọc hiểu rõ hơn các chỉ tiêu trong báo cáo.

1.2 Ý nghĩa đối với doanh nghiệp

Một báo cáo tài chính chính xác không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, mà còn:
- Tạo dựng niềm tin với ngân hàng, nhà đầu tư và đối tác.
- Giúp kiểm soát chi phí, xác định hiệu quả kinh doanh.
- Là cơ sở dữ liệu quan trọng để ra quyết định chiến lược, mở rộng đầu tư hoặc tái cấu trúc hoạt động.

2. Những Sai Lầm Phổ Biến Khi Lập Báo Cáo Tài Chính

2.1 Sai sót trong việc phân loại tài khoản và ghi nhận nghiệp vụ

Đây là lỗi thường gặp ở các doanh nghiệp chưa có đội ngũ kế toán chuyên sâu. Việc ghi nhận sai giữa chi phí hoạt động, tài sản cố định hay công cụ dụng cụ có thể làm sai lệch hoàn toàn kết quả kinh doanh.
Một số lỗi điển hình như:
- Ghi nhận chi phí đầu tư ban đầu vào chi phí hoạt động, thay vì vốn hóa vào tài sản.
- Không phân bổ khấu hao đúng thời gian quy định, khiến lợi nhuận bị bóp méo.
- Hạch toán doanh thu chưa đủ điều kiện ghi nhận, dẫn đến tăng ảo lợi nhuận trong kỳ.

2.2 Bỏ sót chứng từ và ghi chép thiếu nhất quán

- Chứng từ thất lạc, hóa đơn chưa kê khai.
- Ghi nhận trùng lặp, sai ngày hoặc bỏ sót nghiệp vụ.
- Không lưu trữ đầy đủ hồ sơ gốc phục vụ kiểm tra thuế.
- Hậu quả là báo cáo tài chính thiếu căn cứ pháp lý, gây rủi ro khi quyết toán hoặc kiểm toán.

2.3 Thiếu cập nhật chính sách thuế và chuẩn mực kế toán

Chính sách thuế và chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) liên tục được sửa đổi, khiến kế toán viên phải thường xuyên cập nhật. Nếu không theo dõi kịp thời, doanh nghiệp dễ mắc các lỗi như:
- Ghi nhận sai thời điểm khấu trừ thuế GTGT đầu vào.
- Không điều chỉnh chi phí không hợp lệ khi tính thuế TNDN.
- Áp dụng sai quy định về ghi nhận doanh thu theo hợp đồng.

2.4 Không kiểm tra – đối chiếu trước khi nộp báo cáo

Một sai lầm lớn là nộp BCTC khi chưa đối chiếu kỹ số liệu giữa sổ chi tiết, sổ tổng hợp và báo cáo thuế. Việc này khiến báo cáo thiếu đồng nhất, số liệu bị lệch giữa các phần hành.
Nhiều doanh nghiệp phát hiện sai sót sau khi đã nộp, phải làm lại và giải trình với cơ quan thuế, gây mất thời gian và ảnh hưởng uy tín.

3. Hậu Quả Của Việc Lập Báo Cáo Tài Chính Sai

3.1 Nguy cơ bị xử phạt hành chính

Theo quy định, doanh nghiệp nộp báo cáo sai, chậm hoặc không đầy đủ có thể bị xử phạt hành chính, truy thu thuế và thậm chí bị thanh tra tài chính.
Các lỗi phổ biến dẫn đến phạt gồm: kê khai doanh thu không đúng, hạch toán sai chi phí, nộp chậm BCTC hoặc không lập đúng mẫu biểu theo quy định.

3.2 Mất uy tín với nhà đầu tư và đối tác

Một báo cáo tài chính thiếu minh bạch có thể khiến nhà đầu tư nghi ngờ về năng lực tài chính thực tế, làm giảm khả năng huy động vốn. Đối tác cũng sẽ dè dặt hơn trong hợp tác, vì không tin tưởng vào độ trung thực của số liệu.

3.3 Sai lệch trong hoạch định chiến lược

Doanh nghiệp ra quyết định dựa vào dữ liệu tài chính. Nếu dữ liệu đó sai lệch, chiến lược kinh doanh cũng dễ đi sai hướng:
- Kế hoạch mở rộng dựa trên lợi nhuận “ảo”.
- Dòng tiền âm mà không được nhận diện kịp thời.
- Không xác định đúng hiệu quả từng dự án, dẫn đến đầu tư sai trọng tâm.

4. Cách Phòng Tránh Và Khắc Phục Hiệu Quả

4.1 Chuẩn hóa hệ thống kế toán ngay từ đầu

- Thiết lập sơ đồ tài khoản rõ ràng, phù hợp với loại hình doanh nghiệp.
- Ban hành quy trình luân chuyển chứng từ và quy chế kiểm tra chéo giữa các bộ phận.
- Lưu trữ chứng từ khoa học, có sổ theo dõi riêng cho từng phần hành.

4.2 Sử dụng phần mềm kế toán chuyên nghiệp

Việc ứng dụng phần mềm kế toán giúp giảm thiểu sai sót do nhập tay, tự động đối chiếu và cảnh báo chênh lệch số liệu. Doanh nghiệp nên chọn phần mềm có thể tích hợp hóa đơn điện tử, quản lý công nợ và tự động lập BCTC theo chuẩn VAS.

4.3 Đào tạo và cập nhật kiến thức kế toán – thuế

Kế toán viên cần thường xuyên tham gia các khóa tập huấn, cập nhật thay đổi chính sách từ Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế.
Doanh nghiệp có thể tổ chức buổi chia sẻ nội bộ để thống nhất quy trình và nhận diện lỗi sai thường gặp.

4.4 Nhờ đơn vị chuyên nghiệp hỗ trợ

Nếu doanh nghiệp chưa đủ nhân sự kế toán chuyên sâu, việc hợp tác với đơn vị dịch vụ kế toán – kiểm toán chuyên nghiệp là lựa chọn hiệu quả.
Các đơn vị này có thể hỗ trợ rà soát số liệu, hoàn thiện sổ sách và đảm bảo báo cáo được lập đúng chuẩn, đúng hạn, đúng quy định.

5. Kết Luận

Lập báo cáo tài chính tưởng chừng chỉ là công việc kỹ thuật, nhưng thực tế lại là nền tảng sống còn để doanh nghiệp quản trị hiệu quả và phát triển bền vững.
Những sai sót dù nhỏ cũng có thể dẫn đến hậu quả lớn – vì vậy, doanh nghiệp cần đầu tư đúng mức cho công tác kế toán, hệ thống hóa quy trình, cập nhật chính sách và chọn đối tác tin cậy để đồng hành.

Thông tin khác

【実績No.1】AGSベトナム税務会計事務所｜日系企業の進出・会計税務支援
AGSベトナム税務会計事務所は、進出支援実績No.1の会計事務所。日本人税理士・会計士が常駐し、法人設立・月次会計・税務申告・給与計算・社会保険・監査対応まで日本語でサポート。税務調査やM&A、移転価格など特殊業務も対応。ハノイ・ホーチミン・ダナン・ゲアンの4拠点で全国対応。
 

Thông tin tuyển dụng và hướng dẫn

Thông tin tuyển dụng và Hướng dẫn
AGS luôn mở rộng cánh cửa cho những ứng viên muốn thử thách bản thân trong lĩnh vực Kế toán - Kiểm toán - Ngôn ngữ Nhật - Pháp lý - Nhân sự. Xem chi tiết bài viết để biết thêm về Thông tin tuyển dụng tại AGS bạn nhé! 

[Vị trí] Tổng hợp tất cả vị trí tuyển dụng
Tham khảo thêm các vị trí tuyển dụng tại Công ty Kế toán-Kiểm toán AGS.
 

Liên hệ dịch vụ
Công ty Dịch vụ kế toán Nhật Bản. Cung cấp Dịch vụ tư vấn đầu tư, Kế toán - Thuế, Kiểm toán. Nếu bạn có bất kỳ yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi. Công ty chúng tôi luôn tìm kiếm cơ hội được làm việc với công ty bạn.
 

Nguồn: https://ketoantruongthanh.com/blog/nhung-thach-thuc-khi-lap-bao-cao-tai-chinh-cho-doanh-nghiep-moi-va-cach-khac-phuc/