Khi AI bước vào kế toán – kiểm toán: Cơ hội hay mối đe dọa cho người làm nghề?

HCM KIÊN ADI

26 thg 12, 2025

Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) đang làm thay đổi cách vận hành của nhiều ngành nghề, và kế toán – kiểm toán không nằm ngoài xu hướng đó. Từ nhập liệu hóa đơn tự động, đối chiếu số liệu, đến phân tích dữ liệu tài chính, AI đang dần đảm nhiệm những công việc vốn tiêu tốn nhiều thời gian và nhân lực.

Điều này đặt ra một câu hỏi lớn cho người làm nghề: AI sẽ hỗ trợ hay thay thế kế toán – kiểm toán? Và người trong ngành cần chuẩn bị gì để không bị bỏ lại phía sau?

1. AI đang thay đổi công việc kế toán – kiểm toán như thế nào?

Trong thực tế, AI hiện nay chưa “làm kế toán” thay con người, mà chủ yếu đảm nhận các công việc mang tính lặp lại và xử lý khối lượng dữ liệu lớn. Các phần mềm ứng dụng AI có thể tự động đọc hóa đơn, phân loại chứng từ, phát hiện giao dịch bất thường hoặc hỗ trợ đối chiếu số liệu nhanh hơn rất nhiều so với phương pháp thủ công.

Đối với kiểm toán, AI giúp sàng lọc dữ liệu toàn bộ thay vì chỉ chọn mẫu, từ đó tăng khả năng phát hiện rủi ro và gian lận. Nhờ vậy, thời gian dành cho các bước kỹ thuật giảm đi, nhưng yêu cầu về khả năng phân tích và xét đoán chuyên môn lại tăng lên.

Nói cách khác, AI không làm mất việc kế toán – kiểm toán, mà đang thay đổi bản chất công việc của nghề.

2. Những rủi ro nếu người làm nghề không kịp thích nghi

Vấn đề không nằm ở việc AI có thay thế con người hay không, mà nằm ở chỗ ai là người biết sử dụng AI hiệu quả. Kế toán – kiểm toán chỉ dừng lại ở nhập liệu, ghi chép và kiểm tra hình thức sẽ dễ bị thay thế nhất, bởi đó chính là những công việc AI làm tốt.

Ngược lại, những vị trí đòi hỏi tư duy phân tích, đánh giá rủi ro, hiểu hoạt động kinh doanh và đưa ra khuyến nghị tài chính vẫn cần con người đảm nhiệm. Nếu không nâng cấp kỹ năng, người làm nghề có nguy cơ bị “đóng khung” ở vai trò kỹ thuật, khó thăng tiến và giảm giá trị trong dài hạn.

3. Người làm kế toán – kiểm toán cần chuẩn bị gì trong kỷ nguyên AI?

Trong bối cảnh mới, năng lực cạnh tranh của kế toán – kiểm toán không còn nằm ở việc làm nhanh hay nhớ nhiều chuẩn mực, mà ở khả năng hiểu dữ liệu và sử dụng công cụ công nghệ để tạo ra giá trị. Việc trang bị kiến thức về hệ thống ERP, Power BI, phân tích dữ liệu tài chính hay hiểu cách AI vận hành trong kế toán sẽ trở thành lợi thế lớn.

Quan trọng hơn, người làm nghề cần chuyển dịch tư duy từ “người xử lý số liệu” sang “người phân tích và tư vấn”. Khi bạn có thể giải thích ý nghĩa đằng sau con số và hỗ trợ ra quyết định, AI sẽ trở thành trợ lý đắc lực chứ không phải đối thủ cạnh tranh.

Kết luận

AI không phải là mối đe dọa đối với kế toán – kiểm toán, nếu người làm nghề sẵn sàng thay đổi. Ngược lại, AI sẽ loại bỏ những công việc mang tính cơ học, để kế toán – kiểm toán tập trung nhiều hơn vào vai trò chuyên gia tài chính và quản trị rủi ro.

Trong tương lai, giá trị của người làm kế toán – kiểm toán không nằm ở việc họ làm thay máy móc tốt đến đâu, mà ở việc họ tận dụng công nghệ để tạo ra giá trị cho doanh nghiệp như thế nào.