“Nghề kế toán – kiểm toán: Khi con số không chỉ là con số”

Có người từng nói với tôi rằng: “Làm kế toán thì chỉ suốt ngày cắm đầu vào số.”

Tôi đã cười. Vì nếu họ từng ngồi một đêm cuối tháng, kiểm tra từng bút toán đến hoa mắt, chỉ để báo cáo ra con số chính xác tuyệt đối, họ sẽ hiểu rằng – nghề này đâu chỉ là con số.

Kế toán không chỉ ghi chép lại những gì đã xảy ra. Đó là ngôn ngữ của doanh nghiệp, là cách một tổ chức kể lại câu chuyện tài chính của mình.

Một báo cáo tài chính không đơn thuần là kết quả, mà là niềm tin mà người làm kế toán gửi đến ban lãnh đạo, cổ đông, ngân hàng và cả cơ quan thuế.

Còn kiểm toán? Kiểm toán là người giữ gác cổng của niềm tin đó. Họ không tạo ra con số, nhưng họ xác minh xem những con số ấy có “đáng tin” không. Đó là công việc vừa khô khan, vừa cực kỳ quan trọng – vì chỉ một sai sót nhỏ có thể làm sụp đổ cả một thương hiệu.

Ngày nay, phần mềm kế toán, hệ thống ERP, và cả trí tuệ nhân tạo (AI) đang dần tự động hóa nhiều công việc mà trước đây kế toán viên phải làm thủ công.

Tôi từng lo sợ: “Vậy còn chúng ta thì sao? Liệu AI có thay thế được người làm kế toán?”

Nhưng rồi tôi nhận ra — AI có thể tính, nhưng không thể cảm.

Nó không thể hiểu được giá trị đạo đức, hay cân nhắc điều gì là đúng khi doanh nghiệp phải “lách” giữa ranh giới hợp pháp và hợp đạo. Chính ở đó, con người mới thật sự khác biệt.

Mỗi con số trong báo cáo tài chính đều kể một câu chuyện: về nỗ lực, rủi ro, đôi khi là cả sai lầm.

Kế toán giỏi không chỉ biết ghi đúng mà còn hiểu sâu, biết đặt câu hỏi: “Vì sao doanh thu tăng? Vì sao chi phí này bất thường? Con số này có phản ánh thực tế không?”

Và kiểm toán viên giỏi không chỉ đối chiếu số liệu, mà còn hiểu được logic đằng sau chúng — như một thám tử tài chính đi tìm sự thật.

Tôi nghĩ nghề kế toán – kiểm toán đôi khi bị đánh giá quá “lạnh lùng”. Nhưng thật ra, nó là một nghề có trái tim. Bởi chỉ khi bạn thực sự yêu sự chính xác, tôn trọng sự thật, và có trách nhiệm với từng con số, bạn mới có thể tồn tại lâu dài trong nghề này. Tôi đã gặp nhiều người rời bỏ ngành vì áp lực. Nhưng những người ở lại – họ không chỉ giỏi, mà còn kiên định. Bởi họ hiểu: mỗi báo cáo hoàn hảo là một lời hứa được giữ trọn.

Kế toán và kiểm toán có thể là công việc thầm lặng, ít ánh hào quang, nhưng đó là nền móng để niềm tin doanh nghiệp đứng vững. Trong thời đại mà mọi thứ đều có thể “ảo hóa”, có lẽ điều thật nhất chính là đạo đức và sự tận tâm của người làm nghề.