Xuất Hóa Đơn Ngành Nghề Không Đăng Ký Kinh Doanh: Quy Định Pháp Luật Và Những Điều Doanh Nghiệp Cần Nắm Rõ (Cập nhật 2025)

HCM Lâm Vũ ACC

14 thg 10, 2025

Trong môi trường kinh doanh đầy biến động, việc doanh nghiệp linh hoạt mở rộng sang các lĩnh vực mới là điều tất yếu. Tuy nhiên, một vướng mắc thường gặp là khi phát sinh doanh thu từ một ngành nghề chưa kịp đăng ký, liệu doanh nghiệp có được xuất hóa đơn hay không? Câu trả lời không chỉ liên quan đến nghiệp vụ kế toán mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến tính hợp pháp và các rủi ro pháp lý của doanh nghiệp.

1. Được Phép Xuất Hóa Đơn, Nhưng Phải Tuân Thủ Nghĩa Vụ Kèm Theo

Theo tinh thần của Luật Doanh nghiệp 2020 và các quy định pháp luật liên quan, doanh nghiệp có quyền và nghĩa vụ phải xuất hóa đơn cho các hoạt động kinh doanh thực tế phát sinh, ngay cả khi ngành nghề đó chưa được cập nhật trên Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.

Lý do cốt lõi đằng sau quy định này là nguyên tắc quản lý thuế: mọi hoạt động bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ đều phải được ghi nhận đầy đủ qua hóa đơn để làm cơ sở cho việc kê khai và nộp thuế. Hành vi không xuất hóa đơn khi phát sinh giao dịch mới chính là hành vi vi phạm pháp luật.

Tuy nhiên, quyền lợi này luôn đi kèm với một nghĩa vụ bắt buộc: Doanh nghiệp phải nhanh chóng thực hiện thủ tục thông báo bổ sung ngành, nghề kinh doanh với cơ quan đăng ký kinh doanh

Quyền Tự Do Kinh Doanh: Điều 7 Luật Doanh nghiệp 2020 khẳng định quyền của doanh nghiệp được "tự do kinh doanh ngành, nghề mà luật không cấm". Điều này mở ra không gian cho doanh nghiệp thử nghiệm và phát triển các hoạt động kinh doanh mới.
Nghĩa Vụ Xuất Hóa Đơn: Nghị định 123/2020/NĐ-CP quy định rõ, khi bán hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ, người bán phải lập hóa đơn giao cho người mua, và hóa đơn phải phản ánh trung thực nghiệp vụ kinh tế phát sinh.
Nghĩa Vụ Thông Báo Thay Đổi: Luật Doanh nghiệp 2020 yêu cầu, khi có sự thay đổi về ngành, nghề kinh doanh, doanh nghiệp phải thông báo cho Cơ quan đăng ký kinh doanh trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày có sự thay đổi.

Như vậy, pháp luật tạo điều kiện cho sự linh hoạt trong kinh doanh nhưng đồng thời yêu cầu doanh nghiệp phải có trách nhiệm hoàn thiện các thủ tục pháp lý một cách kịp thời.

2. Rủi Ro và Mức Xử Phạt Nếu "Quên" Bổ Sung Ngành Nghề

Việc xuất hóa đơn cho ngành nghề chưa đăng ký không làm cho hóa đơn đó trở thành bất hợp pháp, miễn là giao dịch đó là có thật. Rủi ro không nằm ở bản thân hóa đơn mà ở hành vi "chậm thông báo thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh".

Theo quy định tại Nghị định 122/2021/NĐ-CP, mức phạt cho hành vi này được áp dụng lũy tiến theo thời gian chậm trễ:

Chậm từ 01 đến 10 ngày: Phạt cảnh cáo.
Chậm từ 11 đến 30 ngày: Phạt tiền từ 3.000.000 đến 5.000.000 đồng.
Chậm từ 31 đến 90 ngày: Phạt tiền từ 5.000.000 đến 10.000.000 đồng.
Chậm từ 91 ngày trở lên: Phạt tiền từ 10.000.000 đến 20.000.000 đồng.
Không thông báo: Phạt tiền từ 20.000.000 đến 30.000.000 đồng

Ngoài việc bị phạt tiền, doanh nghiệp còn phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả là buộc phải thông báo bổ sung ngành, nghề kinh doanh.

3. Hóa Đơn Có Hợp Lệ Để Khấu Trừ Thuế và Tính Chi Phí?

Về phía người mua, hóa đơn nhận từ bên bán (dù ngành nghề chưa được đăng ký) vẫn được xem là hợp lệ để:

Khấu trừ thuế GTGT đầu vào.
Hạch toán vào chi phí được trừ khi tính thuế TNDN.

Điều kiện tiên quyết là hóa đơn đó phải hợp lệ (lập đúng quy định), giao dịch là có thật, phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của người mua và có đầy đủ chứng từ thanh toán.

Lưu ý quan trọng: Nếu ngành nghề kinh doanh đó thuộc danh mục ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh hoặc kinh doanh có điều kiện mà doanh nghiệp chưa đáp ứng đủ điều kiện, hóa đơn có nguy cơ không được cơ quan thuế chấp nhận.

4. Lời Khuyên Vàng Cho Doanh Nghiệp

Để vận hành thông suốt và tránh các rủi ro pháp lý không đáng có, doanh nghiệp nên:

Chủ động rà soát: Thường xuyên đối chiếu hoạt động kinh doanh thực tế với danh mục ngành nghề đã đăng ký để phát hiện sự thiếu sót.
Hành động tức thì: Ngay khi có kế hoạch hoặc vừa phát sinh doanh thu từ một lĩnh vực mới, cần lập tức chuẩn bị hồ sơ và thực hiện thủ tục bổ sung ngành nghề. Thời hạn 10 ngày là rất ngắn.
Tuân thủ nghĩa vụ kép: Khi đã phát sinh giao dịch, bắt buộc phải xuất hóa đơn để ghi nhận doanh thu và kê khai thuế, song song với việc tiến hành đăng ký bổ sung ngành nghề.
Tham vấn chuyên gia: Nếu không am hiểu về thủ tục, hãy tìm đến các đơn vị dịch vụ kế toán, luật sư chuyên nghiệp để được tư vấn và hỗ trợ thực hiện đúng quy định.

Tóm lại, việc xuất hóa đơn cho ngành nghề chưa đăng ký kinh doanh là một bước đi được pháp luật cho phép và bắt buộc nhằm đảm bảo tính minh bạch về doanh thu. Tuy nhiên, đây cũng là một "lời nhắc nhở" rằng doanh nghiệp cần khẩn trương hoàn tất nghĩa vụ pháp lý để hoạt động ổn định, chuyên nghiệp và khẳng định uy tín trên thương trường.