Kế toán tinh gọn – giải pháp kế toán hiện đại cho doanh nghiệp sản xuất Việt Nam

AGS Thanh Tuyền ACC

19 thg 5, 2025

Công ty Kế toán AGS Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực tư vấn và cung cấp dịch vụ Kế toán, Kiểm toán, Thuế, Tư vấn quản lý, chuyển đổi và tái cơ cấu doanh nghiệp.

Trong bài viết này công ty Kế toán AGS sẽ chia sẻ về chủ đề Kế toán tinh gọn. Bài viết dành cho các kế toán viên, các chủ doanh nghiệp, cá nhân đang muốn tìm hiểu về phương pháp kế toán. AGS muốn chia sẻ về chủ đề này để bạn đọc hiểu thêm về quá trình thực hiện nghiệp vụ kế toán của mình.

Cùng tìm hiểu kĩ hơn về chủ đề này qua bài viết dưới đây nhé.

1. Kế toán tinh gọn là gì?

Kế toán tinh gọn là hệ thống kế toán được thiết kế để hỗ trợ việc triển khai mô hình sản xuất tinh gọn, bằng cách cung cấp thông tin tài chính và phi tài chính rõ ràng, nhanh chóng và có tính định hướng hành động.

Khác với kế toán truyền thống – vốn tập trung nhiều vào chi phí tiêu chuẩn và kiểm soát ngân sách – kế toán tinh gọn tập trung vào giá trị thực sự tạo ra cho khách hàng, loại bỏ các phương pháp phức tạp không còn phù hợp với quy trình sản xuất tinh gọn.

2. Vấn đề của kế toán truyền thống trong môi trường Lean

Trong môi trường sản xuất tinh gọn, một số đặc điểm của kế toán truyền thống trở nên không phù hợp, cụ thể:

Tập trung vào chi phí tiêu chuẩn (standard costing) không phản ánh đúng thực tế khi quy trình liên tục cải tiến.
Báo cáo phức tạp, chậm và khó hiểu đối với các nhà quản lý sản xuất tuyến đầu.
Đo lường sai hiệu quả: Ví dụ, tồn kho được xem là tài sản trong kế toán truyền thống, nhưng trong Lean lại là lãng phí cần loại bỏ.
Khuyến khích hành vi sai lệch: Như sản xuất dư để giảm chi phí đơn vị thay vì tạo ra đúng nhu cầu thị trường.

3. Các nguyên tắc chính của kế toán tinh gọn

Kế toán tinh gọn xoay quanh một số nguyên tắc cốt lõi sau:

Loại bỏ lãng phí trong quy trình kế toán (như báo cáo không cần thiết, phân tích thừa).
Đơn giản hóa hệ thống báo cáo, tập trung vào các chỉ số giá trị và hiệu suất dòng giá trị (value stream).
Hỗ trợ ra quyết định nhanh và chính xác, đặc biệt ở cấp quản lý vận hành.
Tập trung vào khách hàng và giá trị mà doanh nghiệp tạo ra, không chỉ chi phí nội bộ.

4. Các công cụ và kỹ thuật trong kế toán tinh gọn

Một số kỹ thuật phổ biến trong kế toán tinh gọn bao gồm:

Value Stream Costing: Phân tích chi phí theo dòng giá trị thay vì theo phòng ban hay chức năng.
Box Score Reporting: Cung cấp báo cáo đơn giản với ba nhóm chỉ số: tài chính, hoạt động và khả năng cải tiến.
Báo cáo thực tế (plain language reporting): Báo cáo tài chính sử dụng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu để tăng khả năng hành động.
Kaizen Costing: Ghi nhận lợi ích từ cải tiến liên tục thay vì chỉ đối chiếu với chi phí tiêu chuẩn.

5. Lợi ích cụ thể cho doanh nghiệp Việt Nam

Việc áp dụng kế toán tinh gọn có thể đem lại nhiều lợi ích thực tế cho doanh nghiệp Việt Nam, nhất là trong ngành sản xuất:

Tối ưu hóa dòng tiền thông qua kiểm soát tồn kho tốt hơn và giảm chi phí vận hành.
Nâng cao tính minh bạch và dễ hiểu của báo cáo quản trị, đặc biệt với cấp trung và quản lý sản xuất.
Tăng khả năng phản ứng với thị trường do hệ thống kế toán hỗ trợ quyết định nhanh.
Thúc đẩy văn hóa cải tiến liên tục, gắn kế toán vào cải tiến thực tế thay vì chỉ ghi nhận số liệu.

6. Thách thức khi triển khai và hướng khắc phục

Tuy có nhiều lợi ích, việc triển khai kế toán tinh gọn cũng đối mặt một số thách thức:

Chuyển đổi tư duy kế toán từ kiểm soát sang hỗ trợ cải tiến.
Thiếu kỹ năng và hiểu biết về mô hình Lean ở bộ phận kế toán.
Yêu cầu thay đổi quy trình và hệ thống báo cáo hiện có.

Giải pháp khả thi gồm:

Đào tạo liên phòng ban để hiểu Lean và vai trò của kế toán trong Lean.
Triển khai thử nghiệm tại một dòng giá trị trước khi nhân rộng.
Phối hợp chặt chẽ giữa bộ phận kế toán và sản xuất để thiết kế báo cáo phù hợp.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.