Kế toán chi phí dở dang dài hạn cho các công trình xây dựng kéo dài nhiều năm

AGS Thanh Tuyền ACC

19 thg 5, 2025

Công ty Kế toán AGS Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực tư vấn và cung cấp dịch vụ Kế toán, Kiểm toán, Thuế, Tư vấn quản lý, chuyển đổi và tái cơ cấu doanh nghiệp.

Trong bài viết này công ty Kế toán AGS sẽ chia sẻ về chủ đề kế toán chi phí dở dang dài hạn. Bài viết dành cho các kế toán viên, các chủ doanh nghiệp, cá nhân đang muốn tìm hiểu về phương pháp kế toán. AGS muốn chia sẻ về chủ đề này để bạn đọc hiểu thêm về quá trình thực hiện nghiệp vụ kế toán của mình.

Cùng tìm hiểu kĩ hơn về chủ đề này qua bài viết dưới đây nhé.

1. Bản chất chi phí dở dang dài hạn

Chi phí dở dang dài hạn là các chi phí đã phát sinh nhưng chưa hoàn thành để bàn giao hoặc ghi nhận doanh thu – bao gồm:

Nguyên vật liệu, nhân công, máy móc phục vụ thi công.
Chi phí chung phân bổ theo tiến độ (quản lý công trình, bảo vệ, khấu hao).
Các khoản ứng trước cho nhà thầu phụ, đơn vị cung cấp.

Đây là chi phí được tích lũy theo thời gian để tạo nên một tài sản hoàn chỉnh trong tương lai (TSCĐ hoặc hàng tồn kho chờ bàn giao).

Long-term construction in progress (CIP)

2. Các giai đoạn xử lý kế toán

Giai đoạn 1: Khi phát sinh chi phí thi công

Tất cả các chi phí đầu vào được ghi nhận vào Tài khoản 241 – Xây dựng cơ bản dở dang, chia theo từng công trình.

Ví dụ:

Nợ 2411 – Chi phí XD cơ bản dở dang theo từng công trình

Có 111/112/331 – Thanh toán

Có 152/153/334... – Nguyên vật liệu, nhân công, chi phí khác

Lưu ý: Kế toán cần mở tiểu khoản hoặc mã công trình để theo dõi riêng từng công trình.

Giai đoạn 2: Phân bổ chi phí chung và máy thi công

Các khoản như chi phí quản lý công trường, tiền điện, khấu hao máy móc... thường được hạch toán trên các TK 627, 641,... rồi phân bổ về TK 241 theo tiến độ.

Nợ 2411

Có 627, 642...

Phương pháp phân bổ có thể theo:

Giờ máy hoạt động.
Tỷ lệ khối lượng hoàn thành.
Diện tích hoặc giá trị dự toán.

3. Ghi nhận dở dang theo tiến độ

Vì công trình kéo dài, việc ghi nhận toàn bộ chi phí vào 1 kỳ sẽ khiến báo cáo tài chính sai lệch. Do đó, kế toán cần xác định khối lượng công việc hoàn thành trong kỳ (theo biên bản nghiệm thu, xác nhận khối lượng), để phản ánh chi phí tương ứng.

Ví dụ: Công trình ước tính hoàn thành 30% trong năm → được ghi nhận 30% chi phí tương ứng làm giá vốn nếu đã bàn giao phần đó, hoặc tiếp tục treo nếu chưa đủ điều kiện ghi nhận doanh thu.

4. Kết chuyển khi công trình hoàn thành

Khi công trình hoàn tất và đủ điều kiện ghi nhận tài sản hoặc bàn giao:

Nếu là tài sản cố định: Chuyển từ tài khoản 241 sang 211

Nợ 211 – Tài sản cố định

Có 241 – Chi phí xây dựng dở dang

Nếu là hàng hóa/dịch vụ đã hoàn thành (đối với nhà thầu): chuyển sang giá vốn để đối ứng doanh thu

Nợ 632 – Giá vốn

Có 241 – Chi phí xây dựng dở dang

5. Những lưu ý quan trọng

a. Tách biệt từng công trình

Mỗi công trình là một đơn vị kế toán riêng, cần mở mã riêng trong hệ thống để theo dõi dở dang, khối lượng hoàn thành và kết quả riêng biệt.

b. Không ghi nhận doanh thu hoặc giá vốn trước khi đủ điều kiện

Chỉ được ghi nhận chi phí hoàn thành nếu đã có xác nhận khối lượng, biên bản nghiệm thu hoặc chấp thuận từ chủ đầu tư.

c. Kiểm soát công nợ, chi phí vượt định mức

Kế toán phải đối chiếu thực tế phát sinh với định mức dự toán, tránh vượt ngân sách dẫn đến sai lệch lợi nhuận và khó khăn khi quyết toán.

d. Bảo lưu hồ sơ gốc

Cần lưu trữ đầy đủ hóa đơn, hợp đồng, biên bản nghiệm thu, bảng phân bổ,... để chứng minh tính hợp lý hợp lệ của chi phí.

6. Tình huống thường gặp và cách xử lý

Trường hợp công trình bị kéo dài do chậm vật tư

Vẫn theo dõi chi phí phát sinh vào tài khoản 241, không được kết chuyển sớm. Cần trích lập dự phòng nếu có rủi ro không thu hồi được.

Khối lượng dở dang lớn, kiểm toán yêu cầu đánh giá lại

Có thể thuê đơn vị giám định độc lập hoặc lập bảng chi tiết giá trị công việc dở dang theo từng hạng mục, đính kèm biên bản xác nhận từ các bên.

Công trình gián đoạn giữa kỳ kế toán

Kế toán phải đánh giá khả năng tiếp tục, nếu không có khả năng hoàn thành thì trích lập dự phòng hoặc chuyển chi phí vào chi phí kỳ hiện tại.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.