Doanh Nghiệp Có Lãi Nhưng Vẫn Thiếu Tiền Mặt? Nguyên Nhân và Giải Pháp Quản Lý Dòng Tiền Hiệu Quả

AGS KHONG MINH NGOC ADI

16 thg 5, 2025

Công ty Kế toán AGS Việt Nam chuyên cung cấp dịch vụ Kế toán, Kiểm toán, Thuế và Tư vấn quản lý doanh nghiệp. Trong bài viết này, AGS sẽ chia sẻ về chủ đề “Doanh Nghiệp Có Lãi Nhưng Vẫn Thiếu Tiền Mặt? Nguyên Nhân và Giải Pháp Quản Lý Dòng Tiền Hiệu Quả". Đây là vấn đề phổ biến ở nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, khi báo cáo tài chính cho thấy lợi nhuận, nhưng dòng tiền lại liên tục thiếu hụt.
AGS sẽ cùng bạn phân tích nguyên nhân của tình trạng này và đưa ra những gợi ý để quản lý dòng tiền hiệu quả, đảm bảo doanh nghiệp có đủ nguồn lực vận hành và phát triển.

1. Hiểu rõ khái niệm: Lợi nhuận không phải là tiền mặt

Một trong những nghịch lý phổ biến mà nhiều doanh nghiệp – đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa – thường gặp phải, đó là: báo cáo tài chính thể hiện lợi nhuận dương, nhưng dòng tiền thực tế lại âm, thậm chí thiếu hụt nghiêm trọng. Tình trạng này khiến không ít chủ doanh nghiệp bối rối và hoang mang: “Doanh nghiệp đang có lãi mà sao lại không có tiền?”
Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng lãi dương nhưng vẫn thiếu tiền? Hãy cùng phân tích kỹ hơn để hiểu và tìm cách kiểm soát tốt hơn dòng tiền doanh nghiệp.
Điều đầu tiên cần làm rõ: lợi nhuận kế toán không đồng nghĩa với dòng tiền thực tế.
Lợi nhuận (theo báo cáo kết quả kinh doanh) được tính dựa trên nguyên tắc dồn tích (accrual basis) – ghi nhận doanh thu khi phát sinh, không phải khi thu được tiền.
Trong khi đó, dòng tiền (cash flow) chỉ ghi nhận khi tiền thực sự vào hoặc ra khỏi tài khoản doanh nghiệp.

Ví dụ: Bạn bán hàng hóa trị giá 1 tỷ đồng vào tháng 5, nhưng khách hẹn thanh toán vào tháng 8. Trên báo cáo kết quả kinh doanh tháng 5, bạn vẫn có doanh thu và lợi nhuận. Nhưng tiền thì chưa về – dòng tiền không có gì thay đổi.

2. Nguyên nhân phổ biến khiến “lãi dương, tiền âm”

2.1. Bán hàng ghi nhận doanh thu nhưng chưa thu tiền

Khách hàng mua chịu, chậm thanh toán hoặc nợ xấu kéo dài.
Doanh nghiệp phải chi tiền trước cho sản xuất hoặc hàng hóa nhưng thu tiền sau.
=> Tác động: Lợi nhuận vẫn ghi nhận, nhưng tiền mặt bị “giam” trong khoản phải thu.

2.2. Tồn kho tăng cao

Hàng nhập về nhiều, chưa bán được ngay.
Vốn nằm trong kho, không chuyển hóa thành tiền mặt.
=> Tác động: Chi tiền mua hàng (xuất dòng tiền), nhưng doanh thu chưa phát sinh, dẫn tới mất cân bằng dòng tiền.

2.3. Chi đầu tư lớn, chi phí trả trước

Mua sắm tài sản cố định, đầu tư nhà xưởng, trang thiết bị.
Chi phí trả trước cho marketing, thuê mặt bằng dài hạn.
=> Tác động: Tiền ra nhiều nhưng không ảnh hưởng ngay đến lợi nhuận kế toán, khiến chênh lệch giữa lãi và dòng tiền.

2.4. Chi trả nợ vay, lãi vay

Dù có lãi, doanh nghiệp vẫn phải trả nợ gốc và lãi vay đều đặn.
Lãi vay được hạch toán là chi phí, nhưng trả nợ gốc không được tính vào báo cáo lãi/lỗ – chỉ thể hiện trên báo cáo lưu chuyển tiền tệ.
=> Tác động: Lãi dương vẫn có thể thiếu tiền vì gánh nặng tài chính.

3. Giải pháp cải thiện dòng tiền

Để tránh tình trạng “lãi trên giấy, lỗ ngoài đời”, doanh nghiệp cần:

Kiểm soát công nợ phải thu

Rút ngắn thời gian thu tiền.
Theo dõi sát hạn thanh toán, có chính sách tín dụng phù hợp.

Quản lý hàng tồn kho hiệu quả

Xoay vòng hàng hóa nhanh.
Tránh tồn kho quá mức, đặc biệt là sản phẩm khó tiêu thụ.

Lập kế hoạch dòng tiền chi tiết

Dự báo dòng tiền hàng tháng/quý.
Ưu tiên thanh toán và kiểm soát chi phí chặt chẽ.

Tìm nguồn vốn linh hoạt

Huy động vốn ngắn hạn hợp lý.
Tận dụng các chính sách tài chính (ví dụ: chiết khấu thanh toán sớm, đàm phán kéo dài thời gian trả nợ nhà cung cấp).

4. Kết luận

“Lợi nhuận dương nhưng thiếu tiền” là tình trạng thường thấy, và không phải lúc nào có lãi cũng có nghĩa là doanh nghiệp đang khỏe mạnh. Lợi nhuận là quan trọng, nhưng dòng tiền mới là huyết mạch nuôi sống doanh nghiệp hàng ngày. Một doanh nghiệp không có tiền để chi trả thì dù báo cáo lợi nhuận có đẹp đến đâu cũng có thể rơi vào khủng hoảng.
Bài học then chốt: Luôn theo dõi sát sao báo cáo lưu chuyển tiền tệ, chứ không chỉ nhìn vào lợi nhuận kế toán. Lãi là mục tiêu dài hạn, nhưng dòng tiền mới là yếu tố quyết định sự sống còn mỗi ngày.
Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.