Tài sản cố định chưa đủ điều kiện ghi nhận – xử lý ra sao?

VCA Yến ACC

5 thg 11, 2025

Không phải cứ mua máy móc hay xây nhà xưởng là được ghi ngay vào tài sản cố định. Trong nhiều trường hợp, tài sản vẫn “đang trong quá trình hình thành” và chưa đủ điều kiện ghi nhận. Vậy trong giai đoạn này, kế toán cần làm gì để phản ánh đúng giá trị và không sai quy định?

1. Khi nào tài sản được coi là chưa đủ điều kiện ghi nhận TSCĐ?

Theo Điều 35, Thông tư 45/2013/TT-BTC, một tài sản chỉ được ghi nhận là TSCĐ khi đồng thời thỏa mãn 4 điều kiện sau:

Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai từ việc sử dụng tài sản đó.
Có thời gian sử dụng trên 1 năm.
Nguyên giá xác định được một cách đáng tin cậy.
Đạt tiêu chuẩn giá trị theo quy định hiện hành (từ 30 triệu đồng trở lên).

→ Nếu tại thời điểm phát sinh chi phí chưa thỏa mãn đủ các điều kiện này (ví dụ: đang trong quá trình xây dựng, đang chạy thử, hoặc chưa bàn giao đưa vào sử dụng), thì chưa được ghi nhận là TSCĐ.

2. Hạch toán giai đoạn chưa đủ điều kiện ghi nhận

Kế toán có thể xử lý theo từng trường hợp cụ thể:

a. Tài sản đang trong quá trình đầu tư xây dựng

Các chi phí mua sắm, lắp đặt, vận chuyển, chạy thử… được tập hợp vào:

Nợ TK 241 – Xây dựng cơ bản dở dang
Có các TK 111, 112, 331, 152...

Khi hoàn thành, nghiệm thu và đưa vào sử dụng, kế toán kết chuyển:

Nợ TK 211 – Tài sản cố định hữu hình
Có TK 241 – Xây dựng cơ bản dở dang

b. Tài sản mua về nhưng chưa sử dụng

Nếu chưa đưa vào sử dụng, vẫn hạch toán vào:

Nợ TK 241 – XDCB dở dang

Khi bắt đầu đưa vào sử dụng mới ghi nhận là TSCĐ và bắt đầu trích khấu hao.

c. Tài sản có giá trị nhỏ hoặc chưa xác định chắc chắn công dụng

Trường hợp chưa xác định được có thỏa điều kiện TSCĐ hay không, có thể ghi nhận chi phí trả trước:

Nợ TK 242 – Chi phí trả trước dài hạn Có TK 111, 112, 331...

Sau đó, khi đủ điều kiện ghi nhận TSCĐ thì kết chuyển sang TK 211.

3. Ví dụ minh họa

Doanh nghiệp mua một dây chuyền sản xuất trị giá 500 triệu đồng. Thời điểm tháng 5/2025, tài sản đang được lắp đặt và chưa bàn giao đưa vào sử dụng.

→ Tháng 5/2025:
Nợ TK 241: 500.000.000 Có TK 331: 500.000.000

→ Tháng 7/2025, dây chuyền hoàn thành và bàn giao đưa vào sử dụng:
Nợ TK 211: 500.000.000 Có TK 241: 500.000.000

Kể từ tháng 7/2025, doanh nghiệp bắt đầu trích khấu hao TSCĐ theo quy định.

4. Một số lưu ý thực tế

Không được trích khấu hao trong thời gian tài sản chưa đưa vào sử dụng.
Chi phí chạy thử hợp lý được tính vào nguyên giá TSCĐ.
Tài sản mua về nhưng chưa đủ hồ sơ pháp lý (chưa có hóa đơn, chưa bàn giao) cũng chưa được ghi nhận là TSCĐ.
Nên mở sổ chi tiết TK 241 để theo dõi từng công trình, từng hạng mục riêng biệt.

Kết luận: Việc xử lý đúng các khoản chi liên quan đến TSCĐ chưa đủ điều kiện ghi nhận giúp doanh nghiệp phản ánh trung thực giá trị tài sản, tránh ghi nhận sai chi phí hoặc khấu hao sớm. Kế toán cần theo dõi chặt chẽ từng giai đoạn hình thành tài sản để đảm bảo việc ghi nhận diễn ra đúng thời điểm – đúng bản chất – đúng quy định.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.