Kế toán nội bộ và kế toán thuế: Điểm giống và khác nhau

AGS THƯ

9 thg 7, 2025

Trong mỗi doanh nghiệp, dù quy mô nhỏ hay lớn, kế toán luôn đóng vai trò then chốt trong việc vận hành và kiểm soát tài chính. Tuy nhiên, có hai vị trí thường bị nhầm lẫn về chức năng là kế toán thuế và kế toán nội bộ. Mặc dù đều làm việc với số liệu tài chính, nhưng mỗi vị trí đảm nhiệm những nhiệm vụ rất khác nhau.

Bài viết dưới đây AGS sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ sự khác biệt cơ bản giữa kế toán thuế và kế toán nội bộ, qua đó giúp các nhà quản lý, kế toán viên hoặc người đang tìm hiểu về lĩnh vực này có cái nhìn đầy đủ và chính xác hơn để tổ chức bộ máy kế toán một cách hợp lý và hiệu quả.

1. Kế toán thuế – Cầu nối giữa doanh nghiệp và cơ quan nhà nước

Kế toán thuế chịu trách nhiệm trực tiếp đối với các hoạt động kê khai, nộp thuế, và báo cáo với cơ quan thuế nhà nước. Doanh nghiệp có thể thuê kế toán thuế bên ngoài (dịch vụ) hoặc tuyển dụng nhân viên chuyên trách.

Kế toán thuế không chỉ đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ đúng các quy định pháp luật về thuế, mà còn là người giúp doanh nghiệp tránh rủi ro pháp lý, tối ưu nghĩa vụ thuế trong khuôn khổ hợp pháp. Đồng thời, thông qua dữ liệu từ kế toán thuế, cơ quan quản lý nhà nước có thể giám sát hoạt động sản xuất kinh doanh một cách hiệu quả.

Nhiệm vụ chính của kế toán thuế:

Khi mới thành lập: Lập tờ khai và nộp thuế môn bài.

Hằng ngày: Thu thập, phân loại hóa đơn – chứng từ phát sinh, phục vụ hạch toán.

Hằng tháng: Cuối tháng lập báo cáo thuế GTGT, TNDN và thực hiện nộp thuế theo quy định cho cơ quan nhà nước.
Hằng quý: Thực hiện làm báo cáo thuế từng tháng trong quý, bao gồm thuế GTGT, TNDN, TNCN, và tbáo cáo sử dụng hóa đơn.
Cuối năm: Lập báo cáo tài chính, báo cáo thuế cho tháng cuối năm của quý IV và báo cáo quyết toán thuế TNCN.

Trách nhiệm của kế toán thuế:

Định kỳ hàng tháng, kế toán thuế thực hiện lập báo cáo tổng hợp thuế GTGT (VAT) đầu ra của toàn doanh nghiệp, phân loại theo các mức thuế suất áp dụng.Chủ động phối hợp, làm việc trực tiếp với cơ quan thuế khi phát sinh các yêu cầu liên quan đến nghiệp vụ thuế.
Thực hiện kiểm tra và đối chiếu hóa đơn GTGT với bảng kê khai đầu vào – đầu ra để đảm bảo tính chính xác, đầy đủ của chứng từ kê khai.
Lập báo cáo tổng hợp thuế GTGT đầu vào hàng tháng, căn cứ theo tỷ lệ phân bổ đầu ra đủ điều kiện được khấu trừ thuế.
Theo dõi tình hình thực hiện nghĩa vụ thuế với ngân sách nhà nước, bao gồm các khoản đã nộp, còn tồn đọng và tình trạng hoàn thuế nếu có.
Phối hợp với kế toán tổng hợp để đối chiếu số liệu sổ sách kế toán với số liệu trên báo cáo thuế, giữa các chi nhánh/cơ sở, đồng thời kiểm tra sự khớp đúng giữa báo cáo và quyết toán thuế.
Thực hiện lập và hoàn thiện hồ sơ liên quan đến các ưu đãi thuế cho các dự án đầu tư mới, các hồ sơ đăng ký, điều chỉnh giảm khi phát sinh thay đổi.
Lập các báo cáo thuế tổng hợp định kỳ theo tháng, quý hoặc báo cáo đột xuất theo yêu cầu quản lý.
Kiểm tra hóa đơn đầu vào theo thứ tự, đánh số rõ ràng để thuận tiện trong việc tra cứu, kiểm soát, đồng thời phát hiện và xử lý kịp thời các hóa đơn không hợp pháp.
Đóng chứng từ thuế hàng tháng, đảm bảo hồ sơ lưu trữ phục vụ thanh – kiểm tra thuế được đầy đủ và đúng quy định.
Kiểm tra và lập báo cáo tình hình sử dụng hóa đơn để nộp cho cơ quan thuế đúng thời hạn.
Lập danh sách quản lý, lưu trữ hóa đơn GTGT theo thứ tự thời gian, thứ tự số quyển, đảm bảo không thất thoát, rách hỏng hoặc mất mát tài liệu.
Đối chiếu biên bản giao – nhận hàng hóa, trả hàng để kịp thời điều chỉnh doanh thu, cập nhật vào báo cáo thuế khi phát sinh biến động.
Theo dõi thường xuyên và cập nhật đầy đủ các thay đổi về chính sách thuế thông qua Luật, Thông tư, Nghị định mới ban hành, đảm bảo doanh nghiệp luôn tuân thủ đúng quy định.
Kiểm soát và theo dõi chặt chẽ quy trình giao nhận hóa đơn giữa các bộ phận hoặc chi nhánh.
Tổng hợp, báo cáo tình hình sử dụng hóa đơn theo tháng, quý và năm đúng với thời hạn quy định của cơ quan thuế.

2. Kế toán nội bộ – Người ghi lại “hơi thở” vận hành doanh nghiệp

Kế toán nội bộ là người chịu trách nhiệm ghi nhận và theo dõi toàn bộ các hoạt động tài chính phát sinh thực tế trong doanh nghiệp – kể cả những giao dịch không có hóa đơn, chứng từ. Dữ liệu từ kế toán nội bộ giúp ban lãnh đạo doanh nghiệp đánh giá được hiệu quả kinh doanh, xác định chính xác tình hình lãi – lỗ, từ đó ra quyết định quản lý phù hợp.

Khác với kế toán thuế vốn thiên về tuân thủ pháp lý, kế toán nội bộ lại tập trung vào phản ánh tình hình kinh doanh thực tiễn và quản trị tài chính nội bộ.

Công việc cụ thể của kế toán nội bộ:

Ghi nhận đầy đủ các phát sinh trong hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp.
Kiểm tra, kiểm soát tính hợp lệ của chứng từ nội bộ.
Hạch toán các nghiệp vụ nội bộ theo đúng nguyên tắc kế toán.
Lưu trữ chứng từ khoa học, dễ truy xuất khi cần.
Lập báo cáo định kỳ (tuần, tháng, quý) hoặc đột xuất theo yêu cầu của ban giám đốc.
Thống kê, phân tích chi phí, doanh thu, lợi nhuận và đề xuất cải tiến hiệu quả tài chính.
Phối hợp với các phòng ban khác để kiểm soát chi phí và dòng tiền nội bộ.

3. So sánh tổng quan:

Kế toán thuế với Kế toán nội bộ

4. Kết luận

Cả kế toán thuế và kế toán nội bộ đều giữ vai trò không thể thiếu trong hoạt động của doanh nghiệp. Trong khi kế toán thuế giúp doanh nghiệp hoạt động minh bạch và đúng luật, thì kế toán nội bộ lại là người giữ nhịp và phản ánh "sức khỏe" tài chính thực tế của tổ chức. Việc phân biệt rõ ràng hai vai trò này không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa nguồn lực kế toán mà còn góp phần nâng cao hiệu quả quản trị và phát triển bền vững.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.