Tích hợp ESG vào báo cáo tài chính – Xu hướng toàn cầu hướng đến phát triển bền vững

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi xanh đang diễn ra mạnh mẽ, khái niệm ESG (Environment – Social – Governance) ngày càng trở thành tiêu chuẩn vàng trong quản trị doanh nghiệp. Không chỉ dừng ở những báo cáo trách nhiệm xã hội, ESG hiện đã được tích hợp vào báo cáo tài chính, giúp doanh nghiệp thể hiện rõ hơn hiệu quả hoạt động, mức độ bền vững và khả năng chống chịu rủi ro dài hạn.Việc kết hợp này đang trở thành xu hướng tất yếu trên toàn cầu, và doanh nghiệp Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc.

ESG là bộ tiêu chí đánh giá mức độ phát triển bền vững của doanh nghiệp trên ba khía cạnh chính:

E – Environment (Môi trường): mức tiêu thụ năng lượng, phát thải CO₂, sử dụng tài nguyên, xử lý chất thải.

S – Social (Xã hội): chính sách nhân sự, bình đẳng giới, an toàn lao động, đóng góp cộng đồng.

G – Governance (Quản trị): tính minh bạch, đạo đức kinh doanh, cơ cấu quản trị, kiểm soát nội bộ.

Theo PwC (2024), có đến 80% nhà đầu tư toàn cầu cho biết các yếu tố ESG ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định đầu tư của họ. Điều này cho thấy, ESG không chỉ là công cụ truyền thông mà là đòn bẩy chiến lược giúp doanh nghiệp tăng giá trị và niềm tin từ cổ đông.

Trước đây, báo cáo tài chính chủ yếu phản ánh kết quả kinh doanh – lợi nhuận – chi phí. Tuy nhiên, trong thời đại phát triển bền vững, các chỉ số phi tài chính như phát thải khí nhà kính, tỷ lệ nhân viên nữ trong lãnh đạo, hay mức độ minh bạch thông tin cũng có ảnh hưởng lớn đến giá trị doanh nghiệp.

Tích hợp ESG vào báo cáo tài chính nghĩa là kết nối dữ liệu tài chính và phi tài chính trong cùng một hệ thống báo cáo.

Ví dụ:

- Chi phí đầu tư vào năng lượng tái tạo được thể hiện song song với mức giảm phát thải CO₂.

- Khoản ngân sách đào tạo nhân viên được ghi nhận cùng với chỉ số tăng năng suất lao động.

- Theo IFRS Foundation (2023), hai chuẩn mực mới là IFRS S1 (Yêu cầu chung về công bố thông tin bền vững) và IFRS S2 (Công bố thông tin liên quan đến khí hậu) đã chính thức được ban hành. Đây là bước ngoặt giúp doanh nghiệp tích hợp ESG vào báo cáo tài chính theo khung chuẩn quốc tế, đảm bảo tính minh bạch, nhất quán và so sánh được trên toàn cầu.

Việc kết hợp ESG với báo cáo tài chính mang lại nhiều lợi ích rõ rệt cho doanh nghiệp:

- Tăng tính minh bạch và uy tín thương hiệu

- Báo cáo ESG tích hợp giúp cổ đông và đối tác hiểu rõ cách doanh nghiệp tạo ra giá trị bền vững, qua đó củng cố niềm tin và hình ảnh tích cực.

- Thu hút nguồn vốn xanh

- Các tổ chức tài chính quốc tế và quỹ đầu tư hiện ưu tiên các doanh nghiệp có báo cáo ESG minh bạch. Theo Bloomberg Intelligence (2024), giá trị tài sản đầu tư theo tiêu chí ESG dự kiến đạt 50 nghìn tỷ USD vào năm 2025.

- Đánh giá rủi ro dài hạn chính xác hơn

- Doanh nghiệp có thể nhận diện sớm các rủi ro môi trường (thiên tai, biến đổi khí hậu) hay xã hội (thiếu lao động, vi phạm pháp luật) để điều chỉnh chiến lược kịp thời.

- Tuân thủ xu hướng toàn cầu

- Việc tích hợp ESG không chỉ là yêu cầu của các nhà đầu tư mà còn nằm trong chiến lược phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc (SDGs) và khung quy định của Liên minh châu Âu (EU CSRD).

Tại Việt Nam, khái niệm ESG đã bắt đầu được quan tâm, đặc biệt trong các doanh nghiệp niêm yết và tập đoàn có vốn đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, việc tích hợp ESG vào báo cáo tài chính vẫn còn khá mới mẻ.

Theo Báo cáo Deloitte Việt Nam (2024):

Chỉ khoảng 15% doanh nghiệp niêm yết có báo cáo ESG độc lập.

Gần 80% doanh nghiệp cho biết họ gặp khó khăn khi thu thập dữ liệu ESG đầy đủ và đáng tin cậy.

- Các thách thức chính bao gồm:

Thiếu chuẩn mực kế toán ESG cụ thể trong nước.

Hạn chế về năng lực nhân sự và công cụ đo lường.

Chi phí triển khai và duy trì hệ thống báo cáo cao.

Tuy nhiên, với lộ trình Việt Nam hướng tới áp dụng IFRS vào năm 2028, việc kết hợp thông tin ESG vào báo cáo tài chính sẽ sớm trở thành yêu cầu bắt buộc, không chỉ là xu hướng tự nguyện.

Để đón đầu xu hướng toàn cầu, doanh nghiệp Việt Nam có thể thực hiện các bước sau:

- Xây dựng khung quản trị ESG nội bộ

- Thiết lập bộ phận phụ trách ESG hoặc ủy ban phát triển bền vững, chịu trách nhiệm thu thập và phân tích dữ liệu.

- Tuân thủ khung chuẩn quốc tế

- Áp dụng hướng dẫn từ IFRS S1/S2, GRI Standards hoặc SASB Standards để đảm bảo tính đồng nhất.

- Ứng dụng công nghệ kế toán số và phân tích dữ liệu

- Sử dụng phần mềm quản lý ESG giúp tự động hóa việc đo lường phát thải, tiêu thụ năng lượng, hoặc chi phí xã hội.

- Đào tạo đội ngũ kế toán và quản trị tài chính

- Kế toán viên cần được trang bị kiến thức về báo cáo bền vững và phân tích dữ liệu ESG để hỗ trợ CEO ra quyết định chiến lược.

- Công bố sớm và chủ động

- Doanh nghiệp nên công bố báo cáo ESG ngay cả khi chưa bắt buộc, nhằm tạo lợi thế cạnh tranh và hình ảnh tích cực trong mắt nhà đầu tư.

Việc tích hợp ESG vào báo cáo tài chính không chỉ là xu hướng, mà còn là chìa khóa giúp doanh nghiệp phát triển bền vững, minh bạch và có trách nhiệm. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của ESG và lợi ích khi áp dụng trong thực tiễn. Nếu thấy nội dung hữu ích, hãy theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều kiến thức và cơ hội nghề nghiệp trong lĩnh vực kế toán – tài chính nhé.