Văn Miếu Quốc Tử Giám – Biểu Tượng Văn Hóa Lịch Sử Lâu Đời Ở Hà Nội | Công ty Dịch vụ Kế toán và Kiểm toán Nhật bản.(AGS-VINA)

Công ty Kế toán AGS Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực tư vấn và cung cấp dịch vụ Kế toán, Kiểm toán, Thuế, Tư vấn quản lý, chuyển đổi và tái cơ cấu doanh nghiệp.

Trong bài viết này công ty AGS sẽ chia sẻ về chủ đề Văn Miếu - Quốc Tử Giám ở trung tâm thành phố Hà Nội. Với vẻ đẹp kiến trúc hài hòa và không gian thanh tịnh, Văn Miếu – Quốc Tử Giám không chỉ là một di tích lịch sử, mà còn là nơi thể hiện tinh thần hiếu học và tôn vinh trí thức. Ngày nay, nơi đây vẫn thu hút không chỉ các học sinh, sinh viên mà còn cả những người yêu thích văn hóa lịch sử đến tham quan và cầu may mắn trong học tập. Cùng tìm hiểu kĩ hơn về chủ đề này qua bài viết dưới đây nhé.

1. Giới thiệu về Văn Miếu – Quốc Tử Giám

Văn Miếu – Quốc Tử Giám (chữ Hán: 文廟 - 國子監) là một trong những di tích lịch sử nổi bật của Hà Nội, là một trong những biểu tượng quan trọng của nền văn hóa giáo dục và truyền thống tôn sư trọng đạo của Việt Nam. Được xây dựng vào năm 1070 dưới triều Lý, Văn Miếu không chỉ là nơi thờ Khổng Tử, vị hiền triết của Nho giáo, mà còn là trung tâm giáo dục lớn của đất nước trong suốt nhiều thế kỷ, nơi đào tạo những nhân tài phục vụ cho triều đình và đất nước. Quốc Tử Giám, trường đại học đầu tiên của Việt Nam, đã đào tạo hàng nghìn học giả, quan lại, và trí thức, góp phần to lớn vào sự phát triển văn hóa và khoa học của quốc gia.

Văn Miếu – Quốc Tử Giám nằm trong quận Đống Đa và ngay giữa 4 tuyến phố nhộn nhịp: Nguyễn Thái Học, Văn Miếu, Quốc Tử Giám và Tôn Đức Thắng. Bạn cần lưu ý vì xung quanh Văn Miếu có rất nhiều đường một chiều.
Văn Miếu - Quốc Tử Giám là trường Quốc học đầu tiên tại Việt Nam. Tại đây đã đào tạo ra rất nhiều thế hệ hiền tài cho đất nước. Văn Miếu thờ 3 vị vua anh minh của dân tộc: Lý Thánh Tông, Lý Nhân Tông và Lê Thánh Tông.
Khu di tích là “tấm gương” phản chiếu tinh thần hiếu học, coi trọng người tài và truyền thống hiếu học của dân tộc ta. Văn Miếu – Quốc Tử Giám là di tích Nho học nổi tiếng, tiêu biểu, có giá trị lớn về nghệ thuật - thẩm mỹ - kiến trúc.
Khi ghé thăm nơi đây, bạn sẽ được chiêm ngưỡng nhiều tư liệu, hiện vật quý giá. Đặc biệt là 82 tấm bia tiến sĩ - hiện vật từng được UNESCO công nhận là “Di sản tư liệu thế giới”.

Hiện nay, Văn Miếu – Quốc Tử Giám trở thành điểm du lịch văn hóa vô cùng thú vị. Với những giá trị văn hóa, lịch sử, năm 1962, nơi đây đã được xếp hạng là Di tích quốc gia.

2. Giá vé, giờ mở cửa, tuyến đường di chuyển

2.1 Giá vé, giờ mở cửa

Địa chỉ: Số 58 phố Quốc Tử Giám, phường Văn Miếu, quận Đống Đa, TP. Hà Nội

Có một lưu ý là Văn Miếu sẽ mở cửa theo mùa, giờ mở cửa không cố định:

1. Thời gian mở cửa theo ngày

Từ thứ 2 đến thứ 6: mở cửa từ 7:30 đến 18:00
Thứ Bảy, Chủ nhật: Văn Miếu mở muộn hơn 30 phút (tức 8:00) và đóng muộn hơn 3 tiếng (21:00)

2. Thời gian mở cửa theo mùa

Vào mùa hè ( từ 15/4 – 15/10), Văn Miếu sẽ mở cửa đón khách từ 7:30 và đóng lúc 18:00.
Mùa lạnh (từ 16/10 – 14/4 năm sau), du khách có thể đến tham quan Văn Miếu từ 8:00 đến 18:00.
Giá vé Văn Miếu – Quốc Tử Giám Hà Nội: 30.000 VNĐ/người. Học sinh, sinh viên: 15,000 VNĐ. Người khuyết tật nặng, người cao tuổi: 15,000 VNĐ

Lưu ý: Khi đến tham quan khu di tích này, bạn cần:

Chấp hành quy định của ban quản lý, tôn trọng di tích, không xâm hại hiện vật hay cảnh quan
Không xoa đầu rùa, không ngồi lên bia tiến sĩ
Mặc trang phục phù hợp, gọn gàng
Giữ trật tự, không nói tục
Mỗi người chỉ thắp đúng một nén hương

2.2 Tuyến đường di chuyển

2.2.1 Lộ trình di chuyển từ công ty AGS đến Văn Miếu - Quốc Tử Giám bằng xe máy

Từ Công ty AGS Hà Nội, ra đường Bà Triệu, di chuyển theo hướng Lê Duẩn.
Tiếp tục đi thẳng vào đường Tràng Thi, rồi rẽ trái vào đường Phan Đình Phùng.
Rẽ trái vào Quốc Tử Giám, và đến Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

(Khoảng 10-15 phút, tùy vào tình trạng giao thông)

2.2.2 Lộ trình di chuyển từ công ty AGS đến Văn Miếu - Quốc Tử Giám bằng xe buýt

Từ Công ty AGS, bạn có thể đi bộ hoặc đi xe buýt đến một trạm gần đó như Trạm Bà Triệu.
Bắt xe buýt tuyến 02 (Bến xe Gia Lâm - Bến xe Mỹ Đình), xe buýt này có điểm dừng gần Văn Miếu - Quốc Tử Giám.
Xuống tại điểm dừng Văn Miếu, sau đó đi bộ khoảng 5 phút vào khu vực Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

(Tùy thuộc vào tuyến xe, có thể mất từ 20-30 phút)

3. Lịch sử Văn Miếu – Quốc Tử Giám

Văn Miếu được xây dựng vào tháng 8 năm 1070 dưới triều vua Lý Thánh Tông, vừa là nơi thờ các bậc thánh nhân Đạo Nho, vừa là trường học hoàng gia dành cho các hoàng thái tử. Thái tử Lý Càn Đức, sau này trở thành vua Lý Nhân Tông, là học trò đầu tiên của ngôi trường này.

Vào thời vua Trần Thái Tông, Quốc Tử Giám được đổi tên thành Quốc học viện, mở rộng đào tạo cho cả con em thường dân có tài năng đặc biệt. Đến triều đại vua Lê Thánh Tông, tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám bắt đầu dựng bia để vinh danh các tiến sĩ đỗ đạt.
Sau khi lên ngôi, vua Lý Nhân Tông đã cho xây dựng Quốc Tử Giám ngay bên cạnh Văn Miếu, dành riêng cho con cái của các bậc vua quan và quyền quý. Đến năm 1253, dưới triều vua Trần Thái Tông, Quốc Tử Giám được đổi tên thành Quốc học viện và mở rộng tuyển sinh, nhận cả con em thường dân có tài năng xuất sắc.
Thời Nguyễn, Quốc Tử Giám được mở thêm tại Huế, và Văn Miếu Hà Nội được trùng tu và đổi tên.
Từ năm 1300 – 1357, tức thời vua Trần Minh Tông, Chu Văn An được mời nhậm chức Quốc Tử Giám tư nghiệp, tương ứng với chức vụ hiệu trưởng ngày nay. Ông là người quản lý các hoạt động liên quan đến Quốc Tử Giám, bao gồm cả việc dạy học cho Thái tử Trần Vượng.
Năm 1947, trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, một trận đại bác đã làm sập một phần của tòa nhà, chỉ còn lại nền móng và một số di vật như bốn nghiên đá và hai cột.

4. Kiến trúc độc đáo của Văn Miếu - Quốc Tử Giám

Quần thể di tích này rộng khoảng 54.331m2, bao gồm nhiều công trình đa dạng như: Hồ Văn, Văn Miếu, Quốc Tử Giám, vườn Giám, Khuê Văn Các… Bao bọc quanh khuôn viên là các bức gạch vồ nhuốm màu thời gian.

Bao phủ Văn Miếu là nét kiến trúc cung đình đầu triều Nguyễn. Các khu chủ thể có bố cục đăng đối từng khu, từng lớp theo trục Bắc - Nam truyền thống.

5. Trải nghiệm tour đêm - Tinh Hoa Đạo Học ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám

Trong Chương trình Trải nghiệm đêm Văn Miếu - Quốc Tử Giám, tất cả các di tích kiến trúc và không gian di sản đều trở nên ấn tượng và lung linh hơn trong ánh sáng huyền ảo, nhưng vẫn giữ được nét thâm trầm và tinh tế của một khu di tích lịch sử có giá trị văn hóa lâu đời. Đây là nơi được coi là ngôi trường quốc học đầu tiên của Việt Nam dưới thời quân chủ.

Điểm nhấn đầu tiên của chương trình bắt đầu khi cổng chính của Văn Miếu - Quốc Tử Giám mở ra, chào đón du khách bước vào một không gian đầy chất thơ, hòa quyện giữa sử thi và ánh sáng lung linh. Tiếng nhạc du dương, những giai điệu truyền thống vang lên, kết hợp với màn trình diễn ánh sáng đa sắc màu, đã tạo nên một ấn tượng mạnh mẽ ngay từ những bước chân đầu tiên tại khu Nhập đạo.

Con đường Nhập đạo

5. Những địa điểm tham quan ở Văn Miếu – Quốc Tử Giám

Văn Miếu – Quốc Tử Giám là một trong những Di tích Quốc gia đặc biệt của Việt Nam, nổi bật với giá trị lịch sử và văn hóa sâu sắc. Khu di tích này thu hút du khách với nhiều địa điểm tham quan đặc sắc.

5.1. Văn Miếu Môn

Văn Miếu Môn là cổng Tam quan nằm ở phía ngoài khu di tích. Cổng gồm ba cửa, có hai tầng, với ba chữ Hán cổ "Văn Miếu Môn" khắc ở tầng trên. Trước cổng Tam quan là hai tấm bia đặt ở hai bên, cùng với bốn trụ cột nghi môn ở giữa. Văn Miếu Môn mang một vẻ đẹp trang trọng và tôn kính, thể hiện sự uy nghiêm của ngôi đền thờ các bậc thánh nhân.

Trước và sau Đại Trung Môn là một không gian rộng lớn với những con đường song song nối dài, hồ nước, cây cỏ. Tất cả tạo nên một Văn Miếu Quốc Tử Giám đầy uy nghiêm nhưng cũng không kém phần tĩnh mịch, thanh nhã chốn “văn vật sở đô”.

5.2. Hồ Văn và Vườn Giám

Hồ Văn, còn được gọi là hồ Giám hoặc hồ Minh Đường, nằm ngay trước cổng khu di tích Văn Miếu. Hồ có diện tích khá rộng, với gò Kim Châu nằm ở giữa. Trên gò là Phán Thủy Đường, nơi xưa kia diễn ra các buổi bình luận văn chương của các nho sĩ.

Bên bờ tường phía Tây của Văn Miếu, Vườn Giám là một khu vườn đẹp với nhà bát giác, hồ nước, cây cảnh và nhiều tiểu cảnh sinh động. Đây là không gian lý tưởng để du khách tham quan, thư giãn, đồng thời cũng là nơi tổ chức các hoạt động văn hóa phong phú.

Khung cảnh ở Hồ Văn và Vườn Giám lúc hoàng hôn

5.3. Đại Trung Môn

Công trình này có ba gian, được xây dựng trên nền gạch cao, với mái ngói mũi hài mang đậm phong cách kiến trúc đình xưa.

Khu vực trước và sau Đại Trung Môn là không gian rộng lớn, với những con đường song song kéo dài, bao quanh bởi cây cỏ xanh tươi và hồ nước thoáng đãng. Tất cả tạo nên một khung cảnh tĩnh lặng, thanh bình giữa lòng Hà Nội nhộn nhịp.

Đại Trung Môn là chiếc cổng thứ hai của khu di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám

5.4 Khuê Văn Các

Khuê Văn Các nằm ở vị trí đặc biệt, ngay phía trước Đại Trung Môn, trên một gò đất cao, nhìn ra hồ Văn. Đây là công trình nổi bật nhất của Văn Miếu, có thể dễ dàng nhận diện khi bước vào khu di tích.

Khuê Vân Các là chiếc cổng thứ hai của khu di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám.

Kiến trúc:

Tầng dưới là 4 trụ gạch vuông được chạm trổ tinh xảo bằng hoa văn.
Tầng trên được sơn son thếp vàng, 2 lớp mái ngói đỏ rực rỡ chồng lên nhau.
Những ô cửa sổ tròn tại tầng gác tạo nên nét nổi bật, tựa như ngôi sao khuê đang tỏa sáng

Ý nghĩa:

Khuê Văn Các là nơi tôn vinh các bậc hiền triết, những người có công trong nền văn hóa giáo dục. Đây là công trình biểu tượng cho nền khoa cử và trí thức của Việt Nam.

5.5 Vườn bia tiến sĩ và giếng Thiên Quang

5.5.1 Bia tiến sĩ

Bia tiến sĩ tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám là một trong những di tích văn hóa quý giá, được dựng lên để vinh danh các vị tiến sĩ đỗ đạt trong các kỳ thi Đình. Những bia đá này, được khắc tên và tiểu sử của các tiến sĩ, không chỉ là chứng tích của nền khoa cử xưa mà còn là biểu tượng của tri thức và công lao cống hiến cho đất nước. Các bia tiến sĩ được đặt trên các tấm đá lớn, nằm trong khuôn viên của Văn Miếu, tạo thành một dãy dài với 82 tấm bia, mỗi tấm bia là một câu chuyện lịch sử ghi lại thành quả học thuật và tài năng của những người đã vượt qua kỳ thi tiến sĩ, góp phần vào sự phát triển của đất nước.

Bia tiến sĩ

Câu chuyện về các học sinh đến sờ đầu rùa

Mỗi khi mùa thi đến gần, các học sinh từ khắp nơi trên cả nước, đặc biệt là các sĩ tử chuẩn bị cho kỳ thi đại học hay các kỳ thi quan trọng, đều tìm đến Văn Miếu - Quốc Tử Giám với mong muốn cầu may mắn. Họ tin rằng việc sờ đầu rùa trên các bia Tiến Sĩ không chỉ mang lại sự may mắn mà còn giúp họ đạt được thành tích cao trong học hành.

Chẳng hạn, một số học sinh khi đứng trước bia đá với hình tượng con rùa – một biểu tượng của sự bền bỉ và trí tuệ, họ thường không ngần ngại cúi xuống, nhẹ nhàng xoa đầu rùa để cầu chúc cho mình có thể vượt qua kỳ thi một cách suôn sẻ. Nhiều bạn học sinh còn chia sẻ rằng, việc này mang lại cho họ cảm giác an tâm, vững tin hơn trong những ngày thi căng thẳng.

Những tấm bia được đặt trên lưng rùa

Tuy nhiên, hiện nay tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, việc sờ đầu rùa trên các bia Tiến Sĩ đã bị cấm để bảo vệ di tích và đảm bảo sự tôn nghiêm của khu vực này. Quy định này được đưa ra nhằm tránh làm hư hại các bia đá cổ, đặc biệt là những tấm bia Tiến Sĩ quý giá, do việc tiếp xúc trực tiếp có thể gây mài mòn, ảnh hưởng đến chữ khắc. Hơn nữa, trong một số năm gần đây, hành động sờ vào đầu rùa cũng có thể gây ra tình trạng quá tải hoặc mất trật tự tại khu vực này, làm ảnh hưởng đến không gian trang nghiêm của di tích.

Vì vậy, việc khuyến khích du khách và học sinh tham quan một cách tôn trọng, giữ gìn các quy định bảo tồn là rất cần thiết. Thay vì sờ đầu rùa, các học sinh và du khách có thể tham gia vào các hoạt động khác như thắp hương cầu may, tham quan các khu vực khác trong di tích, hay học hỏi về các giá trị văn hóa, giáo dục mà Văn Miếu - Quốc Tử Giám mang lại.

Văn Miếu - Quốc Tử Giám đã cho dựng hàng rào nhằm hạn chế việc khách tham quan sờ vào đầu rùa

5.5.2 Giếng Thiên Quang

Giếng Thiên Quang, tên gọi có nghĩa là "giếng ánh sáng trời", được xây dựng từ thời Lý và được cho là có ý nghĩa rất sâu sắc đối với những người học trò, sinh viên thời bấy giờ. Giếng này không chỉ là nơi cung cấp nước sinh hoạt mà còn mang giá trị tâm linh, tượng trưng cho sự trong sáng, minh bạch của tri thức và sự học. Người xây dựng đã đặt tên này cho giếng có ý nói là con người đều thu nhận được tinh túy của vũ trụ, tri thức soi sáng, tô đẹp nhân văn. Giếng có hình vuông, quanh giếng được xây hàng lan can cao ngang lưng. Người xưa quan niệm rằng, giếng hình vuông tượng trưng cho đát, cửa tròn Khuê Văn Các tượng trưng cho trời. Tinh hoa của cả đất trời đều tập trung về đây.

Vào những năm thực dân Pháp xâm chiếm Hà Nội, hai vườn bia có lúc hoang tàn, cỏ mọc cao quá đầu người. Ngày nay, hai nhà bia đã được tu sửa lại theo mẫu nhà bia cuối cùng thời vua Tự Đức. Giếng không chỉ đơn thuần là một công trình nước mà còn là một biểu tượng văn hóa, nơi thể hiện sự kết hợp giữa thiên nhiên và tri thức. Nó phản ánh một phần trong cách sống và giáo dục của người Việt cổ, coi trọng sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên, giữa lý trí và cảm xúc.

Nơi mà các "sĩ tử", học trò trước khi tham gia các kỳ thi đều đến đây rửa tay, làm lễ tạ ơn, cầu nguyện cho sự thành công trong kỳ thi.

5.6 Đền Khải Thánh

Đây là nơi thờ phụng phụ mẫu của Khổng Tử, Thúc Lương Ngột và Nhan Thị. Trước đây, đền Khải Thánh từng là khu cư xá với 150 gian phòng dành cho các giám sinh. Tuy nhiên, vào năm 1946, trong cuộc chiến chống thực dân Pháp, đền bị tấn công và phá hủy hoàn toàn. Sau đó, đền đã được xây dựng lại và bảo tồn cho đến ngày nay, tiếp tục là một điểm đến quan trọng trong quần thể di tích.

Đền Khải Thánh nằm ở phần cuối của khu di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám

Đền Khải Thánh nằm trong khuôn viên của Văn Miếu - Quốc Tử Giám, có kiến trúc đơn giản nhưng rất trang nghiêm và thanh tịnh, phù hợp với không khí linh thiêng của khu di tích này. Đền được xây dựng theo phong cách kiến trúc truyền thống của Việt Nam với mái ngói cong vút, các cột gỗ lớn, và các họa tiết trang trí đặc trưng của văn hóa Nho giáo.
Bên trong đền, có các tượng thờ các bậc hiền tài, đặc biệt là các vị thánh nhân có công trong việc phát triển giáo dục và nền văn hóa Việt Nam. Mỗi vị thánh đều được thờ với lòng kính trọng và nghi thức thờ cúng trang nghiêm.

5.7 Đại Bái Đường

Đại Bái Đường là một công trình gồm ba gian, mái lợp ngói, với hai cột hiên vững chãi ở cả trước và sau. Sau khi đi qua Đại Thành Môn du khách sẽ đến Đại Bái Đường, khu điện thờ chính của Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Trong Đại Bái Đường, có nhiều hiện vật quý giá như các bức hoành phi, cỗ hương án thờ, đôi hạc cổ và chiếc chuông lớn đúc vào năm Cảnh Hưng 1768. Đại Bái Đường bao gồm 9 gian, là nơi tổ chức các nghi lễ tế tự vào các kỳ xuân thu trong lịch sử, gắn liền với các hoạt động tôn vinh trí thức và cúng tế các bậc thánh hiền.

Được xây dựng vào năm 1070 dưới triều đại Lý, Văn Miếu là nơi thờ Khổng Tử, vị thánh nhân của nền giáo dục Nho giáo, và là biểu tượng của lòng tôn vinh học vấn, trí thức. Quốc Tử Giám, nằm trong khuôn viên Văn Miếu, là trường đại học đầu tiên của Việt Nam, nơi đào tạo các nhân tài phục vụ triều đình. Qua các thời kỳ, nơi đây không chỉ là trung tâm giáo dục lớn mà còn là địa điểm tổ chức các kỳ thi Nho học, ghi dấu những học trò tài giỏi, phản ánh quá trình phát triển nền giáo dục nước nhà. Văn Miếu - Quốc Tử Giám không chỉ là một biểu tượng của truyền thống hiếu học mà còn là minh chứng sống động cho tinh thần tôn sư trọng đạo và khát vọng học hỏi, đồng thời là nguồn cảm hứng bất tận về sự phát triển của nền giáo dục Việt Nam qua các thế hệ.

Với bề dày lịch sử và ý nghĩa sâu sắc, Văn Miếu - Quốc Tử Giám xứng đáng là một điểm đến không thể bỏ qua cho những ai mong muốn tìm hiểu về nền văn hóa, lịch sử và truyền thống hiếu học của dân tộc Việt Nam. Đến thăm Văn Miếu, bạn không chỉ được ngắm nhìn vẻ đẹp của kiến trúc cổ xưa, mà còn cảm nhận được niềm tự hào, sự tôn vinh trí thức và những giá trị giáo dục trường tồn suốt bao thế kỷ.