Tiêu thụ xe điện bùng nổ: Ô tô điện trở thành xu hướng tiêu dùng xanh tại Việt Nam

Thị trường ô tô điện tại Việt Nam đang ghi nhận mức tăng trưởng vượt bậc, phản ánh rõ nét xu hướng tiêu dùng xanh và ý thức bảo vệ môi trường ngày càng cao. Nhờ các chính sách ưu đãi từ Chính phủ, hạ tầng trạm sạc phát triển, cùng chi phí vận hành tiết kiệm, xe điện ngày càng chiếm được cảm tình của người tiêu dùng. Theo thống kê, doanh số xe ô tô điện tăng hơn 30%, mở ra kỷ nguyên mới cho ngành công nghiệp ô tô và tạo cơ hội lớn cho cả người mua lẫn nhà sản xuất.

Trong bài viết này, Công ty Kế toán AGS Việt Nam sẽ phân tích chi tiết về xu hướng tăng trưởng xe điện tại Việt Nam, lý do xe điện ngày càng phổ biến và vai trò tích cực của chúng trong việc giảm phát thải ô nhiễm không khí.

Với ưu điểm không phát thải, góp phần giảm ô nhiễm không khí, giá bán phù hợp với “túi tiền” của nhiều gia đình, chi phí sử dụng tiết kiệm hơn xe xăng... và những chính sách ưu đãi của Chính phủ, của doanh nghiệp sản xuất khiến xe ô tô điện ngày càng được ưa chuộng tại thị trường Việt Nam.

Trong Tờ trình Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 10/2022/NĐ-CP ngày 15/1/2022 về lệ phí trước bạ (LPTB) mà Bộ Tài chính gửi Chính phủ, nêu rõ, việc áp dụng mức thu LPTB 0% đối với xe ô tô điện chạy pin (thay vì 10-12% như đối với ô tô chạy xăng, dầu có cùng chỗ ngồi) góp phần trực tiếp giảm chi phí khi đăng ký sở hữu xe ô tô, tăng khả năng tiếp cận sản phẩm ô tô của người tiêu dùng, đồng thời kích thích người tiêu dùng sử dụng loại phương tiện giao thông xanh này.

Qua 3 năm áp dụng, số lượng xe ô tô điện chạy pin nộp LPTB lần đầu tăng đột biến gần 20 lần, từ 4.040 xe trong 10 tháng năm 2022 vọt lên 79.781 xe vào năm 2024.

Cụ thể, từ 1/3 đến 31/12/2022, số lượng xe ô tô điện chạy pin đăng ký LPTB lần đầu đạt 4.040 xe, bình quân 404 xe/tháng. Đến năm 2023, số lượng xe đăng ký vọt lên 29.281 xe, bình quân 2.440 xe/tháng, tăng gấp 6,04 lần so với năm 2022. Năm 2024, lượng xe ô tô điện chạy pin đăng ký LPTB lần đầu đạt 79.781 xe, bình quân 6.648 xe/tháng, tăng gấp 2,72 lần so với năm 2023.

Theo Bộ Tài chính, sau 3 năm, ô tô điện chạy pin đã dần khẳng định được vị trí vững chắc trên thị trường ô tô Việt Nam, từ đó hỗ trợ các nhà phân phối đẩy mạnh tiêu thụ dòng xe thân thiện với môi trường và góp phần giúp doanh nghiệp yên tâm tiếp tục đầu tư sản xuất, lắp ráp ô tô điện chạy pin.

Tại thị trường Việt, chỉ trong năm 2024, VinFast đã bàn giao hơn 87.000 ô tô điện - trở thành hãng xe bán chạy nhất ở Việt Nam sau khoảng 3 năm chuyển đổi hoàn toàn sang xe điện. Tháng 1/2025, VinFast đã bàn giao hơn 10.000 ô tô điện các loại, tiếp tục dẫn đầu thị trường Việt Nam.

Theo bà Dương Thị Thu Trang, Phó Tổng giám đốc kinh doanh VinFast toàn cầu, doanh số ấn tượng này cho thấy người tiêu dùng Việt ngày càng hưởng ứng việc sử dụng phương tiện giao thông thân thiện với môi trường.

Báo cáo mới nhất từ Đại học RMIT dự đoán, thị trường ô tô điện tại Việt Nam sẽ đạt quy mô 5-7 tỷ USD trong vòng 5 năm tới, mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp nội địa và quốc tế.

Thực tế, không chỉ VinFast, các doanh nghiệp như TMT Motor, BYD, MG, Mercedes-Benz, BMW, Audi,... cũng tích cực đưa sản phẩm vào Việt Nam. Điều này tạo nên bức tranh thị trường ô tô điện sôi động, giúp người tiêu dùng có nhiều lựa chọn hơn.

Những năm gần đây, ô nhiễm không khí đã trở thành vấn đề nóng và nhận được sự quan tâm lớn của cộng đồng. Đặc biệt, khu vực kinh tế trọng điểm phía Bắc (xung quanh TP Hà Nội) và phía Nam (xung quanh TPHCM), ô nhiễm không khí tiếp tục gia tăng với tốc độ đáng báo động và ngày càng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Đáng chú ý, khí thải từ các phương tiện giao thông đường bộ chiếm tỷ trọng lớn trong tổng lượng phát thải gây ô nhiễm môi trường không khí tại các đô thị.

Việc gia tăng nhanh chóng số lượng xe ô tô sử dụng nhiên liệu gốc hóa thạch những năm gần đây là tác nhân chính khiến ô nhiễm không khí ngày càng trầm trọng.

Theo hệ thống quan trắc không khí IQAir, các thành phố lớn ở nước ta liên tiếp đứng trong top những thành phố ô nhiễm không khí nhất thế giới, với chỉ số chất lượng không khí AQI đạt mức trên 250, thuộc mức “rất không tốt cho sức khỏe”. 

Kết quả theo dõi diễn biến chất lượng không khí, do Bộ Tài nguyên và Môi trường và các địa phương thực hiện, cũng cho thấy mức độ ô nhiễm không khí có dấu hiệu ngày càng nghiêm trọng hơn. Ô nhiễm không khí không chỉ gây ra các bệnh nguy hại cho con người, mà còn tác động tiêu cực đến môi trường, như làm biến đổi khí hậu, tăng nhiệt độ toàn cầu,...

Để cải thiện chất lượng không khí do phương tiện giao thông gây ra, Chính phủ đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó có việc chuyển đổi từ xe ô tô chạy xăng, dầu sang ô tô điện chạy pin. Đây cũng là xu hướng đang diễn ra trên phạm vi toàn cầu.

Bởi, so với ô tô truyền thống, ô tô điện chạy pin có ưu điểm vượt trội như: không sử dụng nhiên liệu xăng, khí, giúp tiết kiệm nguồn tài nguyên thiên nhiên đang dần cạn kiệt và làm giảm lượng khí thải.

Theo tính toán sơ bộ của Bộ Tài nguyên và Môi trường, với số lượng xe điện ở Việt Nam hiện nay đã góp phần giảm phát thải tới 0,5 triệu tấn CO2 tương đương mỗi năm và sẽ đóng góp lớn hơn nữa trong các năm tới, khi dự báo lượng xe điện sẽ tăng tới 25-30%/năm.

Nhiều quốc gia trên thế giới cũng có xu hướng hạn chế hoặc loại bỏ dần các phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch, đồng thời khuyến khích các phương tiện sử dụng nhiên liệu sạch.

Đơn cử, Singapore đặt mục tiêu loại bỏ hoàn toàn các phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch vào năm 2040, đồng thời hỗ trợ tài chính mạnh mẽ để thúc đẩy xe điện.

Tương tự, Trung Quốc cũng áp dụng chính sách miễn thuế mua xe và miễn thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xe ô tô điện chạy pin đến năm 2027; hỗ trợ trực tiếp cho người mua xe điện với mức trợ cấp 12.000 USD...

Tại Liên minh châu Âu, nhiều quốc gia đã áp dụng chính sách miễn hoặc giảm thuế giá trị gia tăng cho xe điện, giúp giảm đáng kể giá thành.

Trước xu hướng này, các chuyên gia cho rằng, để khuyến khích và thúc đẩy người tiêu dùng sử dụng ô tô điện ở Việt Nam, cần có nhiều chính sách hỗ trợ người dân và doanh nghiệp sản xuất, góp phần đưa phát thải ròng về 0 vào năm 2050.