Loại trừ giao dịch nội bộ giữa kế toán Việt Nam (VAS) và IFRS: Nhìn từ góc độ hợp nhất báo cáo tài chính

Giao dịch nội bộ là các hoạt động kinh tế diễn ra giữa các đơn vị thuộc cùng một tập đoàn, chẳng hạn như mua bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ, chuyển nhượng tài sản hoặc cho vay nội bộ giữa công ty mẹ và công ty con. Nếu không được loại bỏ, những giao dịch này có thể gây ra:​

• Tăng ảo doanh thu và chi phí:
• Làm sai lệch giá trị tài sản
• Ảnh hưởng đến quyết định đầu tư

Do đó, loại bỏ giao dịch nội bộ là một bước quan trọng để đảm bảo báo cáo tài chính hợp nhất phản ánh chính xác thực trạng tài chính của tập đoàn.​

VAS: Yêu cầu loại trừ nhưng thiếu hướng dẫn chi tiết

Theo VAS, các giao dịch nội bộ giữa công ty mẹ và công ty con phải được loại trừ hoàn toàn khi lập báo cáo tài chính hợp nhất. Tuy nhiên, VAS không cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách thức loại trừ các giao dịch này, điều này có thể dẫn đến việc thực hiện không đồng đều giữa các doanh nghiệp và ảnh hưởng đến tính chính xác của báo cáo tài chính hợp nhất. ​

IFRS: Quy trình loại trừ rõ ràng và chi tiết

IFRS yêu cầu loại trừ tất cả các giao dịch nội bộ giữa công ty mẹ và công ty con một cách rõ ràng và chi tiết hơn. Điều này giúp giảm thiểu sự sai lệch trong báo cáo tài chính và cung cấp cái nhìn chính xác hơn về tình hình tài chính thực sự của nhóm công ty. ​

Thách thức khi chuyển đổi từ VAS sang IFRS

Việc chuyển đổi từ VAS sang IFRS đòi hỏi doanh nghiệp phải thiết lập và duy trì một hệ thống phần mềm và sổ sách kế toán theo IFRS. Điều này có thể gây khó khăn trong giai đoạn đầu, khi doanh nghiệp vẫn phải lập báo cáo tài chính riêng theo VAS và chỉ thực hiện lập báo cáo tài chính hợp nhất theo IFRS. Do đó, việc duy trì song song hai hệ thống kế toán có thể phát sinh chi phí và tăng khối lượng công việc cho đội ngũ kế toán. 

Kết luận

Việc loại trừ giao dịch nội bộ là một yêu cầu quan trọng trong quá trình lập báo cáo tài chính hợp nhất, nhằm đảm bảo tính chính xác và minh bạch của báo cáo tài chính. Mặc dù VAS yêu cầu loại trừ các giao dịch nội bộ, nhưng thiếu hướng dẫn chi tiết có thể dẫn đến việc thực hiện không đồng đều giữa các doanh nghiệp. Trong khi đó, IFRS cung cấp quy trình loại trừ rõ ràng và chi tiết hơn, giúp giảm thiểu sự sai lệch trong báo cáo tài chính và cung cấp cái nhìn chính xác hơn về tình hình tài chính thực sự của nhóm công ty.​

Do đó, việc áp dụng IFRS không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ chuẩn mực kế toán quốc tế mà còn nâng cao tính minh bạch và độ tin cậy của báo cáo tài chính, từ đó hỗ trợ các quyết định đầu tư và quản trị hiệu quả hơn.​