Thay đổi toàn diện chế độ kế toán doanh nghiệp từ năm 2026

TranLuong ACC

3 thg 11, 2025

Sau gần một thập kỷ áp dụng Thông tư 200 và 133, Bộ Tài chính đang chuẩn bị ban hành chế độ kế toán doanh nghiệp mới từ năm 2026, với nhiều thay đổi sâu rộng nhằm tiệm cận Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS). Sự đổi mới này không chỉ đòi hỏi doanh nghiệp cập nhật hệ thống kế toán, mà còn cần chuyển đổi tư duy tài chính và quản trị rủi ro. Bài viết sau đây sẽ phân tích cụ thể những thay đổi trọng yếu và chiến lược chuẩn bị cho giai đoạn chuyển tiếp.

(BKTO) - Thông tư số 99/2025/TT-BTC quy định chế độ kế toán doanh nghiệp được Bộ Tài chính ban hành ngày 27/10/2025 (Thông tư 99), góp phần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về kế toán, đáp ứng yêu cầu quản trị minh bạch của doanh nghiệp, nhất là trong bối cảnh sắp bỏ thuế khoán chuyển sang kê khai.

Thông tư 99 thay thế Thông tư số 200/2014/TT-BTC hướng dẫn Chế độ kế toán doanh nghiệp, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2026 và áp dụng cho năm tài chính bắt đầu từ hoặc sau ngày 01/01/2026.

Điểm nổi bật của Thông tư 99 là thay đổi toàn diện hệ thống biểu mẫu, tài khoản và sổ sách kế toán, bao gồm: danh mục và biểu mẫu chứng từ kế toán, hệ thống tài khoản kế toán doanh nghiệp, sổ kế toán gồm 42 mẫu, biểu mẫu báo cáo tài chính.

Những thay đổi này giúp doanh nghiệp đơn giản hóa công tác ghi chép, lập báo cáo, đồng thời phù hợp với xu hướng số hóa, chuẩn hóa dữ liệu kế toán.

Thông tư đã bổ sung quy định về quản trị và kiểm soát nội bộ. Doanh nghiệp phải xây dựng quy chế quản trị nội bộ và quy trình kiểm soát; phân định rõ trách nhiệm của từng bộ phận, cá nhân trong quá trình ghi nhận, xử lý và quản lý giao dịch kinh tế; đảm bảo tuân thủ pháp luật về kế toán, doanh nghiệp và các quy định liên quan.

Điểm đặc biệt đáng chú ý đó là Thông tư đã quy định rõ về kế toán khi sử dụng đơn vị tiền tệ khác Đồng Việt Nam. Báo cáo tài chính mang tính pháp lý để doanh nghiệp công bố ra công chúng và nộp cho các cơ quan có thẩm quyền tại Việt Nam là Báo cáo tài chính được trình bày bằng Đồng Việt Nam.

Do đó, doanh nghiệp phải chuyển đổi Báo cáo tài chính từ đơn vị tiền tệ trong kế toán sang Đồng Việt Nam, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

Khi chuyển đổi Báo cáo tài chính được lập bằng ngoại tệ sang Đồng Việt Nam, doanh nghiệp phải quy đổi các chỉ tiêu của Báo cáo tài chính theo nguyên tắc: tài sản và nợ phải trả được quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá mua bán chuyển khoản trung bình của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường xuyên có giao dịch tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán.

Vốn chủ sở hữu được quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch thực tế tại ngày góp vốn. Chênh lệch đánh giá lại tài sản được quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch thực tế tại ngày đánh giá…

Việc ban hành Thông tư 99 là nỗ lực cải cách mạnh mẽ của Bộ Tài chính trong việc hiện đại hóa chế độ kế toán, phù hợp với chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế.

Việc chuyển đổi sang chế độ kế toán mới từ năm 2026 là một phần tất yếu trong tiến trình hội nhập IFRS và hiện đại hóa công tác quản trị tài chính tại Việt Nam. Doanh nghiệp nào nắm bắt xu hướng sớm, đầu tư cho hệ thống kế toán và năng lực nhân sự, sẽ có vị thế vững chắc hơn trong môi trường kinh tế số và thị trường vốn mở rộng. Thay đổi kế toán không chỉ là tuân thủ, mà là cơ hội tái cấu trúc để phát triển bền vững.