Kho của EPE khác gì kho của doanh nghiệp nội địa?

HCM Giao ACC

14 thg 12, 2025

Trong doanh nghiệp sản xuất, đặc biệt là mô hình chế xuất (EPE), quản lý kho là một khâu quan trọng gắn liền với kiểm soát hải quan, thuế và định mức nguyên vật liệu. Khác với doanh nghiệp nội địa, kho của EPE không chỉ lưu trữ hàng hóa mà còn là khu vực chịu sự giám sát trực tiếp của cơ quan quản lý, vì vậy yêu cầu vận hành và hồ sơ chứng từ luôn chặt chẽ hơn.

1. Khái niệm về kho EPE và kho nội địa

Kho của doanh nghiệp chế xuất (EPE) được quản lý theo chế độ giám sát hải quan, vì vậy mọi dòng hàng nhập – xuất đều phải gắn với tờ khai hải quan phù hợp và được theo dõi chặt theo từng mục đích sử dụng. Hàng hóa trong kho EPE được xem là nằm ngoài lãnh thổ thuế, nên việc quản lý tồn kho, định mức và chứng từ luôn phải đáp ứng yêu cầu kiểm tra của cơ quan chức năng.
Ngược lại, kho của doanh nghiệp nội địa hoạt động theo quy định kế toán – thuế thông thường. Hàng nhập về chỉ cần hóa đơn, phiếu nhập – xuất và không chịu sự giám sát trực tiếp của hải quan. Quy trình linh hoạt hơn, không phải mở tờ khai hay báo cáo quyết toán theo định mức như mô hình EPE.

2. Sự khác nhau trong quản lý và quy trình

Sự khác biệt giữa kho của EPE và kho nội địa thể hiện rõ trong cách kiểm soát và nghĩa vụ quản lý. Với EPE, mọi hoạt động xuất – nhập đều phải gắn với tờ khai hải quan như E31, A12 hoặc tờ khai sản xuất xuất khẩu; số liệu tồn kho phải được đối chiếu theo định mức và phục vụ báo cáo quyết toán hằng năm. Hàng hóa lưu trong kho được miễn thuế, nhưng khi đưa vào nội địa thì phải kê khai và nộp đầy đủ các loại thuế theo quy định. Luồng hàng của EPE cũng bị giới hạn: nhập từ nước ngoài, từ nội địa có ưu đãi thuế và xuất cho các đối tượng thuộc diện xuất khẩu. Ngược lại, kho nội địa chỉ sử dụng phiếu nhập – xuất thông thường, hàng hóa đưa về đã bao gồm thuế và được sử dụng trực tiếp, không chịu sự giám sát của hải quan. Giao dịch kho linh hoạt hơn và nghĩa vụ báo cáo chủ yếu nhằm phục vụ kế toán nội bộ hoặc yêu cầu của kiểm toán, không có ràng buộc quyết toán như mô hình EPE.

3. Các rủi ro mà kho EPE thường gặp

Các rủi ro trong quản lý kho EPE thường xuất phát từ việc chênh lệch định mức khiến số liệu tồn kho không khớp giữa thực tế và hệ thống, đặc biệt khi định mức chưa được xây dựng chuẩn hoặc không được cập nhật theo thay đổi sản xuất. Tình trạng lưu trữ chứng từ không đầy đủ cũng dễ làm doanh nghiệp gặp khó khi cơ quan chức năng kiểm tra, vì mọi dòng hàng của EPE đều phải chứng minh được nguồn gốc bằng hồ sơ hải quan. Một vấn đề khác là hàng hóa thực tế nhiều khi không trùng khớp với chứng từ, dẫn đến nguy cơ bị xem là thất thoát nguyên liệu miễn thuế. Cuối cùng, nếu quy trình giữa kho – mua hàng – kế toán không đồng bộ, dữ liệu sẽ bị lệch, giao nhận không khớp và doanh nghiệp dễ đối mặt với rủi ro truy thu trong các kỳ quyết toán.

4. Vì sao kho EPE cần kiểm soát nghiêm hơn?

Mọi biến động của hàng hóa trong kho EPE đều tác động trực tiếp đến nghĩa vụ thuế, độ chính xác của báo cáo quyết toán và việc duy trì ưu đãi của doanh nghiệp chế xuất. Doanh nghiệp còn phải luôn chứng minh được rằng nguyên vật liệu được sử dụng đúng mục đích sản xuất, không thất thoát và không chuyển hướng tiêu thụ trái quy định. Chính vì vậy, kho EPE buộc phải duy trì hồ sơ đầy đủ, theo dõi tồn theo từng tờ khai và đảm bảo dữ liệu luôn khớp giữa thực tế, hệ thống và chứng từ hải quan. Đây là yếu tố cốt lõi để tránh rủi ro bị truy thu và giữ vững tính tuân thủ trong suốt quá trình hoạt động.

5. Kết luận

Kho EPE và kho nội địa khác nhau chủ yếu ở mức độ giám sát và yêu cầu chứng từ. Kho của EPE phải tuân thủ nghiêm quy định hải quan, theo dõi theo định mức và duy trì báo cáo đầy đủ. Khi doanh nghiệp vận hành kho đúng quy trình, minh bạch số liệu và quản lý chặt chẽ, việc tránh rủi ro về thuế và nâng cao hiệu quả sản xuất sẽ trở nên dễ dàng hơn.