Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong kiểm toán – Xu hướng tất yếu của ngành tài chính

HCM HẠNH ACC

27 thg 10, 2025

Trong thời đại công nghệ 4.0, trí tuệ nhân tạo (AI) đang dần trở thành “trợ thủ đắc lực” trong hầu hết các lĩnh vực kinh tế – tài chính, và ngành kiểm toán cũng không ngoại lệ. Việc ứng dụng AI vào quy trình kiểm toán giúp nâng cao độ chính xác, tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời hỗ trợ kiểm toán viên phát hiện rủi ro và gian lận một cách hiệu quả hơn.

1. AI đang thay đổi cách thức kiểm toán truyền thống

Trước đây, công tác kiểm toán chủ yếu dựa vào kinh nghiệm và thao tác thủ công của kiểm toán viên. Tuy nhiên, AI cho phép xử lý và phân tích khối lượng dữ liệu khổng lồ trong thời gian ngắn, phát hiện các bất thường mà con người có thể bỏ sót.

Ví dụ, các thuật toán máy học (machine learning) có thể tự học từ dữ liệu giao dịch, từ đó nhận diện những dấu hiệu bất thường trong hệ thống kế toán doanh nghiệp.

2. Các ứng dụng AI nổi bật trong kiểm toán

Phân tích dữ liệu lớn (Big Data Analytics): AI giúp tổng hợp và đánh giá dữ liệu từ nhiều nguồn, hỗ trợ phát hiện rủi ro tài chính sớm.
Phát hiện gian lận (Fraud Detection): Các mô hình AI có thể nhận diện các mẫu hành vi bất thường, giúp kiểm toán viên tập trung vào các khu vực có rủi ro cao.
Tự động hóa quy trình kiểm toán: AI hỗ trợ tự động thu thập, đối chiếu, lập báo cáo kiểm toán sơ bộ, giảm đáng kể khối lượng công việc thủ công.
Hỗ trợ ra quyết định: Nhờ phân tích xu hướng, AI giúp kiểm toán viên đưa ra nhận định chính xác và khách quan hơn.

3. Lợi ích và thách thức

Lợi ích:

Nâng cao hiệu quả và tốc độ kiểm toán.
Tăng độ tin cậy và tính minh bạch của báo cáo tài chính
Giảm thiểu sai sót do yếu tố con người.

Thách thức:

Đòi hỏi kiểm toán viên phải có kỹ năng công nghệ và hiểu biết về dữ liệu.
Cần đảm bảo an toàn thông tin và bảo mật dữ liệu khách hàng.
Chi phí đầu tư ban đầu cho công nghệ AI tương đối cao.

Kết luận

Trí tuệ nhân tạo không thay thế kiểm toán viên, mà tăng cường năng lực và hiệu quả làm việc của họ. Trong tương lai gần, AI sẽ trở thành công cụ không thể thiếu trong hoạt động kiểm toán, góp phần nâng cao tính minh bạch, trung thực và bền vững cho nền tài chính doanh nghiệp.

Đón đầu xu hướng này, các doanh nghiệp kiểm toán cần sớm thích nghi, đầu tư công nghệ và đào tạo đội ngũ nhân sự để khai thác tối đa tiềm năng mà AI mang lại.